Những cái chết thương tâm

Tháng 9/2011, Cơ quan CSĐT Công an huyện Mai Châu, Hòa Bình cho biết, chị Khà Thị B, 18 tuổi, trú tại xóm Nghẹ, Vạn Mai do phá thai mà chết. Kết quả khám nghiệm pháp y cho thấy nạn nhân bị thủng tử cung ở đoạn eo, thủng thành âm đạo, tụ máu khối cơ thắt lưng sát cột sống, rách mạc treo ruột, chảy máu ra ngoài theo đường âm đạo và chảy máu trong ổ bụng, chết do mất máu cấp tính.

Ngày 29/7/2007 chị Vi Thị X (xã Tiền Phong, Quế Phong, Nghệ An), nhập viện trong tình trạng hôn mê, tràn dịch dưới da, trong lúc sơ cứu thì bệnh nhân đã tử vong. Nguyên nhân được xác định là do chị X nghe đồn ở xã Tiền Phong có bà lang Quyết nạo phá thai rất tài tình, nên chị đến nhà bà để phá thai. Mấy ngày sau khi ở nhà bà lang về, chị X. đau bụng dữ dội, người rũ xuống, đưa đến viện thì không kịp. Sau đó một ngày tại Nghệ An, Chị Lô Thị Th. 44 tuổi, trú tại bản Đọn Phạt, xã Cắm Muộn (Nghệ An) cũng tử vong vì phá thai tại nhà một người khác tên Quang Bá Tòng ở bản Quạnh, xã Châu Thôn (Nghệ An).

Một đoạn que dùng để chọc vào tử cung gây phá thai

Dư luận đã từng xôn xao về một trường hợp tử vong vì phá thai tại Hòa Bình là chị Nguyễn Thị D. quê ở Thái Bình. Giám định pháp y thấy từ âm đạo đến tử cung, ống dẫn trứng, vòi trứng, buồng trứng đều mủn đen như bùn, mùi hôi rất khó chịu. Dấu hiệu nhiễm trùng máu biểu hiện rất nặng ở khắp các phủ tạng. Một sản phụ khác gặp biến chứng vì phá thai ở Hòa Bình là sản phụ B.T.H (42 tuổi ở xóm Côm, xã Liên Vũ, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình). Chị đã đến nhà bà lang Bùi Thị Ẻ (80 tuổi, ở xóm Cọi, xã Yên Phú, Lạc Sơn) để phá cái thai 4 tháng tuổi. Hậu quả là chị H. phải nhập viện trong tình trạng băng huyết, nhiễm trùng, phải truyền 6 đơn vị máu.

Phá thai bằng nước… thánh

Tất cả những vụ việc thương tâm trên đều bắt nguồn từ một nguyên nhân duy nhất: phá thai bằng những phương pháp không an toàn. Đó là phá thai bằng que, bằng thuốc xông và thuốc bắc… Nhìn lại lịch sử nhân loại, khi y học chưa phát triển, trên thế giới đã từng tồn tại những cách gây sảy thai bằng nhiều phương pháp khác nhau. Trong đó phổ biến là sử dụng các loại cỏ cây như: cúc ngải, bạc hà hăng.... Việc sử dụng cây cỏ để phá thai gây ra những hiệu ứng phụ nghiêm trọng.

Ở Ai Cập, Hy Lạp, người cổ đại còn sử dụng thủy ngân như một loại thuốc tránh thai thần kì. Còn ở Đông Nam Á lại phá thai bằng việc tác động lực vào bụng. Một bức phù điêu tại Angkor Wat, Campuchia, vào khoảng năm 1150, thể hiện một con quỷ đang gây sảy thai bằng cách dùng chày nện vào bụng một phụ nữ đang mang thai. Ngoài ra, người ta còn sử dụng cả các vật nhọn như mũi kim và móc áo đưa vào trong tử cung nhằm hủy hoại bào thai.

Chỉ có điều lạ là ở thế kỉ 21 này mà người ta vẫn tự nguyện để cho các thầy lang vườn thực hiện biện pháp nạo phá thai không an toàn. Lý do quan trọng nhất là những nạn nhân trong các vụ án này đều thiếu kiến thức về tình dục dẫn đến mang thai ngoài ý muốn, và tâm lý hổ thẹn con hoang, không chồng mà chửa, nên khi đã lỡ thì lén lút, giấu giếm đi phá thai tại những nơi không được pháp luật công nhận nhằm tránh dư luận nhưng lại không tránh nổi thần chết.

