Xã Nghĩa Đô, tỉnh Lào Cai được hình thành trên cơ sở sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của các xã Tân Tiến, Vĩnh Yên và Nghĩa Đô của huyện Bảo Yên cũ. Xã có diện tích đất tự nhiên là 159,514 km², với dân số 14,002 người.
Loạt chương trình và mô hình giảm nghèo được triển khai
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Nguyễn Thành Quyết - Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân xã Nghĩa Đô, tỉnh Lào Cai cho biết, trong thời gian qua, xã Nghĩa Đô đã triển khai đồng bộ các chương trình, dự án giảm nghèo, hỗ trợ sinh kế và đạt được những kết quả rất đáng khích lệ, góp phần nâng cao đời sống của người dân. Tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm mạnh từ 41% năm 2020 xuống còn 10% năm 2025. Tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo cũng duy trì ở mức thấp theo tiêu chuẩn đa chiều của tỉnh Lào Cai, cho thấy hiệu quả của các chính sách hỗ trợ và mô hình sinh kế được xã triển khai.
Theo ông Quyết, việc nâng cao nhận thức, khơi dậy tinh thần tự lực của người dân là yếu tố then chốt trong công tác giảm nghèo bền vững tại xã Nghĩa Đô. Dựa trên các hoạt động tiêu biểu của địa phương, xã đã triển khai nhiều hoạt động đồng bộ và sáng tạo.
Trong đó, nổi bật là việc xã chuyển đổi diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng dưa chuột. Mô hình này đã mang lại hiệu quả kinh tế tốt, với giá trị trung bình 750 triệu đồng/năm/ha (thu 250 triệu đồng/vụ, 3 vụ/năm).
Đồng thời, việc khai thác tiềm năng văn hóa và cảnh quan thiên nhiên để phát triển kinh tế cũng được xã chú trọng, với mô hình phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa dân tộc Tày, giúp tạo việc làm cho nhiều người dân và góp phần phát triển kinh tế địa phương.
Song song với đó, xã đẩy mạnh nhiều hoạt động truyền thông và tuyên truyền đa kênh, với các kênh tuyên truyền thông qua hệ thống chính trị; truyền thông về giảm nghèo thông tin; tổ chức đối thoại giảm nghèo và gương sáng thoát nghèo; đối thoại trực tiếp tại cơ sở, xây dựng và tôn vinh gương điển hình.
Ngoài ra, xã cũng chú trọng phát huy vai trò của cộng đồng cùng các tổ chức, đoàn thể qua các hoạt động như: phát động phong trào “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau", xây dựng mô hình “Tổ tự quản giảm nghèo” và “Tổ phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế”.
Cũng theo ông Quyết, trong thời gian qua, xã Nghĩa Đô đã tích cực hướng dẫn và hỗ trợ để người dân được tiếp cận các thông tin thiết yếu về giảm nghèo, thị trường, kỹ thuật sản xuất, phục vụ cho phát triển sinh kế và đời sống. Nhờ đó, đã có những hộ gia đình áp dụng công nghệ chuyển đổi số vào hoạt động sản xuất để tăng năng suất, thu nhập.
Cụ thể, xã cung cấp thông tin kỹ thuật sản xuất và thị trường. Trong đó, tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật, phối hợp với trung tâm khuyến nông tỉnh tổ chức thường xuyên các lớp tập huấn tại thôn/bản về kỹ thuật trồng trọt (thâm canh lúa, cây ăn quả đặc sản) và kỹ thuật chăn nuôi (phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm).
Việc cử cán bộ chuyên môn xuống cơ sở, ruộng, vườn để hướng dẫn cầm tay chỉ việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới cũng được chú trọng. Thông qua các buổi họp thôn, bản, xã sẽ thông tin về tình trạng xóa đói, giảm nghèo và phổ biến thông tin về nhu cầu thị trường đối với các sản phẩm chủ lực của địa phương. Đồng thời, cung cấp thông tin chi tiết về các chính sách hỗ trợ giảm nghèo như: vốn vay ưu đãi, hỗ trợ giống, công cụ sản xuất.
Để đảm bảo thông tin chính sách, cơ hội sinh kế và cảnh báo dịch bệnh đến được với người dân nhanh chóng và hiệu quả, xã đã phát huy vai trò của các kênh truyền thông cơ sở và ứng dụng công nghệ.
Trong đó, việc sử dụng hệ thống truyền thanh và mạng lưới cán bộ địa phương được duy trì và phát huy hiệu quả, là kênh truyền thông cơ sở để phổ biến các thông báo, chủ trương tại địa phương. Cán bộ xã và các tổ chức hội đoàn thể đã lập các nhóm chuyên biệt qua các nền tảng số như: Zalo, Facebook để chia sẻ nhanh chóng các thông tin về thông báo khẩn cấp, cảnh báo dịch bệnh, hay cập nhật các cơ hội tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cho người dân.
