“Chạy đua” IELTS từ tiểu học, học sinh vất vả, phụ huynh tốn kém ra sao?

Tại nhiều thành phố lớn, không ít cơ sở giáo dục lấy IELTS làm tiêu chí ưu tiên hoặc tuyển thẳng vào trường. Điều này đã tạo nên cuộc đua cho nhiều gia đình cho con em luyện thi chứng chỉ IELTS từ rất sớm, với mong muốn có một “tấm vé” ưu tiên vào các trường trung học phổ thông chất lượng. Việc này lợi và hại đến đâu?

“Đường đua” IELTS bắt đầu từ… tiểu học

Giữa trưa, 12 giờ 30 phút, sau khi ăn vội chiếc bánh mì trước cổng trường, Nguyễn Đức Anh (học sinh lớp 7 tại một trường trung học cơ sở trên địa bàn quận Ba Đình, Hà Nội) lại vội vàng lên xe cùng mẹ là chị Nguyễn Thị Minh Hoàn để tới trung tâm Anh ngữ cách đó khoảng 3km. Dù mệt mỏi, Đức Anh vẫn cố gắng không bỏ lỡ buổi học IELTS.

“Em đã học IELTS được 6 tháng nay. Mỗi tuần, em học tối thiểu 3 buổi tại trung tâm, ngoài ra, còn làm thêm rất nhiều bài tập về nhà. Để đạt được điểm số 6.5 IELTS, em cảm thấy rất mệt mỏi, nhưng vẫn phải cố gắng”, Đức Anh chia sẻ trong khoảng thời gian ngắn ngủi nghỉ ngơi trước giờ học. Nam sinh không giấu được sự căng thẳng trên khuôn mặt khi nói về lịch trình học tập dày đặc của mình.

Ngoài ra, những ngày cuối tuần, Đức Anh thường xuyên phải làm các bài kiểm tra thử dài gần 3 tiếng. Nam sinh này bộc bạch: “Có lúc, em cảm thấy như thế giới quanh mình chỉ có đề thi, không có thời gian để làm gì khác. Em rất muốn chơi đá bóng với bạn bè, nhưng không có thời gian”.

Không chỉ có vậy, Đức Anh thừa nhận, bản thân thường xuyên mất ngủ và cảm thấy lo lắng về tương lai.

Câu chuyện bắt đầu từ khi chị Hoàn, mẹ của Đức Anh, tình cờ biết tới chương trình tuyển thẳng cho những thí sinh có chứng chỉ IELTS của một trường trung học phổ tư thục “có tiếng” ở Hà Nội. Với chị, đây không chỉ là cơ hội để con mình bước vào môi trường học tập tốt hơn mà còn là một cách giảm áp lực tài chính qua các chính sách ưu đãi học phí khi có chứng chỉ trên.

“Gia đình tôi đặt nhiều kỳ vọng vào Đức Anh. Học được ở trường tốt không chỉ là bước đệm cho tương lai, mà còn giúp con có cơ hội học tập tốt hơn về lâu dài,” chị Hoàn chia sẻ.

Tuy nhiên, theo đuổi mục tiêu này không hề dễ dàng. Để đảm bảo cho con trai có điều kiện học tập tốt nhất, mỗi tháng, gia đình chị Hoàn phải chi trả trung bình 6 triệu đồng cho khóa học IELTS. Đây là một khoản tiền không nhỏ đối với một gia đình có mức thu nhập trung bình.

Dẫu vậy, chị Hoàn cho rằng, nếu đạt được kết quả mong muốn, số tiền này hoàn toàn xứng đáng. “Bạn bè cùng trang lứa với Đức Anh đã đạt 6.5, thậm chí 7.0 rất nhanh. Tôi đang lo, đến năm lớp 9, liệu con có đạt được mục tiêu ban đầu không. Điều đó khiến gia đình tôi lo lắng rằng con mình sẽ bị chậm chân. Vì thế, gia đình tôi khuyến khích con tăng cường học thêm”, chị giải thích thêm.

Bắt đầu học IELTS sớm hơn Đức Anh, nữ sinh Nguyễn Thu H. (hiện đang học sinh lớp 8 trên địa bàn quận Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, đã bắt đầu ôn thi chứng chỉ này từ khi lên lớp 6. Sau 2 năm, H. đạt số điểm 6.0 và đang nỗ lực đạt mốc 7.0. Được biết, gia đình của nữ sinh đã chi hơn 70 triệu đồng cho việc học ở trung tâm và thi chứng chỉ.

Chị Nguyễn Thu Hằng (mẹ của H.) chia sẻ: “Tôi đã đưa con đến thử học thử ở 3 trung tâm trước khi chọn được nơi phù hợp. Tôi ưu tiên giáo viên bản ngữ và giáo trình quốc tế, nhưng mỗi trung tâm có lộ trình khác nhau, khiến việc lựa chọn mất nhiều thời gian”.

