Vừa qua, câu chuyện dạy liên kết giữa trường học với các công ty/trung tâm giáo dục bên ngoài cũng gây nên nhiều bức xúc không kém. Nhiều người đặt câu hỏi, tự nguyện gì mà tổ chức học liên kết theo lớp chính khóa, nếu vậy, phải chăng 100% lớp đều đăng ký học? Đều tự nguyện đăng ký, sao nhiều phụ huynh bức xúc vậy?
Phụ huynh bức xúc vì họ và con em họ bị đẩy vào tình thế “tự nguyện bắt buộc” bằng hình thức như: viết đơn 'tự nguyện”, chèn tiết học liên kết vào giờ chính khóa. Phụ huynh cho rằng, có "tín hiệu" gây khó dễ nếu không đăng ký... khiến phụ huynh, học sinh rơi vào thế “không thể không tham gia”.
Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy giáo Trần Mạnh Tùng (giáo viên dạy Toán tại Hà Nội) cho rằng, liên kết giảng dạy trong trường học hiện nay là tự nguyện, tùy thuộc vào nhu cầu của học sinh, phụ huynh và nhà trường. Tuy nhiên, việc đưa các tiết học liên kết vào giờ học chính khóa là sai quy định, phản giáo dục và ảnh hưởng xấu đến tâm lí, suy nghĩ của học sinh.
"Món hời" từ phần trăm hoa hồng thông qua hoạt động liên kết dạy học
 |
Thầy giáo Trần Mạnh Tùng (Hà Nội). Ảnh: NVCC |
Bàn về lý do khiến tình trạng tổ chức liên kết ngày các diễn ra phổ biến như hiện nay, thầy giáo Trần Mạnh Tùng cho rằng có 3 nguyên nhân chính.
Theo đó, vị giáo viên nhận định, lý do đầu tiên xuất phát từ quan hệ cung cầu.
“Khi học sinh học 2 buổi 1 ngày, với 7 tiết/1 ngày (khoảng 32 tiết/ 1 tuần) thì học sinh sẽ tan học vào khoảng 3 giờ 30 phút chiều. Điều này gây khó khăn cho phụ huynh trong việc đón con, vậy nên có những phụ huynh mong muốn con tiếp tục học tiết 4 ở trường để đón con vào khoảng 4 giờ 30 phút – 5 giờ chiều”, thầy giáo phân tích.
Bên cạnh đó, theo thầy Tùng, xuất phát từ thực tế các nhà trường không đủ năng lực, điều kiện để tổ chức dạy học các môn tự chọn, hoạt động trải nghiệm. Do đó, việc liên kết với trung tâm sẽ giúp các nhà trường nhàn hơn.
Lý do thứ ba xuất phát từ “món hời” phần trăm hoa hồng có được thông qua hoạt động liên kết dạy học. Theo đó, để dạy một số môn tăng cường trong nhà trường, các trung tâm thường phải chia sẻ lợi nhuận (học phí) cho các trường học.
Điều này có lợi cho nhà trường và đặc biệt là các đơn vị liên kết. Kiểu kinh doanh này rất đơn giản và an toàn với khách hàng là rất nhiều nhà trường và hàng loạt học sinh”, thầy Trần Mạnh Tùng chia sẻ.
Dạy học liên kết tràn lan liệu hiệu quả ra sao?
Thực tế ngày càng nhiều các trường học liên kết với trung tâm bên ngoài tổ chức dạy thêm, dạy tăng cường cho học sinh cũng khiến dư luận đặt ra nhiều băn khoăn về chương trình mới. Việc liên kết tràn lan đặt ra câu hỏi, nội dung chương trình mới vẫn chưa đủ đáp ứng yêu cầu của học sinh?
 |
Trong hình là thời khóa biểu của một học sinh lớp 3 (tại trường công lập ở thành phố Hồ Chí Minh). Các môn học tăng cường xếp đan xen với những môn học bắt buộc. Với thời khóa biểu này, mỗi tháng phụ huynh phải bỏ thêm 1.500.000đồng cho một số môn tăng cường. (Ảnh phụ huynh cung cấp) |
Theo thầy giáo Trần Mạnh Tùng, chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 đã tăng thời lượng học cho học sinh từ 5600 giờ lên 6200 giờ. Ở cấp tiểu học, chương trình được thiết kế theo hướng dạy học bắt buộc 2 buổi/ngày; nhờ đó có những môn học, hoạt động giáo dục trước kia là tự chọn thì nay đã thành bắt buộc như ngoại ngữ, tin học, hoạt động trải nghiệm.
Để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, các địa phương, các nhà trường đã có sự chuẩn bị để có thể triển khai được chương trình.
Công văn 909 của Bộ giáo dục ban hành ngày 8/3/2023 về giáo dục STEM cũng nhấn mạnh: Các Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo cùng các nhà trường triển khai xây dựng kế hoạch, bồi dưỡng, tập huấn giáo viên, cán bộ quản lí để thực hiện hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông mới.
Trên cơ sở đó, thầy Tùng cho rằng chuẩn bị để dạy và học theo chương trình giáo dục phổ thông mới là việc của các địa phương, các nhà trường. “Việc liên kết với các trung tâm để dạy học trong trường, đặc biệt là xếp lịch vào cả giờ chính khóa rõ ràng có ảnh hưởng đến vai trò, chức năng của chương trình giáo dục quốc dân, thậm chí phản giáo dục”, vị giáo viên nêu quan điểm.
