Điểm mới trong dự thảo Thông tư quy định về công khai trong hoạt động của các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân so với Thông tư 36/2017/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo là về thời gian công khai các hoạt động của cơ sở.
Dự thảo yêu cầu, thời gian công khai các hoạt động trên cổng thông tin điện tử của cơ sở giáo dục tối thiểu là 5 năm kể từ ngày công bố công khai và thời gian niêm yết công khai tại cơ sở giáo dục tối thiểu là 90 ngày thay vì chỉ yêu cầu thời gian thực hiện niêm yết là ít nhất 30 ngày liên tục kể từ ngày niêm yết như Thông tư 36.
Đối với điểm mới trên, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Quách Thanh Hải, Trưởng phòng Đào tạo (Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh) bày tỏ, việc chỉ yêu cầu về thời gian niêm yết 30 ngày liên tục như Thông tư hiện hành đã dẫn tới tình trạng một số cơ sở hết hạn niêm yết rồi xóa thông tin.
Chính vì vậy, thông tin cung cấp cho xã hội, người học không được đầy đủ, dẫn tới hạn chế trong việc đánh giá về chất lượng, sự phát triển nhà trường.
Đơn cử như việc công khai về cơ sở vật chất, người học cũng như xã hội không nhìn thấy được việc nhà trường có được đầu tư hoặc tự đầu tư để phát triển hay không. Một nhà đầu tư nào muốn đầu tư vào trường không nhìn thấy dữ liệu trong cả quá trình nên cũng sẽ hạn chế sự đầu tư.
 |
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh trong ngày hội tư vấn tuyển sinh (Ảnh: Website nhà trường). |
Không những vậy, cơ quan quản lý muốn đưa ra chính sách nào lại phải yêu cầu tất cả các cơ sở giáo dục đại học cung cấp số liệu nên tốn nhiều thời gian để đưa ra quyết định.
Trong khi đó, việc lưu trữ công khai các thông tin về hoạt động của nhà trường trong thời dài là có lợi cho cả người học, nhà trường, xã hội và cơ quan quản lý.
Trước hết, đối với các tổ chức đánh giá chất lượng của các trường đại học, họ nhìn vào dữ liệu về các hoạt động của nhà trường được công khai trong nhiều năm sẽ thấy được cả quá trình phát triển, hướng đi của nhà trường;
Đối với người học sẽ thấy được uy tín của nhà trường khi dám công khai tất cả các hoạt động liên quan đến chất lượng đào tạo, từ đó xem có phù hợp không để lựa chọn vào trường. Việc càng công khai các thông tin trong nhiều năm càng thể hiện nhiều sự cam kết của nhà trường với người học. Từ đó, niềm tin của người học, xã hội với nhà trường cũng cao hơn;
Cán bộ, giảng viên nhà trường khi nhìn vào dữ liệu được công khai đầy đủ trong suốt nhiều năm như vậy cũng sẽ dễ dàng đưa ra được định hướng phát triển.
Ngoài ra, việc công khai đầy đủ dữ liệu trong nhiều năm liên tục cũng sẽ thuận lợi cho công tác quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Qua đó, Bộ có thể đưa ra tầm nhìn chiến lược tốt hơn cho sự phát triển của các cơ sở giáo dục đại học.
Hơn nữa, thầy Hải còn cho rằng, thời gian công khai nên để lâu hơn nữa là tối thiểu 10 năm để nhìn được chiến lược phát triển xa hơn của nhà trường bởi thời gian 5 năm vẫn còn ngắn, chưa cho thấy được nhiều sự thay đổi, phát triển của một trường đại học và của các ngành đào tạo.
Đồng tình với quan điểm trên, Tiến sĩ Trần Đức Cảnh – Chuyên gia giáo dục Hoa Kỳ cũng cho rằng, về lâu dài, các thông tin về hoạt động của các cơ sở giáo dục nên được công khai tối thiểu 10 năm thay vì tối thiểu 5 năm.
Bởi, trong thời đại thông tin hiện nay, các thông tin dữ liệu càng có nhiều và có càng lâu càng thuận lợi cho xã hội và môi trường xã hội vì đó là thông tin mà xã hội cần được biết. Giá trị thông tin đối với quần chúng là rất quan trọng.
Khi các dữ liệu thông tin được cung cấp đầy đủ tới cộng động sẽ giảm được các thắc mắc, nghi ngờ của xã hội đối với các đơn vị có liên quan. Thực tế, đã có nhiều trường hợp khi người dân thắc mắc nhưng hỏi các cấp quản lý chưa chắc đã được giải đáp hoặc được giải đáp nhưng lại không đầy đủ.
Chính vì vậy, những thông tin nào liên quan đến cộng đồng, xã hội như báo cáo 3 công khai của các cơ sở giáo dục càng minh bạch bao nhiêu sẽ càng thuận lợi bấy nhiêu.
Theo thầy Cảnh, trên thế giới, việc công bố các báo cáo về hoạt động của các sơ sở giáo dục đại học lưu trữ trong nhiều năm lâu dài không chỉ vì trách nhiệm mà vì chính sự uy tín của họ.
Do đó, yêu cầu đăng báo cáo 3 công khai trong thời gian dài như tối thiểu 5 năm theo Dự thảo là có lợi cho nhà trường. Cách làm như vậy còn giúp quảng cáo độ uy tín cho nhà trường nếu làm đúng. Bởi nếu làm sai mới phải “úp mở”.
Ông Cảnh cũng cho rằng, việc lưu trữ công khai thông tin liên quan đến hoạt động nhà trường sẽ mang lại nhiều thuận lợi cho người học.
Như việc lựa chọn trường học có ngành mình mong muốn, người học và phụ huynh có thể vào website của nhà trường để lấy những thông tin cần thiết qua việc đối sánh lại với những năm trước như ngành học của trường có quy mô bao nhiêu sinh viên, tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp ra sao,...
Cũng theo chuyên gia Trần Đức Cảnh, nếu dự thảo được thông qua, với điểm mới quy định về thời gian đăng báo cáo 3 công khai là tối thiểu 5 năm, nếu cơ sở nào vi phạm cần phải xử phạt hành chính tùy mức độ vi phạm.
