Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 Cánh diều vừa đưa vào giảng dạy được hơn một tháng đầu năm học đã vấp phải sự phản ứng của giáo viên, phụ huynh học sinh và nhiều ý kiến của dư luận xã hội.
Cụ thể, các bài học được cho thiết kế nhiều nội dung, quá tải đối với học sinh lớp 1. Đặc biệt, sách giáo khoa dùng để giảng dạy cho học sinh lớp 1 sử dụng quá nhiều phương ngữ thay vì từ phổ thông chuẩn mực, và cách đặt câu không theo đúng ngữ pháp.
 |
Phụ huynh cho rằng đây là bài học nhưng lại dạy học sinh cách nói dối, trốn việc. Ảnh: TD. |
Cô Nguyễn Thùy Trang - Giáo viên dạy lớp 1 một trường tiểu học tại Hà Nội cho biết khi trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam:
"Sách giáo khoa của môn Tiếng Việt bộ Cánh Diều quá nặng đối với trẻ học lớp 1. Sách giáo khoa phải dạy theo tốc độ nhanh thế thì các em mới làm quen với chữ cái thì làm sao mà đọc nhanh được?.
Theo tôi đó cũng là nguyên nhân dẫn đến trẻ lớp 1 không thể tiếp thu được, giáo viên đành phải phối hợp với phụ huynh kèm thêm cho các con ở nhà và hệ quả là vấp phải sự phản ứng từ rất nhiều phụ huynh trong trời gian vừa qua.
Nhưng thay vì nhìn nhận đúng vấn đề bất cập của sách giáo khoa mới và phải sửa tận gốc thì Bộ Giáo dục và Đào tạo lại yêu cầu giáo viên chúng tôi không giao bài tập cho học sinh về nhà.
Nhưng việc không giao bài tập về nhà cũng chỉ đúng một phần vì các phụ huynh không nắm bắt được phương pháp dạy trên lớp, dẫn đến dạy sai cách ảnh hưởng đến các con.
Nhưng thực tế không giao bài tập về nhà trong khi yêu cầu bài giảng trên lớp của chúng tôi không thay đổi, không giảm tải thì vấn đề vướng mắc trong việc dạy vẫn còn nguyên.
Chương trình cũ mỗi ngày học sinh chỉ cần học 2 âm với 4 từ mới đơn giản, ngắn gọn dễ hiểu.
Trong khi ở bộ sách giáo khoa mới bài đọc dài, nhiều chữ, câu văn lủng củng khó đọc mà muốn đọc được hết đoạn văn mẫu thì đòi hỏi học sinh phải biết hết mặt chữ cái, mà việc đó thì không thể vì năm học mới bắt đầu được hơn 1 tháng”.
Cũng về vấn đề này, Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, nhà giáo Phạm Thị Lý - Phó hiệu trưởng Trường tiểu học Lômônôxốp (Mỹ Đình, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), chia sẻ:
“Trong khi chúng tôi triển khai dạy thực tế trong thời gian vừa qua và bản thân tôi cũng đã đi dự nhiều tiết dạy ở một số nhà trường, cũng như nghe phản ánh của nhiều giáo viên thì thấy có một số tồn tại khá nan giải.
Ở môn Tiếng Việt tôi thấy ngữ liệu dài quá, lượng tiếng và câu khá nhiều. Ví dụ như hiện nay đang là tuần học thứ 5 tính từ đầu năm học mà bài đọc của học sinh đã có tới 3 câu, điểm này khá nặng so với chương trình cũ.
Trước đây dạy hết âm rồi mới dạy đến vần và như vậy học sinh sẽ không bị lẫn âm, tiếng, vần, từ. Nhưng hiện nay đang học âm lại đan xen học vần, rồi lại sang học âm…dẫn đến học sinh không phân biệt được đâu là âm, đâu là vần, đâu là tiếng hay từ. Tất nhiên cũng không phải là tất cả học sinh đều như vậy nhưng cũng là đa số. Giáo viên cũng rất khó trong quá trình dạy trên lớp.