Chị Hằng cũng giải thích rằng, nhận thấy tầm quan trọng của tiếng Anh, chị đã quyết định đầu tư từ sớm: “Từ khi con học lớp 5, tôi đã tham khảo ý kiến bạn bè để chuẩn bị cho con. Gia đình phải bố trí thời gian và ngân sách để đảm bảo con có điều kiện tốt nhất. Dù con rất vất vả, nhưng khi thấy con đạt điểm cao, tôi tin mình đã đúng.

Vì con gái tôi có mục tiêu thi vào lớp chuyên Anh của một trường trung học phổ thông có tiếng, dù không yêu cầu IELTS, nhưng việc có chứng chỉ IELTS từ 7.0 đã trở thành “tiêu chuẩn ngầm”. Trên các diễn đàn trên Facebook, phụ huynh thường chia sẻ kinh nghiệm luyện thi, chọn trung tâm và cân bằng việc học, có những người còn lập nhóm học IELTS để tiết kiệm chi phí...

Chính vì thấy trước sự khốc liệt ấy trong cuộc chiến giành suất học tại các “trường top”, gia đình tôi cũng quyết định đầu tư cho con thêm chứng chỉ IELTS để có thêm “vũ khí”, tự tin hơn khi bước vào cuộc đua vào lớp 10”.

Không chỉ các học sinh trung học cơ sở, những học sinh nhỏ tuổi hơn cũng đang bị cuốn vào “đường đua” IELTS.

Những ngày cuối tháng 12/2024, cậu học trò N.Đ.M. (một học sinh lớp 5 tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) đang phải cùng mẹ tất bật tìm lớp học để chuẩn bị hành trình chinh phục chứng chỉ tiếng Anh quốc tế.

Chị Đỗ Thu H. (mẹ của học sinh này) chia sẻ về quyết định trên với một chút bối rối xen lẫn kỳ vọng: “Tôi thấy con của bạn bè cùng lứa đều đã đi học IELTS, nên tôi cũng muốn tìm lớp cho con học sớm để con không bị tụt lại”.

Theo chị H., ban đầu, chị không rõ nên bắt đầu từ đâu. Để có lựa chọn phù hợp nhất cho con, chị đã dành thời gian suốt cả tháng để hỏi han kinh nghiệm từ bạn bè, tìm hiểu thông tin qua mạng xã hội và đến trực tiếp các trung tâm tiếng Anh nghe tư vấn. Bởi, chị H. cho rằng, việc cho con học IELTS từ sớm sẽ giúp con có lợi thế khi xét tuyển vào lớp 10 trường chuyên hoặc vào đại học sau này.

Tuy nhiên, điều này vô tình lại gây ra nhiều áp lực cho những đứa trẻ ở độ tuổi mà theo các chuyên gia giáo dục, là còn quá sớm để tiếp cận với chứng chỉ IELTS.

Được hỏi về kỳ thi và chứng chỉ IELTS, cậu học trò lớp 5 N.Đ.M. chia sẻ với ánh mắt ngây thơ và đầy bỡ ngỡ, khi nhắc đến một kỳ thi chuẩn hóa quốc tế còn khá xa vời với lứa tuổi của mình: “Em rất thích tiếng Anh vì em thấy việc học tiếng Anh rất thú vị. Nhưng bản thân em chưa rõ lắm về quá trình học và thi trong thời gian tới sẽ ra sao, em chỉ nghe mẹ nói rằng, ai có chứng chỉ IELTS là một người rất giỏi, có thể đi du học hoặc xin được việc làm tốt sau này...”.

Không riêng gì trường hợp của cậu học sinh lớp 5 trên, trong các hội nhóm trên Facebook, cũng có khá nhiều bài đăng của các phụ huynh, sốt sắng tìm lớp luyện thi IELTS cho con từ rất sớm.

Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu các bậc phụ huynh có đang hiểu lầm mục đích của kỳ thi IELTS, khi nhiều người kỳ vọng con em mình luyện ôn thi chứng chỉ này quá sớm?

Trung tâm cam kết gì với học sinh trung học cơ sở học IELTS?

Nhằm đáp ứng nhu cầu học, thi chứng chỉ IELTS từ sớm, không ít trung tâm Anh ngữ đã tổ chức các khóa học “tiền IELTS”, được thiết kế dành riêng cho học sinh trung học cơ sở. Mục tiêu của các khóa học này là cung cấp nền tảng trước khi bước vào quá trình ôn luyện IELTS chính thức.

Trong vai một phụ huynh có con học lớp 7 tìm hiểu môi trường luyện IELTS cho con, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã liên hệ với cơ sở tại quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) của Trung tâm IELTS Fighter.

Khi phóng viên bày tỏ băn khoăn về việc học IELTS từ lớp 7, nhân viên tư vấn khẳng định: “Học IELTS từ những năm đầu của cấp trung học cơ sở để giảm áp lực trong năm lớp 9, khi học sinh phải ôn thi cùng lúc nhiều môn học khác.