Đến Yên Phú, Lạc Sơn, Hòa Bình chúng tôi mới thật sự rùng mình khiếp sợ trong cách thức phá thai của bà Bùi Thị Ẻ (hay còn gọi là Niêng), người đã gây biến chứng sau phá thai cho sản phụ B.T.H (42 tuổi ở xóm Côm, xã Liên Vũ, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình). Tại một túp lều tranh xiêu vẹo chẳng có gì đáng giá ngoài chiếc bàn thờ sơn đỏ quạch và chiếc giường được ghép bằng gỗ tạp cũ kĩ, bà Ẻ đã phá thai cho rất nhiều người bằng nước thánh và que dâu.

Theo lời kể của một nạn nhân: Đầu tiên, bà Ẻ khấn vái lầm rầm rồi với tay lên bàn thờ lấy một chai nước vàng đục và dặn: “Nước thánh đấy, nhớ uống đều đặn ngày ba bận”. Thực chất “nước thánh” là… nước gừng. Bước tiếp theo bà dùng dao chặt một cành dâu khô dài chừng 7cm, một đầu vót nhọn, một đầu còn lại được bà buộc vào sợi dây cước. Hãi hùng nhất là khi bà bắt “bệnh nhân” cởi quần ra, nằm lên giường để thực hiện màn chọc que vào âm đạo cho đến khi tới bào thai thì thôi. Xong xuôi, bà để luôn chiếc que trong ấy, chỉ thò sợi dây ra ngoài và dặn: “Khi nào que rơi ra thì không phải uống nước thánh nữa”. Sau hôm đó, chị thấy đau bụng, mình mẩy nhức mỏi. Năm ngày sau, cái thai cũng ra nhưng đồng thời chị cũng phải cắt đi dạ con vì nhiễm trùng nặng.

Thể theo cách thức đó thì một bà lang ở Chăm Mát, TP Hòa Bình, cũng chuyên nghề phá thai bằng cách đặt vào âm đạo của người mang thai một đoạn que tươi không rõ là loại cây gì để phá thai. Một trường hợp tương tự nữa là ông Bùi Văn Lon, 60 tuổi, người xóm Thá, xã Thu Phong, Cao Phong, Hòa Bình. Năm 2004, ông đã lĩnh án vì phá thai bằng đặt que. Tuy nhiên, ông này vẫn lén lút hành nghề trái phép. Kể cả khi sự việc bại lộ, vợ chồng ông Lon vẫn giữ thái độ thản nhiên. Nạn nhân Bùi Thị Ph. kể lại: Trước tiên, ông Lon "làm phép" vào chén nước trắng rồi bảo chị uống. Qua nửa tháng trời, thai vẫn chẳng ra, một lần nữa chị phải sang nhà ông Lon. Lần này ông cho chị uống nước lá cây có màu tím còn bà vợ dùng que luồn vào tử cung cho đến khi chị thấy đau buốt... Chiều hôm ấy trở về, chị thấy đau bụng dữ dội, máu ra nhiều, cuối cùng thai cũng được "tháo" khỏi cơ thể chị.

Còn bà lang Vi Thị Quyết ở Nghệ An, người được ca ngợi là "phá thai rất tài tình", đã thực hiện hàng trăm ca phá thai và cũng chính là người gây ra cái chết cho Vi Thị X (xã Tiền Phong, Quế Phong, Nghệ An) lại thường dùng một đoạn que nhỏ như chiếc nan hoa xe máy, dài khoảng 10cm, tẩm thuốc gì không rõ rồi đưa vào cổ tử cung nạn nhân để phá thai. Và ông y tá thôn Quang Bá Tòng ở bản Quạnh, xã Châu Thôn, Quế Phong, Nghệ An lại có cách độc đáo hơn là dùng hai bao cao su lồng với nhau buộc vào đầu ống nhựa đưa vào tử cung để bơm thuốc xông thai cho chị Lô Thị Thêm (bản Đọn Phạt, xã Cắm Muộn). Còn nữa, là chuyện một người ở huyện Ứng Hòa, Hà Nội cắt thân đèn pin làm mỏ vịt, dùng nan hoa xe đạp uốn cong để kéo thai nhi ra. Vậy mà ông vẫn hành nghề trót lọt nhiều năm liền.