Điểm khó và nổi bật nhất của môn Tiếng Việt năm nay đó là từ, câu, chữ, tiếng quá nhiều và dài, thời lượng 35 phút cho 1 tiết học thì tôi thấy các trường sẽ khó mà tải nổi lượng kiến thức cho học sinh, phải tầm 60 phút thì mới có thể hòm hòm được.
 |
Có khá nhiều dư luận xã hội cho rằng những câu văn đọc lủng củng, trúc trắc. Ảnh: TD. |
 |
Những câu văn quá dài so với học sinh lớp 1 mới học được 1 tháng. Ảnh: TD. |
Không ai nhận sai và chịu trách nhiệm
Trả lời trên baodansinh.vn: Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết cho biết: "Nếu nhìn vào sách Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách "Cánh Diều" thì sẽ thấy sự kế thừa sách giáo khoa hiện hành nhiều, do đó tin chắc rằng các thầy cô đang dạy lớp 1 hiện nay khi sử dụng bộ sách có thể dạy được ngay.
Thậm chí rất ít cần tập huấn bởi tính kế thừa, và đây là Bộ sách giáo khoa lớp 1 duy nhất được 100% Hội đồng thẩm định chấm đạt”. [1]
Thực tế các giáo viên và cha mẹ học sinh có con vào lớp 1 học sách Tiếng Việt 1 Cánh Diều đang phải lao đao, rất khó khăn trong việc dạy chữ, còn không ít học sinh lớp 1 cũng đang phải đánh vật với những con chữ mà Tổng chủ biên chương trình làm Chủ biên.
Trước áp lực dư luận, Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết - Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới, Chủ biên sách giáo khoa Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều cho biết, những ý kiến góp ý của dư luận, các tác giả sẽ tiếp thu và có sự điều chỉnh. Còn hội đồng thẩm định cuốn sách giáo khoa này thì sao?
Hội đồng thẩm định thành lập theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo theo tinh thần của Thông tư 33 (về tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa; tiêu chuẩn, tổ chức cá nhân biên soạn sách giáo khoa; tổ chức và hoạt động của Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa).
Thông tư này có 4 tiêu chuẩn, 13 tiêu chí về sách giáo khoa. Hội đồng thảo luận và xây dựng 40 minh chứng cần đạt để làm căn cứ thẩm định.
Hội đồng thẩm định các bản mẫu sách giáo khoa của từng môn/hoạt động giáo dục đọc độc lập bản thảo trong 15 ngày, sau đó nghe tác giả sách giáo khoa trình bày nội dung và quan điểm. Tiếp theo, Hội đồng làm việc độc lập với bản thảo và họp phân tích, kết luận lần 1, với sự tham gia của tác giả.
Có 3 mức đánh giá bản thảo là “đạt”, “đạt nhưng phải sửa” và “không đạt”. Những bản thảo được đánh giá là đạt nhưng phải sửa, tác giả có 1 tháng để sửa và thẩm định vòng 2 (trình tự giống như vòng 1). Sách được đánh giá không đạt, tác giả và các nhà xuất bản có thể chỉnh sửa để đề nghị thẩm định lại từ đầu.
Với sách giáo khoa lớp 1 được thẩm định vừa qua, sau vòng 1, theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, không có bản thảo nào “đạt” ngay, ngoài một số “không đạt”, hầu hết bản thảo “đạt nhưng cần sửa chữa” [2].
 |
Ảnh: TD. |
Để thẩm định sách giáo khoa lớp 1, năm 2019, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ký quyết định thành lập 9 Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa các môn học và hoạt động giáo dục lớp 1 biên soạn theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Trong đó, Hội đồng thẩm định sách giáo khoa môn tiếng Việt gồm 15 thành viên.
Chủ tịch Hội đồng là Giáo sư, tiến sĩ Trần Đình Sử, nhà lý luận văn học, nguyên Chủ nhiệm khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội; chủ biên sách giáo khoa ngữ văn hiện hành lớp 6, 7, 8, 9 (phần làm văn), tổng chủ biên bộ nâng cao sách giáo khoa ngữ văn nâng cao lớp 10, 11, 12.
