Trung Quốc góp phần làm nhà máy ngư lôi Kyrgyzstan hồi sinh?

Tiêu điểm

Mạng tin tức công nghiệp quốc phòng Nga cho biết, nhà máy ngư lôi Dastain – Issyk-Kul (Kyrgyzstan) hiện là một trong những đối tượng trọng điểm mua sắm của các doanh nghiệp công nghiệp quốc phòng Nga.

Nhưng, là doanh nghiệp duy nhất có khả năng sản xuất trong số các doanh nghiệp công nghiệp quốc phòng tương tự, nhà máy này trước đây từng cận kề phá sản, mãi đến sau khi có đơn đặt hàng của Trung Quốc và Ấn Độ, nhà máy này mới “cải tử hoàn sinh”.

Tờ “Kanwa Defense Review” Canada cho biết, quan chức cấp cao của Tổng cục Xuất nhập khẩu Trang bị quân sự Kazakhstan (KASPEX) tiết lộ, năm 1998, họ đã độc lập xuất khẩu cho Trung Quốc 40 quả ngư lôi hạng nặng tốc độ cao Blizzard.

Báo Nga cho biết, Liên Xô cũ từng có 3-4 nhà máy sản xuất vũ khí ngư lôi của Hải quân. Nhưng, sau khi Liên Xô giải thể, chỉ có nhà máy ngư lôi Dastain – Issyk-Kul của Kyrgyzstan giữ được khả năng sản xuất, đã phát triển đến ngày nay, trở thành nhà máy có khả năng sản xuất ngư lôi duy nhất trong các nước Liên Xô cũ.

Trong thời kỳ Liên Xô, bình quân mỗi năm nhà máy này sản xuất 400 quả ngư lôi, nhưng khả năng sản xuất hiện tại chỉ bằng 1/4 trước kia, hàng năm sản xuất 30-40 quả ngư lôi. Một quả ngư lôi có giá bán là 1 triệu USD. Linh kiện được sản xuất tại Nga, cuối cùng được tập trung lắp ráp tại nhà máy ngư lôi Dastain.

Ngoài ngư lôi, nhà máy này còn sản xuất vật dụng hàng ngày. Nhà máy có diện tích 24 héc-ta, có 1 trại hè cho trẻ em, 1 trường học nội trú, 4 trường mẫu giáo.

Ngư lôi Blizzard có tốc độ khoảng 200 hải lý/giờ, gấp 5-6 lần ngư lôi bình thường, đặc biệt phù hợp với tấn công các tàu chiến mặt nước cỡ lớn như tàu sân bay.

Trong thời kỳ Liên Xô cũ, những thông tin về số lượng sản phẩm và địa điểm giao hàng của nhà máy ngư lôi Dastain đều được giữ bí mật nghiêm ngặt, bởi vì nhà máy này có ý nghĩa chiến lược đối với Liên Xô. Khi đó, về cơ bản, cả năm nhà máy đã hoạt động hết công suất, dốc sức sản xuất để bảo đảm cung ứng vũ khí ngư lôi cho Hải quân Liên Xô và các nước đồng minh.

Sau khi được xuất xưởng, sản phẩm sẽ được vận chuyển bằng đường sắt. Khi đó có 8.000 công nhân. Tất cả cán bộ đều phải chịu sự kiểm tra của cơ quan tình báo KGB, ký thỏa thuận bảo mật.

Sau khi Liên Xô tan rã, nhà máy ngư lôi Dastain rơi vào một hoàn cảnh rất khó khăn. Từ năm 1993, cơ bản không có bất cứ đơn đặt hàng nào, số lượng công nhân giảm mạnh xuống còn 2.000 người. Vào thời điểm đó, tất cả các nhà máy của Kyrgyzstan đều đối mặt với tình trạng khó khăn này, rất nhiều nhà máy đã liên tiếp bị đóng cửa, bán đổ bán tháo.

Tờ “Kanwa Defense Review” còn cho biết, năm 2003, các công ty Trung Quốc và Nga đã thiết kế lại ngư lôi hạng nặng Blizzard-E phiên bản Trung Quốc. Cũng trong năm, đã đạt được kết quả mang tính giai đoạn. Loại ngư lôi này có tốc độ tới 90-100 m/s, dài 8,2 m, nặng 2.700 kg, trọng lượng đầu đạn 210 kg, tầm phóng lớn hơn 7 km.

Nhưng, sau khi Aliyev lên làm giám đốc nhà máy, thông qua những nỗ lực, đã giành được thành công đơn đặt hàng của Trung Quốc và Ấn Độ, bắt đầu sử dụng máy bay vận chuyển sản phẩm, mới làm cho nhà máy dần dần ra khỏi khó khăn, hoạt động trở lại.

Sau khi dùng hết ngư lôi dự trữ sản xuất trước năm 1993, Nga bắt đầu quan tâm trở lại đối với sản phẩm của nhà máy ngư lôi Dastain của Kyrgyzstan, mức độ quan tâm ngày càng tăng lên.

Từ năm 2007, doanh nhân Nga đã thành lập một công ty đặc biệt, bắt đầu mua với giá cao các tài sản của nhà máy ngư lôi trong tay tư nhân của Kyrgyzstan, nhanh chóng làm cho cổ phần sở hữu nhà nước của Kyrgyzstan của nhà máy này giảm xuống còn 36%.

