Giáo dục hướng nghiệp và phân luồng đào tạo nghề cho học sinh sau trung học cơ sở, trung học phổ thông là hoạt động giúp học sinh làm quen với một số nghề phổ biến trong xã hội và của địa phương.
Từ đó, giúp học sinh lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực, điều kiện của bản thân và tình hình thực tế.
Đẩy mạnh công tác phân luồng học sinh sau THCS, THPT
Ngày 14/5/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 522/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025”
Trong đó đặt ra mục tiêu tạo bước đột phá về chất lượng giáo dục hướng nghiệp trong giáo dục phổ thông, góp phần chuyển biến mạnh mẽ công tác phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và trung học phổ thông vào học các trình độ giáo dục nghề nghiệp phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và địa phương, đáp ứng nhu cầu nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực quốc gia, hội nhập khu vực và quốc tế.
Mục tiêu cụ thể được đặt ra đến năm 2025 sẽ có 100% trường trung học cơ sở và trung học phổ thông có chương trình giáo dục hướng nghiệp gắn với sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của địa phương; đối với các trường ở địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 80%;
Phấn đấu 100% trường trung học cơ sở và trung học phổ thông có giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn hướng nghiệp đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 80%.
Bên cạnh đó, có ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 30%; ít nhất 45% học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ cao đẳng; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 35%.
 |
Giáo dục hướng nghiệp và phân luồng đào tạo nghề cho học sinh sau trung học cơ sở, trung học phổ thông giúp học sinh lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực, điều kiện của bản thân và tình hình thực tế (Ảnh: Phạm Linh) |
Triển khai Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025”, ngay từ năm 2018, Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh đã chủ động tham mưu Uỷ ban nhân dân tỉnh xây dựng và ban hành Kế hoạch số 165/KH-UBND.
Theo kế hoạch, các nhà trường sẽ tích cực đưa nội dung giáo dục hướng nghiệp vào chương trình học từ lớp 9 đến lớp 12 (thời lượng 9 tiết/năm), riêng hoạt động giáo dục nghề phổ thông đối với lớp 11 là 105 tiết/năm.
Từ đó, tạo cơ hội cho học sinh được cập nhập thông tin về nghề nghiệp, thị trường lao động, có hiểu biết nhất định về thế mạnh của bản thân để có định hướng sau khi tốt nghiệp cấp trung học phổ thông.
Tiếp đó vào ngày 28/1/2022, Uỷ ban nhân dân tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 37/KH-UBND về việc thực hiện “Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045”.
Trong chiến lược nhấn mạnh quan điểm: “Phát triển giáo dục nghề nghiệp là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong phát triển nguồn nhân lực để tranh thủ thời cơ dân số vàng, hình thành nguồn nhân lực trực tiếp có chất lượng, hiệu quả và kỹ năng nghề cao, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”.
Để thực hiện chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, việc phân luồng học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở và trung học phổ thông đóng vai trò hết sức quan trọng.
Điều này thể hiện qua việc tỉnh đặt ra mục tiêu đến năm đến năm 2030, phấn đầu thu hút từ 30% - 35% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở và trung học phổ thông vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp.
Theo đại diện Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, những năm qua, sở phối hợp với Tỉnh Đoàn đã triển khai hiệu quả các chương trình giáo dục hướng nghiệp như ngày hội tư vấn tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp.
Qua đó, tạo điều kiện cho học sinh được gặp gỡ trò chuyện với chuyên gia giáo dục; học sinh, sinh viên đang theo học tại các cơ cở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn để có thông tin chính thống về công tác đào tạo nghề và thị trường lao động của địa phương.
Các buổi tư vấn tuyển sinh còn có sự tham gia của đại diện các doanh nghiệp tại địa phương để học sinh biết đến những cơ hội việc làm, mức thu nhập theo từng nghề nghiệp.
 |
Học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông tham gia ngày hội tư vấn tuyển sinh (Ảnh: CTV) |
Công tác giáo dục hướng nghiệp tại các cơ sở giáo dục
Nhằm giúp học sinh có lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực, đáp ứng nhu cầu thị trường lao động, các cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã tích cực triển khai nhiều giải pháp nâng cao chất lượng phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh.
Hiện nay, 100% trường trung học phổ thông ở tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên kiêm nhiệm để thực hiện công tác giáo dục hướng nghiệp, công tác phân luồng.
Một số nhà trường còn chủ động xây dựng các chương trình ngoại khoá cho học sinh tham quan công tác đào tạo nghề tại một số trường đại học, cao đẳng trên địa bàn.
Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh cũng đã phối hợp với các sở, ngành, địa phương triển khai chương trình hướng nghiệp gắn với ngành nghề kinh doanh trên địa bàn.
Đồng thời, dành 30% chỉ tiêu học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở để tạo nguồn cho các cơ sở dạy nghề trên địa bàn tỉnh.
Ngoài ra, số học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông của tỉnh Quảng Ninh đăng ký các trường đại học giảm, thấp hơn tỷ lệ chung của cả nước. Điều này thể hiện rõ hiệu quả bước đầu của các giải pháp định hướng giáo dục nghề nghiệp và phân luồng học sinh trong thời gian qua của tỉnh.
 |
Các cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã tích cực triển khai nhiều giải pháp nâng cao chất lượng phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh (Ảnh minh hoạ: CTV) |
Em Nguyễn Thị My, học sinh tại Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên huyện Vân Đồn (huyện Vân Đồn, Quảng Ninh) chia sẻ, nhờ có sự tư vấn của các thầy cô giáo cùng việc tham gia sinh hoạt hướng nghiệp em nhận thấy rằng thi đại học không phải là con đường duy nhất.
Sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở em lựa chọn theo học nghề, đây là con đường bản thân em thấy phù hợp với năng lực và hoàn cảnh của bản thân khi vừa có thể trau dồi văn hoá vừa có kỹ năng nghề.
Qua đó có thể thấy được công tác phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh phổ thông có tác động lớn tới nguồn nhân lực cho giáo dục nghề nghiệp.
Trong thời gian tới, Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục đổi mới phương pháp, hình thức hướng nghiệp để nâng cao chất lượng tư vấn, giúp phụ huynh và học sinh hiểu rõ lợi ích khi có định hướng đúng, lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực.