Tất cả các cách phá thai trên đều dùng “thuốc” lá hoặc các dụng cụ phá thai không được vô trùng. Còn các đoạn cây tươi được dùng làm "thuốc" kia có thể chứa các hoạt chất gây co bóp cơ tử cung để phá thai. Nghiêm trọng nhất là các “lang băm”, “lang vườn” đã sử dụng các cây que cứng làm tổn thương niêm mạc âm đạo tạo ra cửa mở cho vi trùng xâm nhập vào mô và máu nên chuyện tổn thương nội tạng và có mùi hôi thối là đương nhiên dẫn đến tử vong.

Ngoài ra còn có trường hợp phá thai bằng thuốc bắc. Thực chất, đó là sự kết hợp của 3 bài thuốc Ô kim hoàn, Ô kê thang và Trật đả hoàn tựu trung dùng điều trị về kinh nguyệt, huyết bầm, trợ sinh, hoàn toàn không phải là thuốc phá thai như nhiều người lầm tưởng. Bên cạnh đó, dân gian còn lưu truyền cách phá thai bằng rau thơm, rau răm, rau ngót. Tương truyền ngày xưa, các cung tần mỹ nữ thường dùng nước rau ngót để rửa nhau thai và vùng kín để tránh thai vì nó có tác dụng làm kín cổ tử cung, nếu dùng nhiều thì có tác dụng phá thai. Ngày nay, không chỉ có các bạn trẻ ở những vùng cao, hẻo lánh mà ngay tại Thủ đô cũng được nhiều bạn trưng dụng cách phá thai này vì không hề hay biết rằng nó sẽ gây rối loạn tiêu hóa và không có cơ sở khoa học nào chứng minh dùng các loại lá này là có thể phá thai.

Nguyên nhân từ đâu?

Theo bà Hoàng Thị Tám (y sĩ sản khoa, Bệnh viện Đa khoa huyện Lạc Sơn - tỉnh Hòa Bình): "Phần lớn các đối tượng đến đấy (nhà các thầy lang) nạo phá thai đều ở tuổi vị thành niên hay chưa lập gia đình, nên ngại đến các trung tâm hay bệnh viện vì tâm lý lo ngại sợ gia đình, người thân phát hiện. Bên cạnh đó, một bộ phận do dân trí thấp, có những người đã ba, bốn con, nhà nghèo sợ tốn tiền nên không đến bệnh viện. Họ cứ nghĩ rằng làm vậy là ít tốn kém, nhưng thực chất biện pháp ấy là rất nguy hiểm, dễ dẫn đến thủng dạ con, nhiễm trùng, vô sinh, thậm chí là tử vong".

Theo thống kê, Việt Nam là một trong 3 nước có tỷ lệ nạo phá thai cao nhất thế giới, trung bình mỗi ngày có 20 ca nạo phá thai, trong đó 20 -30% người phá thai ở lứa tuổi vị thành niên. Điều này cho thấy giới trẻ chưa có đầy đủ kiến thức, kỹ năng về phòng tránh thai và bị hạn chế tiếp cận với biện pháp tránh thai. Quan hệ tình dục quá sớm có nguy cơ lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục và có thai ngoài ý muốn. Tâm lý sợ bị cha mẹ phát hiện, dư luận xã hội nhiều bạn trẻ ngại đến các cơ sở y tế Nhà nước, tư nhân có uy tín mà thường chọn những nơi kín đáo, làm nhanh.

Dựa trên cơ sở đó chúng ta cần đẩy mạnh công tác giáo dục trẻ vị thành niên, tăng cường phổ biến tuyên truyền về sức khỏe sinh sản, an toàn tình dục, các biện pháp phòng tránh thai, kế hoạch hóa gia đình ở các khu vực vùng sâu vùng xa. Đặc biệt là phải tăng cường công tác quản lý các cơ sở nạo phá thai chui, những người hành nghề nạo phá thai trái pháp luật như các trường hợp thầy lang nêu trên.