Sáng nay, hơn 1,1 triệu thí sinh trên cả nước đã hoàn thành môn Ngữ văn - môn thi đầu tiên trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm nay.
Đây là năm đặc biệt có cả thí sinh thi theo theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 (hiện hành) và thí sinh thi theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2006.
Trong đó, đề thi dành cho học sinh theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 được đánh giá là có nhiều đổi mới quan trọng, đặc biệt là việc ngữ liệu không còn giới hạn trong sách giáo khoa, buộc thí sinh phải thực sự có kỹ năng đọc hiểu, phân tích và vận dụng linh hoạt kiến thức đã học.
Cấu trúc quen mà mới
Nhận định về đề thi năm nay, Thạc sĩ Phan Thế Hoài, giáo viên Trường Trung học phổ thông Bình Hưng Hòa (quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh) đánh giá, cấu trúc đề thi môn Ngữ văn ở Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2025 tương tự đề thi tham khảo đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố vào ngày 16/2/2025.
Theo đó, ngữ liệu đề thi môn Ngữ văn kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2025 lấy ngoài sách giáo khoa. Tổng độ dài các ngữ liệu trong đề thi gọn gàng, đảm bảo không quá 1300 chữ theo quy định.
Phần Đọc hiểu (4 điểm) cho ngữ liệu thuộc thể loại truyện ngắn là đoạn trích “Những vùng trời khác nhau” của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Nội dung đọc hiểu có 5 câu hỏi nhỏ, được thiết lập theo ma trận: nhận biết (câu 1, câu 2), thông hiểu (câu 3, câu 4) và vận dụng (câu 5).
Thạc sĩ Phan Thế Hoài nhận định, nội dung các câu hỏi này có độ bao phủ rộng, bao gồm tri thức liên quan đến đặc trưng thể loại truyện ngắn cho đến tiếng Việt - phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong một câu văn được trích từ ngữ liệu.
"Thí sinh dễ dàng lấy trọn điểm câu 1, câu 2; còn câu 3, câu 4 thì đòi hỏi các em phải nắm rõ tác dụng của phép tu từ so sánh và vai trò của chi tiết trong việc thể hiện nội dung văn bản.
Riêng câu hỏi số 5 có độ mở cao, mang tính phân loại, thí sinh cần chỉ ra được sự tương đồng trong hai ngữ liệu, cụ thể là nỗi nhớ, kí ức đối với những vùng đất đã đi qua.
Câu 3, câu 4, câu 5, thí sinh hoàn toàn có thể lấy được 075-1 điểm. Tổng số điểm phần Đọc hiểu thí sinh có thể đạt được dao động từ 3-4 điểm", thầy Hoài nhận xét
Phần Viết (6 điểm) gồm 2 câu: Câu 1 viết đoạn văn nghị luận văn học (khoảng 200 chữ) phân tích tình cảm của Lê dành cho Sơn trong văn bản ở phần Đọc hiểu.
Câu 2 viết bài văn nghị luận xã hội (khoảng 600 chữ) tích hợp với ngữ liệu Đọc hiểu và những hiểu biết của bản thân để bàn về chủ đề: vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc.
Đánh giá phần này, thầy Hoài cho rằng đề yêu cầu thí sinh viết đoạn văn (thay vì bài văn) nghị luận văn học phân tích tình cảm của một nhân vật trong văn bản là hoàn toàn hợp tình, hợp lí.
“Bởi vì, trong thời gian hạn chế, khi chưa đọc kỹ nội dung truyện, thí sinh rất dễ bỏ lỡ các chi tiết quan trọng, không nắm bắt được diễn biến tâm lí, hành động của nhân vật để viết thành một bài văn đảm bảo yêu cầu.
Cùng với đó, trước một tác phẩm lạ, thí sinh phải chịu nhiều áp lực trong phòng thi. Sự lo lắng có thể khiến thí sinh không thể tập trung tối đa để đọc hiểu và phân tích thành một bài văn trọn vẹn”, thầy Hoài đánh giá.
Tương tự, câu nghị luận xã hội yêu cầu viết bài văn, theo giáo viên là phù hợp với đa số thi sinh.
Thầy Hoài đánh giá, vấn đề cần nghị luận cần bàn là “vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc” thực sự gần gũi, quen thuộc, phù hợp với tâm lí và nhận thức của học sinh tuổi 18 và mang tính thời sự trong bối cảnh đất nước sáp nhập các tỉnh, thành. Vấn đề này thí sinh đã nghe, đã thấy, đã trải nghiệm hoặc có thông tin từ báo đài, mạng xã hội, kể cả không ít thí sinh đã từng làm bài luyện tập, kiểm tra, khảo sát trong quá trình học và ôn thi.
Cùng với đó, học sinh ở lứa tuổi này đã có vốn sống, quan sát và suy nghĩ nhất định về vấn đề vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc. Điều này giúp các em dễ dàng huy động ý tưởng, cảm xúc và quan điểm cá nhân để trình bày trong bài viết.
Ngoài ra, để làm rõ vấn đề vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc thí sinh cũng rất dễ lấy dẫn chứng liên quan đến những sự kiện, nhân vật, hiện tượng cụ thể trong đời sống, tin tức thời sự, hoặc những câu chuyện, tấm gương người thật việc thật có liên quan để đưa vào bài viết.
Đề thi có sự phân hóa
“Nhìn chung, đề thi môn Ngữ văn năm nay góp phần triệt tiêu việc học sinh đoán đề, học tủ, học vẹt, sao chép văn mẫu. Để làm tốt bài thi, thí sinh phải thực sự nắm vững tri thức ngữ văn trong chương trình và phải có kĩ năng đọc hiểu, vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề”, thầy Hoài nhận xét.
Giáo viên cũng đánh giá cao khi đề thi có nhiều đổi mới về yêu cầu của từng phần (Đọc hiểu và Viết gồm nghị luận văn học và nghị luận xã hội), giúp phân hóa rõ ràng các đối tượng thí sinh theo các mức yếu; trung bình; khá; giỏi, nhằm mục đích vừa xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông vừa xét tuyển vào các cơ sở giáo dục đại học.
Theo thầy Hoài, có thể dự đoán phổ điểm thi môn Ngữ văn năm nay “khả quan”, sẽ có sự phân hoá rất rõ, nhưng mức điểm từ 8 - 10 điểm không nhiều như năm ngoái.
Với thí sinh thi theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2006, Thạc sĩ Phan Thế Hoài nhận định: đề thi năm nay giữ cấu trúc quen thuộc, tương tự đề thi năm 2024.
Câu nghị luận văn học vẫn bám sát theo định hướng truyền thống, khi yêu cầu thí sinh phân tích nội dung từ đoạn trích trong tác phẩm quen thuộc trong sách giáo khoa “Vợ chồng A Phủ” của nhà văn Tô Hoài.
Điểm đáng chú ý nằm ở câu nghị luận xã hội, khi đề cập đến một chủ đề mang tính thời sự, thiết thực với giới trẻ: sự cần thiết phải làm mới chính mình trong bối cảnh hiện đại.
Chiều nay, thí sinh sẽ dự thi môn Toán - một trong hai môn bắt buộc đối với tất cả thí sinh. Đây là môn thi trắc nghiệm khách quan. Thời gian làm bài là 90 phút, bắt đầu từ 14 giờ 30 phút.
