Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của một số Thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về lĩnh vực giáo dục phổ thông khi tổ chức chính quyền địa phương hai cấp gồm cấp tỉnh/thành (gọi chung là cấp tỉnh) và cấp xã/phường/đặc khu (gọi chung là cấp cơ sở).
Theo đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự thảo sửa đổi rất nhiều Thông tư hiện hành. Xin được cung cấp một số nội dung dự kiến sửa đổi trong 2 Thông tư quy định về điều lệ trường tiểu học, trung học cơ sở.
Những điểm mới trong dự thảo về Điều lệ trường tiểu học
Tại Điều 3. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 28/2020/TTBGDĐT ngày 04 tháng 9 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường tiểu học
1. Sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 2 Điều 5 như sau: “a) Góc trên bên trái: Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu tại hải đảo (sau đây gọi chung Ủy ban nhân dân cấp cơ sở) và tên đơn vị cấp cơ sở.”;
2. Sửa đổi, bổ sung Điều 6 như sau:
“Điều 6. Phân cấp quản lý
1. Trường tiểu học do Ủy ban nhân dân cấp cơ sở thành lập và quản lý. Các lớp tiểu học, cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 4 Thông tư này do cấp có thẩm quyền thành lập quản lý.
2. Ủy ban nhân dân cấp cơ sở thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giáo dục đối với các loại hình trường, lớp tiểu học trên địa bàn.”;
3. Sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 20 như sau: “3. Tham gia điều tra, cập nhật số liệu và quản lý hồ sơ phổ cập giáo dục, giáo dục bắt buộc, xoá mù chữ theo địa bàn được phân công; phối hợp kiểm tra, đánh giá kết quả phổ cập giáo dục, giáo dục bắt buộc, xóa mù chữ của cấp cơ sở; tham mưu chính quyền cấp cơ sở đề nghị ủy ban nhân dân cấp tỉnh kiểm tra công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục, giáo dục bắt buộc, xóa mù chữ theo quy định.”;
4. Thay thế cụm từ “Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo” bằng cụm từ “Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp cơ sở”; cụm từ “Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện” bằng cụm từ “Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp cơ sở”; cụm từ “Ban Tuyên giáo Trung ương” bằng cụm từ “Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương”; cụm từ “UBVHGDTNTNNĐ của Quốc hội” bằng cụm từ “Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội” tại Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT ngày 04 tháng 9 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường tiểu học.
Những điểm mới trong dự thảo sửa đổi, bổ sung Thông tư về Điều lệ trường tiểu học phân cấp rõ trong quản lý, mọi hoạt động của trường tiểu học chịu sự quản lý trực tiếp của Ủy ban nhân dân cấp cơ sở (cấp xã, phường hoặc đặc khu)
Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng trưởng trung học cơ sở sẽ do Sở Giáo dục bổ nhiệm
Trước đây, cấp mầm non, tiểu học, trung học cơ sở sẽ do cấp huyện quản lý, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng các trường trên sẽ do cấp huyện bổ nhiệm.
Khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến việc bổ nhiệm hiệu trưởng trường tiểu học, trung học cơ sở như sau:
Tại Điều 17. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 32/2020/TTBGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học
Sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 3 Điều 5 như sau:
‘‘3. Biển tên trường ghi những nội dung sau:
a) Góc phía trên, bên trái:
- Đối với trường trung học có cấp học cao nhất là cấp trung học cơ sở: Dòng thứ nhất: Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp cơ sở).”;
(Quy định hiện nay, quy định về biển tên trường trung học cơ sở hoặc trường có cấp học cao nhất là trung học cơ sở như sau: Góc phía trên, bên trái:
- Đối với trường trung học có cấp học cao nhất là cấp trung học cơ sở:
Dòng thứ nhất: Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp huyện) và tên huyện;
Dòng thứ hai: Phòng Giáo dục và Đào tạo….)
2. Sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 6 như sau:
“1. Trường trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập, Ủy ban nhân dân cấp cơ sở quản lý.”;
(Quy định hiện nay, trường trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thành lập, Ủy ban nhân dân cấp huyện quản lý.)
Tại khoản 1 Điều 10 Nghị định 142/2025/NĐ-CP phân cấp phân quyền trong lĩnh vực giáo dục quy định: "1. Thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở quy định tại khoản 1 Điều 26, khoản 1 Điều 28, khoản 2 Điều 29, khoản 2 Điều 30 và khoản 2 Điều 31 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện."
Sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 6 như sau: “2. Trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập, Sở Giáo dục và Đào tạo quản lý. Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp cơ sở quản lý và tổ chức các hoạt động giáo dục có liên quan của trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông.”;
(Quy định hiện nay, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập, Sở Giáo dục và Đào tạo quản lý. Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp huyện xây dựng nội dung phối hợp quản lý và tổ chức các hoạt động giáo dục có liên quan của trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông.)
Sửa đổi, bổ sung điểm đ, khoản 1 Điều 10 như sau:
“đ) Thủ tục thành lập Hội đồng trường trung học công lập: Căn cứ vào quy định về thành phần của hội đồng trường tại điểm b khoản 1 Điều này, hiệu trưởng đề nghị chính quyền cấp cơ sở cử đại diện tham gia hội đồng trường; tổng hợp danh sách hội đồng trường do chính quyền cấp cơ sở, tập thể giáo viên và các tổ chức, đoàn thể nhà trường giới thiệu; làm tờ trình đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp cơ sở đối với cấp trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở. Hiệu trưởng tổ chức phiên họp đầu tiên của hội đồng trường để bầu chủ tịch hội đồng trường bằng phiếu kín; làm tờ trình đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp cơ sở.”;
(Quy định hiện nay, về thành lập Hội đồng trường như sau: Thủ tục thành lập Hội đồng trường trung học công lập:
Căn cứ vào quy định về thành phần của hội đồng trường tại điểm b khoản 1 Điều này, hiệu trưởng đề nghị chính quyền địa phương cử đại diện tham gia hội đồng trường; tổng hợp danh sách hội đồng trường do chính quyền địa phương, tập thể giáo viên và các tổ chức, đoàn thể nhà trường giới thiệu; làm tờ trình đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện (đối với cấp trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở), Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (đối với trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông, trường phổ thông dân tộc nội trú cấp tỉnh, trường phổ thông dân tộc nội trú cấp huyện có cấp trung học phổ thông) ra quyết định công nhận hội đồng trường.
Hiệu trưởng tổ chức phiên họp đầu tiên của hội đồng trường để bầu chủ tịch hội đồng trường bằng phiếu kín; làm tờ trình đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện (đối với cấp trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở), Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (đối với trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông, trường phổ thông dân tộc nội trú cấp tỉnh, trường phổ thông dân tộc nội trú cấp huyện có cấp trung học phổ thông) ra quyết định công nhận chủ tịch hội đồng trường. Thư ký hội đồng trường do chủ tịch hội đồng trường chỉ định.)
Sửa đổi, bổ sung điểm e, khoản 1 Điều 10 như sau:
“e) Hằng năm, nếu có sự thay đổi về nhân sự, hiệu trưởng làm tờ trình đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (đối với cấp trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở), Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (đối với trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông, trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc nội trú có cấp trung học phổ thông) ra quyết định bổ sung, kiện toàn hội đồng trường.”;
(Hiện nay, quy định về thay đổi nhân sự hội đồng trường như sau: Hằng năm, nếu có sự thay đổi về nhân sự, hiệu trưởng làm tờ trình đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện (đối với cấp trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở), Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (đối với trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông, trường phổ thông dân tộc nội trú cấp tỉnh, trường phổ thông dân tộc nội trú cấp huyện có cấp trung học phổ thông) ra quyết định bổ sung, kiện toàn hội đồng trường.)