Khóa học tại trung tâm có chi phí dao động từ 15-17 triệu đồng nếu học sinh có điểm đầu vào IELTS 3.0 và từ 25-27 triệu đồng nếu bắt đầu từ “con số 0”. Trung tâm cam kết, học viên sẽ học cùng các bạn đồng trang lứa, chủ yếu là học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông, với lộ trình rõ ràng. Nếu học viên không đạt mục tiêu sau mỗi khóa học, trung tâm sẽ cho học lại miễn phí, miễn là tuân thủ lịch học đầy đủ và quy định”.

Bên cạnh đó, để thêm phần “uy tín”, trung tâm này cũng chia sẻ một số trường hợp thành công từ các học viên trước đây, ví dụ về một học sinh bắt đầu học từ lớp 7 và đạt 8.0 IELTS vào lớp 9 để đi du học. Ngoài ra, nhiều học sinh trung học cơ sở đã sử dụng chứng chỉ IELTS để xét tuyển vào lớp 10 ở các trường “top”.

Cùng chung xu hướng, cơ sở tại huyện Gia Lâm, Hà Nội của Trung tâm Anh ngữ GLN & JOLO cũng đưa ra lộ trình học IELTS tương tự cho học sinh từ bậc trung học cơ sở.

Tiếp tục tìm lớp lớp luyện IELTS cho học sinh lớp 7, người viết được nhân viên tư vấn của trung tâm này nêu một lộ trình cụ thể: Về học phí, các khóa học dao động từ 12-20 triệu đồng. Nếu học “trọn gói” từ “con số 0” đến 7.0 IELTS, tổng cộng phụ huynh phải chi trả cho 4 khóa học là gần 60 triệu đồng.

Tư vấn viên của trung tâm cho biết, học sinh đầu cấp trung học cơ sở muốn học IELTS thường bắt đầu với mục tiêu vào năm lớp 9 đạt 6.5, để chuẩn bị cho kế hoạch xét tuyển vào các trường trung học phổ thông có chất lượng tốt.

Theo đó, học sinh trung học cơ sở khi học tại trung tâm này, sẽ được hỗ trợ tài liệu bổ trợ để bù đắp vào những lỗ hổng về mặt kiến thức xã hội. Nhân viên tư vấn này cho biết thêm: “Các lớp học tại đây được thiết kế linh hoạt, với lịch học 2-4 buổi mỗi tuần. Tuy nhiên, học sinh trung học cơ sở sẽ học chung với học sinh trung học phổ thông, điều này có thể khiến các em gặp khó khăn trong việc tiếp cận các chủ đề học thuật phức tạp. Để khắc phục, trung tâm sẽ cung cấp tài liệu bổ sung và hỗ trợ học viên làm quen với các chủ đề nâng cao, giúp học sinh tiếp cận kiến thức tốt hơn”.

Chia sẻ về quan điểm đối với việc dạy IELTS cho học sinh ở độ tuổi còn nhỏ, bản thân chính giáo viên dạy IELTS cũng cho rằng, điều này không phù hợp.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, anh Chris Javis, giáo viên dạy IELTS người Mỹ tại một trung tâm tiếng Anh ở Hà Nội cho biết: “Đã có một vài phụ huynh hỏi tôi: “Liệu có nên cho con học IELTS khi còn đang học tiểu học, trung học cơ sở hay không?”. Tôi đã khuyên là không nên.

Bởi lẽ, ở độ tuổi này, các em chưa có đủ sự phát triển về mặt tư duy và vốn kiến thức xã hội để tiếp cận các chủ đề học thuật trong bài thi IELTS. Thêm vào đó, ở lứa tuổi này, nhiều em cũng thiếu sức bền và khả năng chịu áp lực trước cường độ học và ôn thi căng thẳng.

Vì vậy, phụ huynh có thể tìm hiểu và lựa chọn những chương trình tiếng Anh phù hợp hơn với lứa tuổi của con, thay vì quá vội vã cho trẻ tham gia kỳ thi IELTS ngay từ khi còn quá nhỏ.

Việc đầu tư học tiếng Anh từ sớm là không sai, nhưng phụ huynh phải hiểu, ở tuổi còn nhỏ, học sinh phải được rèn giũa ngôn ngữ một cách tự nhiên, không nên học khuôn mẫu, quá học thuật chỉ để có chứng chỉ ngoại ngữ”.

Đối với học sinh ở bậc phổ thông, nhất là tiểu học, còn có nhiều nội dung khác cần tìm hiểu, không nên chỉ dựa vào riêng chứng chỉ như IELTS để chứng minh năng lực và kỹ năng cần thiết trong một kỳ tuyển sinh đầu cấp, sẽ vô tình tạo ra một cuộc đua không cần thiết.