Bên cạnh việc "lợi dụng" hoạt động liên kết dạy thêm để thu tiền gây áp lực tài chính cho phụ huynh học sinh, vấn đề chất lượng giảng dạy của các trung tâm liên kết cũng là vấn đề được dư luận xã hội quan tâm.
Thầy giáo Trần Mạnh Tùng cho biết, theo quy định, các chương trình liên kết, các câu lạc bộ ngoài giờ lên lớp được các trường tổ chức theo tinh thần thỏa thuận giữa nhà trường với các bậc phụ huynh. Phụ huynh hoàn toàn có thể lựa chọn đăng ký cho con học hoặc không, tuỳ vào điều kiện, nhu cầu của mỗi gia đình.
Các đơn vị liên kết được Sở Giáo dục và Đào tạo cấp phép, thẩm định chương trình. Khi chọn đơn vị liên kết bổ trợ, nhà trường cần nghiên cứu hồ sơ, làm tờ trình lên Phòng Giáo dục và Đào tạo, xin ý kiến tổ chức trên tinh thần thỏa thuận với các phụ huynh.
"Tuy nhiên, khác với các hoạt động giáo dục trong nhà trường, hoạt động liên kết không được giám sát, kiểm tra, đánh giá theo quy định. Vì vậy, phụ huynh, xã hội lo ngại về chất lượng cũng là điều dễ hiểu.
Bên cạnh đó, do liên quan đến lợi nhuận nên có thể các đơn vị sẽ cố gắng để “trúng thầu”, không loại trừ các tiêu cực nảy sinh và vì thế chất lượng cũng sẽ không được đảm bảo”, thầy Tùng nói.
Đề xuất kiểm tra, thanh tra những cơ sở giáo dục có dấu hiệu sai phạm
Trước những bất cập của hoạt động liên kết dạy học trong trường học hiện nay, thầy giáo Trần Mạnh Tùng cho rằng, trách nhiệm chính nằm ở Hiệu trưởng, Phòng Giáo dục, Sở Giáo dục.
Về phía nhà trường, Hiệu trưởng là người quyết định việc này và chịu trách nhiệm toàn diện với việc liên kết cũng như các sai phạm nếu có.
Liên quan đến vấn đề này, ngày 28/9, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản yêu cầu các Sở giáo dục và đào tạo rà soát, báo cáo tình hình hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa tại các trường học. Các sở đánh giá thuận lợi, khó khăn và đề xuất, gửi về Bộ trước ngày 15/10.
“Một trong những nội dung quan trọng cần thực hiện sớm là sửa ngay Thông tư 17/2012/TT-BGDĐT Quy định về dạy thêm, học thêm. Thông tư đã có từ năm 2012, đến thời điểm này đã là hơn 10 năm, nhiều điểm quy định tại thông tư hiện nay đã lỗi thời, mang tính chất vá víu và không còn phù hợp”, thầy giáo Tùng nhấn mạnh.
Đối với các Sở Giáo dục và Đào tạo, vị giáo viên nhận định, việc rà soát, xử lí vấn đề này nằm trong tầm tay. Do vậy, các Sở Giáo dục và Đào tạo nên vào cuộc ngay và có các chấn chỉnh cần thiết, đảm bảo quyền lợi chính đáng của các em học sinh.
Với phụ huynh, học sinh, truyền thông và chính quyền các địa phương, cần đóng vai trò giám sát và lên tiếng khi phát hiện các sai phạm hay các cách làm liên kết không đúng quy định, không hiệu quả.
“Thực tế, thời gian gần đây truyền thông đã và đang làm rất tốt việc này. Ngoài ra, Ban đại diện cha mẹ học sinh các lớp, Ban đại diện cha mẹ học sinh của các trường có thể đại diện cho phụ huynh lên tiếng khi thấy việc liên kết, việc triển khai không phù hợp”, thầy giáo Trần Mạnh Tùng nêu đề xuất.
Đồng quan điểm với thầy giáo Trần Mạnh Tùng, thầy Nguyễn Văn Lực - giáo viên Trường Trung học cơ sở Trịnh Phong (Khánh Hoà) cũng cho rằng, việc trường học liên kết với các trung tâm tổ chức dạy học theo nhu cầu góp phần củng cố, nâng cao chất lượng dạy học. Tuy nhiên, việc các trường đưa tiết học liên kết vào giờ học chính khóa là sai quy định.
"Đây là một hình thức dạy thêm trá hình, làm sai quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về quy định dạy thêm, học thêm. Việc thanh kiểm tra ở các địa phương vẫn chưa chưa chặt chẽ, nên nhiều trường vẫn ngang nhiên vi phạm. Vì vậy, để chấm dứt tình trạng này, Sở Giáo dục và Đào tạo các địa phương cần rốt ráo tiến hành thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm kịp thời", thầy Lực chia sẻ.
Nhấn mạnh thêm, thầy Lực cho rằng hoạt động liên kết dạy học trong trường là tùy thuộc vào điều kiện, nhu cầu của học sinh, phụ huynh. Nhà trường cần tôn trọng nguyện vọng của học sinh, phụ huynh.