Phó chủ tịch Hội đồng là Giáo sư, tiến sĩ ngôn ngữ học Mai Ngọc Chừ (Đại học Quốc gia Hà Nội).
Trong số 13 thành viên còn lại của Hội đồng, có 1 thư ký Hội đồng là chuyên viên Vụ Giáo dục tiểu học (Bộ Giáo dục và Đào tạo).
Có 5 giáo viên dạy lớp 1 ở các địa phương; trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo cấp huyện; hiệu trưởng một số trường tiểu học; giảng viên trường Đại học sư phạm.
Trả lời trên vov.vn, Giáo sư, tiến sĩ Mai Ngọc Chừ - Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định sách giáo khoa Tiếng Việt đã cho biết: “Tất cả những vấn đề mà cộng đồng xã hội đã nêu ra thì Hội đồng đã đề cập đến và tôi nói ngay như vậy, chứ không phải như mọi người nói là Hội đồng không biết gì.
Cho đến nay chúng tôi khẳng định các bộ sách giáo khoa Tiếng Việt mà chúng tôi thẩm định không có gì sai, tất cả những vấn đề sai đều đã được chúng tôi chỉ ra. Vấn đề đánh giá sách giáo khoa nó có các mức độ phù hợp cao, mức độ phù hợp trung bình, và nếu mà không phù hợp là phải thay.
Những vấn đề mà xã hội đã nêu ra thì Hội đồng đều đã khuyến cáo nhóm tác giả, ví dụ như các chuyện cua cò và đàn cá, hay như chuyện hai con ngựa, hoặc chuyện lừa thỏ và cọp…thì trong biên bản Hội đồng thẩm định có viết rất rõ là khuyến cáo nhóm tác giả nên thay các ngữ liệu này bằng ngữ điệu khác…nhưng nhóm tác giả vẫn kiên quyết giữ quan điểm của họ và không sửa”.
Theo Giáo sư, tiến sĩ Mai Ngọc Chừ: “Trách nhiệm thì chủ biên và nhóm tác giả sẽ phải chịu trách nhiệm về nội dung của cuốn sách đó vì Hội đồng thẩm định đã khuyến cáo rồi nhưng họ vẫn giữ quan điểm và không chỉnh sửa. Vậy trách nhiệm thuộc về nhóm tác giả”. [3]
Giáo sư Trần Đình Sử - Chủ tịch Hội đồng thẩm định sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 cũng cho biết, trong quá trình thẩm định, một số vấn đề dư luận phản ứng về sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 của bộ Cánh Diều hiện nay như dùng từ ngữ khó hiểu, khó nhớ, ngữ liệu bài đọc không hay, thiếu tính giáo dục… cũng đã từng được hội đồng thẩm định góp ý và đề nghị tác giả điều chỉnh. Tuy nhiên, tác giả sách đã bảo lưu quan điểm. [4]
Nhưng trên nld.com.vn thì Chủ tịch Hội đồng thẩm định môn Tiếng Việt 1 Giáo sư Trần Đình Sử lại cho rằng: "Những từ như "gà nhí", "gà nhép", "chả", "tợp" đều có trong cuốn Từ điển Tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên, nên không thể nói không thông dụng.
Ông cũng cho rằng từ "chén" trong bài "Cua, cò và đàn cá " được sử dụng để chỉ việc ăn thô tục. Với bối cảnh của bài học này, dùng từ "chén" là hoàn toàn phù hợp, không sai. [5]
Từ phát biểu của 2 vị giữ trọng trách thẩm định sách giáo khoa Tiếng Việt 1 Cánh Diều với truyền thông có thể thấy rõ, quả bóng trách nhiệm đang được chuyền qua đá lại, chỉ có thầy trò và cha mẹ có con vào lớp 1 học sách Tiếng Việt 1 Cánh Diều phải gánh.