Trong khi đó, tại điểm c, khoản 6 Điều 40 Nghị định số 142 ngày 12/6/2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu trách nhiệm của Sở Giáo dục và Đào tạo: Quyết định thành lập hội đồng trường, công nhận, bổ nhiệm, miễn nhiệm Chủ tịch hội đồng trường, bổ sung, thay thế thành viên Hội đồng trường và quyết định công nhận, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, kéo dài thời gian công tác đến tuổi nghỉ hưu, thôi giữ chức vụ, miễn nhiệm, biệt phái, thay đổi vị trí việc làm, khen thưởng, kỷ luật đối với người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh;...
Sửa đổi, bổ sung điểm c khoản 1 Điều 11 như sau:
“c) Nhiệm kỳ của hiệu trưởng trường trung học là 05 năm. Sau mỗi năm học, hiệu trưởng được viên chức, nhân viên trong trường góp ý và cấp có thẩm quyền đánh giá theo quy định. Hiệu trưởng công tác tại một trường trung học công lập có thể được bổ nhiệm lại với số lần không hạn chế để giữ một chức vụ quản lý, trừ trường hợp có quy định khác của Đảng và pháp luật chuyên ngành.”;
(Hiện nay, nhiệm kỳ của hiệu trưởng trường trung học là 05 năm. Sau mỗi năm học, hiệu trưởng được viên chức, nhân viên trong trường góp ý và cấp có thẩm quyền đánh giá theo quy định. Hiệu trưởng công tác tại một trường trung học công lập không quá hai nhiệm kỳ liên tiếp.)
Sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 3 Điều 11 như sau:
“a) Về trình độ đào tạo và thời gian công tác: phải đạt trình độ chuẩn được đào tạo của nhà giáo theo quy định của Luật Giáo dục và đã dạy học ít nhất 05 năm (hoặc 04 năm đối với miền núi, hải đảo, vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn).”;
Sửa đổi, bổ sung điểm a, khoản 4 Điều 11 như sau:
“a) Đối với trường trung học công lập: Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng đối với trường trung học cơ sở, trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở và trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông.”;
(Quy định hiện nay, chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định bổ nhiệm hoặc công nhận hiệu trưởng, phó hiệu trưởng đối với trường trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở. Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định bổ nhiệm hoặc công nhận hiệu trưởng, phó hiệu trưởng đối với trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông.)
Dự kiến mới này giao quyền bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng trường trung học cơ sở cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, hiện nay do Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện ký quyết định bổ nhiệm.
Sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 20 như sau:
“3. Nhà trường tham gia điều tra, cập nhật số liệu và quản lý hồ sơ phổ cập giáo dục trung học cơ sở theo địa bàn được phân công; phối hợp kiểm tra, đánh giá kết quả phổ cập giáo dục trung học cơ sở của cấp cơ sở; tham mưu chính quyền cấp cơ sở đề nghị Ủy ban nhân dân cấp tỉnh kiểm tra công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục trung học cơ sở theo quy định.”;
Sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 22 như sau:
“4. Học sinh học hết chương trình trung học cơ sở, đủ điều kiện theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì được Hiệu trưởng cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình và Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở.”;
(Quy định hiện nay, học sinh học hết chương trình trung học cơ sở, đủ điều kiện theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì được Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở.)
Dự kiến mới này cụ thể hóa việc bỏ cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở và giao cho hiệu trưởng cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình.
Bãi bỏ cụm từ “Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo’’ tại Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học.
Khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, bỏ cấp huyện sẽ có nhiều thay đổi về quản lý các trường tiểu học, trung học cơ sở, giao Ủy ban nhân dân cấp cơ sở (xã, phường hoặc đặc khu) quản lý hành chính, địa bàn, Sở Giáo dục và Đào tạo quản lý về chuyên môn, bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, điều động, biệt phái, luân chuyển giáo viên,…
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