Quyết tâm giảm nghèo đa chiều và bền vững
Chánh văn phòng Ủy ban nhân dân xã Nghĩa Đô chia sẻ thêm về định hướng trong công tác xóa đói, giảm nghèo và phát triển xã, dựa trên định hướng phát triển chung của tỉnh Lào Cai và Nghị quyết của Đảng bộ xã Nghĩa Đô trong giai đoạn mới (2025 - 2030), xã đã đặt ra những mục tiêu cụ thể và các mũi đột phá chiến lược để tiếp tục giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế xã hội như: giảm nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững, hạn chế tái nghèo.
Về giảm tỷ lệ hộ nghèo, xã phấn đấu duy trì tỷ lệ hộ nghèo đa chiều ở mức thấp tỷ lệ giảm nghèo bình quân hàng năm được định hướng từ 2,3% trở lên. Tăng thu nhập bình quân đầu người của xã, đảm bảo tốc độ tăng trưởng cao hơn mức trung bình của huyện, hướng tới rút ngắn khoảng cách với khu vực đô thị. Đảm bảo sinh kế và việc làm, phấn đấu 100% người lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo có nhu cầu đều được tư vấn, hỗ trợ đào tạo nghề và giới thiệu việc làm.
Đối với công tác giảm nghèo về mặt văn hóa xã hội, xã đặt mục tiêu đảm bảo 100% hộ gia đình được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản gồm y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, thông tin. Khơi dậy ý chí tự lực, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, chấm dứt tư tưởng trông chờ, ỷ lại để người dân chủ động vươn lên thoát nghèo. Giữ vững và nâng cao chất lượng nông thôn mới theo hướng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu.
Xã đặt ra những mục tiêu cụ thể và các mũi đột phá chiến lược để tiếp tục giảm nghèo bền vững. Ảnh: NVCC.
Nhằm nhân rộng mô hình giúp xóa đói, giảm nghèo và phát triển kinh tế địa phương, xã định hướng tập trung vào các giải pháp chiến lược như: hoàn thiện cơ sở hạ tầng du lịch, đào tạo nâng cao chất lượng dịch vụ; hỗ trợ vốn và kỹ thuật cho người dân, tăng cường liên kết và quảng bá vẻ đẹp văn hóa đặc sắc, đồng thời bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.
Để đạt được các mục tiêu trên và là một địa phương có tiềm năng lớn về du lịch và nông nghiệp đặc trưng, xã xác định ba mũi đột phá chính, gắn liền với định hướng phát triển “xanh, hài hòa, bản sắc, hạnh phúc”.
Thứ nhất, đột phá về kinh tế. Phát triển du lịch cộng đồng sinh thái gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa. Phát triển chuỗi giá trị du lịch, nâng cao chất lượng dịch vụ Homestay, xây dựng các tuyến, điểm du lịch mới, khai thác di sản văn hóa phi vật thể như nghệ thuật hát then, ẩm thực truyền thống dân tộc Tày để thu hút khách du lịch.
Đồng thời, xây dựng thương hiệu du lịch xanh, phát triển du lịch dựa trên nguyên tắc bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, môi trường và giữ gìn văn hóa bản địa, đảm bảo du lịch mang lại lợi ích trực tiếp cho cộng đồng địa phương.
Ngoài ra, tăng cường liên kết, thiết lập liên kết chặt chẽ với các công ty du lịch lữ hành và các điểm du lịch lớn khác trong tỉnh để tạo thành các tour du lịch đa dạng.
Thứ hai, đột phá về sản xuất. Phát triển nông nghiệp hàng hóa đặc trưng và ứng dụng công nghệ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tập trung phát triển các cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao, gắn với thế mạnh của địa phương. Xây dựng chuỗi giá trị và thương hiệu, đẩy mạnh liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ, hỗ trợ người dân xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu cho sản phẩm đặc trưng của xã.
Song song với đó, tăng cường ứng dụng khoa học và công nghệ. Khuyến khích và hỗ trợ các hộ sản xuất lớn áp dụng công nghệ số vào quản lý phần mềm, mã QR truy xuất nguồn gốc, chế biến sâu và bán hàng qua các sàn thương mại điện tử để tăng năng suất và thu nhập.
Thứ ba, đột phá về đầu tư kết nối và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Hoàn thiện hạ tầng kết nối, ưu tiên đầu tư, nâng cấp hệ thống giao thông đường giao thông nông thôn, đường kết nối đến các điểm du lịch để thuận tiện cho việc vận chuyển hàng hóa và thu hút du khách.
Mặt khác, nâng cao năng lực cán bộ và người dân, đẩy mạnh công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn, đặc biệt là các nghề gắn với du lịch và nông nghiệp công nghệ cao, nhằm cải thiện kỹ năng nghề nghiệp và tạo việc làm ổn định, chất lượng cao.