Đến khi kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai, ngư lôi tốc độ cao, tầm phóng xa trên thế giới thuộc về ngư lôi Oxygen Type 93. Đây là một loại ngư lôi cỡ lớn có đường kính 61 cm, tốc độ tối đa 50 hải lý/giờ, tầm phóng tối đa 20 km; loại có tốc độ 36 hải lý/giờ thì có tầm phóng tối đa 40 km. Trong các ngư lôi hiện đang được biên chế, ngư lôi Mk50 của Hải quân Mỹ là có tốc độ cao nhất, lên tới 60-70 hải lý/giờ. Nhưng, tốc độ ngư lôi Blizzard của Nga lên tới 200 hải lý/giờ, là loại ngư lôi siêu tốc.

Sau khi lên nhậm chức giám đốc nhà máy này, Xiershaofu (dịch âm) đã tiến hành cải tổ doanh nghiệp, phát hành lại cổ phiếu, làm cho cổ phần nhà nước tăng lên 48%. Từ năm 2008, hai bên Nga-Kyrgyzstan bắt đầu đàm phán thủ tục mua bán, sau khi trải qua nhiều lần đàm phán, chính phủ Chudinov của Kyrgyzstan và Nga đã đạt được thỏa thuận chuyển nhượng 48% cổ phần nhà máy ngư lôi, điều kiện là Nga giảm nợ 190 triệu USD cho Kyrgyzstan.

Nhưng thỏa thuận này không được thực hiện ngay lập tức, khi lên nắm quyền, Tổng thống Kurmanbek Bakiyev đã không tuân thủ lời hứa. Sau khi thay đổi chính quyền, hai bên Nga-Kyrgyzstan tiếp tục đàm phán, chính phủ Atambayev và chính phủ Putin đã đạt được thỏa thuận, chuyển nhượng 48% cổ phần, điều kiện tương tự là giảm nợ.

Tuy nhiên, thỏa thuận này cũng không được thực hiện. Một là do bên trong khu vực nhà máy đang xây dựng trung tâm thương mại và cửa hàng. Hai là Nga lo ngại nhà máy ngư lôi Dastain bị phía Kyrgyzstan quốc hữu hóa. Hơn nữa, phía Kyrgyzstan còn muốn hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ, một quốc gia NATO.

Ngư lôi Blizzard sử dụng động cơ tên lửa tạo ra nhiều lỗ bọt khí ở đầu ngư lôi, làm cho ngư lôi hoàn toàn bị lỗ bao quanh, lực cản của nước giảm mạnh, từ đó đạt tốc độ rất cao.

Một số chuyên gia Kyrgyzstan cho rằng, phía Kyrgyzstan cần giữ lại nhà máy ngư lôi độc nhất vô nhị, không thể chuyển nhượng cho Nga.

Nhưng, cựu lãnh đạo nhà máy này, hiện là nghị sĩ Rakhmonov của Kyrgyzstan cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia NATO cơ bản không cần sản phẩm của nhà máy ngư lôi Dastain, vì vậy không thể hợp tác với họ. Kyrgyzstan chỉ có thể duy trì hợp tác liên tục với Nga, nếu không 10 năm sau, nhà máy lại có thể bị đóng cửa.

Ông cho rằng, tiến bộ công nghệ của nhà máy không thể trì trệ, hải quân hiện đại cần có vũ khí trang bị ngày càng mới. Trong 10 năm tới, vũ khí do nhà máy ngư lôi Dastain sản xuất có thể không còn cần cho bất cứ ai. Hơn nữa, toàn bộ linh kiện cần cho sản xuất ngư lôi của nhà máy đều đến từ Nga, chỉ có hợp tác với Nga mới có thể “đi được xa”.

Ngoài ra, không chỉ có Trung Quốc, Ấn Độ và Nga, nhà máy ngư lôi Dastain – Issyk-Kul còn cần phải phát triển thị trường tiêu thụ mới.

Ngư lôi Blizzard nặng 2,7 tấn, đường kính 533 mm, dài 8,2 m, được phóng bởi ống phóng ngư lôi thông thường, tốc độ dưới nước là 100 m/s (khoảng 200 hải lý/giờ), tầm phóng hiệu quả là 6 – 12 km. Nó có thể tấn công tàu ngầm đang chạy với tốc độ 50 hải lý/giờ ở độ sâu 400 m, có khả năng công phá rất lớn.

Xung quanh động cơ tên lửa chính trên trục trung tâm phía sau của ngư lôi có 8 vòi phun nhỏ.

Sau thập niên 1980, việc thiết kế, phát triển ngư lôi của Trung Quốc đã tiếp thu được rất nhiều kinh nghiệm công nghệ của phương Tây. Trong hình là ngư lôi hạng nhẹ MK-50 do Mỹ chế tạo.

Việc thiết kế và chế tạo ngư lôi dẫn đường kiểu mới có độ khó cao hơn tên lửa. Trên cơ sở tiếp thu kinh nghiệm của phương Tây, thông qua tự nghiên cứu phát triển trong nhiều năm, Trung Quốc đã phát triển được nhiều ngư lôi dẫn đường kiểu mới. Trong hình là ngư lôi MU90 của Pháp, thuộc một trong những ngư lôi hạng nhẹ tiên tiến nhất của phương Tây.