Những sơ hở trong thực thi, những tiêu cực thi cử xảy ra ở Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình… trong kỳ thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018 là điều không mong muốn.
Dưới góc nhìn của cơ quan xây dựng chính sách, cơ quan giám sát thực thi luật, tại tọa đàm “Đổi mới thi cử - Thực tiễn và những vấn đề đặt ra” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức, Tiến sĩ Phạm Tất Thắng – Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, chúng ta cũng nên xét yếu tố về mặt kỹ thuật.
Theo ông, đây là kỳ thi chúng ta thường gọi nôm na là kỳ thi “hai trong một” nhưng thực tế hai mục tiêu khá khác nhau.
Với góc độ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, trình độ giáo dục phổ thông là trình độ phổ cập.
Kỳ thi này mang tính chất sát hạch thì đúng hơn, để xem học sinh trải qua quá trình học ở trường phổ thông đã nắm được kiến thức trang bị chưa, để có đủ kiến thức văn hóa tối thiểu tiếp tục học lên hoặc là bước ra thị trường lao động.
|
|
Ở đây không có tính chất sàng lọc nghiêm ngặt mà cứ đạt chuẩn là sẽ tốt nghiệp.
Bởi vậy, thực tế kết quả kỳ thi này thường rất cao, các trường gần như đạt 99%, hầu như ai thi cũng đỗ, không có mục tiêu sàng lọc ở kỳ thi trung học phổ thông này.
Mục tiêu thứ hai là để xét tuyển đại học, cao đẳng là phải chọn được thí sinh có đầy đủ kiến thức, hiểu biết, kỹ năng, đầy đủ tư duy để có thể học ở phần cao hơn ở hệ thống giáo dục quốc dân là đại học, cao đẳng.
Kỳ thi này là vừa sàng lọc để chọn thí sinh phù hợp với bậc đào tạo này, để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội cũng như năng lực đào tạo của các trường đại học, cao đẳng.
"Mục tiêu của hai kỳ thi rất khác nhau, ghép kỳ thi này về kỹ thuật là rất khó. Nếu đạt mục tiêu thứ nhất một cách trọn vẹn thì mục tiêu thứ hai sẽ không đạt trọn vẹn.
Nghĩa là đề thi không phân hóa thì không sàng lọc được, lựa chọn được thí sinh xuất sắc nhất vào đại học, cao đẳng.
Còn ngược lại, nếu chọn mục tiêu thứ hai thì mục tiêu xét tốt nghiệp giảm đi số lượng tốt nghiệp trung học phổ thôngthì cũng không trọn vẹn. Đó là lý do tôi cho rằng ghép hai khâu này ghép vào khó. Đó là điều cần suy nghĩ, từ việc tổ chức, thi, ra đề…", ông Thắng nêu quan điểm.
Bàn luận về vấn đề này, Tiến sĩ Quách Tuấn Ngọc - nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo) khẳng định, quá trình cải cách thi cử của chúng ta là phù hợp.
“Đến kỳ thi trung học phổ thông quốc gia 2018 vừa qua chúng ta phải khẳng định chủ trương là đúng nhưng đến lúc thực thi của chúng ta lại vướng phải khâu nhân sự.
Chính cán bộ các phòng khảo thí của các Sở là những người tiếp tay tiêu cực và có thể nói chủ trì tiêu cực nhưng cá nhân tôi cũng khẳng định, đó là những sai phạm mang tính chất điểm lẻ chứ không mang tính chất toàn xã hội”, ông Ngọc nhận định.
Tiến sĩ Ngọc đề xuất, thay vì để ghép phần nội dung thi như hiện tại, nên chăng tách bài thi quốc gia thành 2 phần đề: tốt nghiệp trung học phổ thông và thi đại học.
Nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin cho biết thêm: "Tại cuộc làm việc của Bộ Giáo dục và Đào tạo với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội vừa qua, chúng tôi có đề xuất: Chúng ta nên gọi là kỳ thi “2 trong 1 buổi”.
Tức là chúng ta phải có 2 phần đề (tốt nghiệp trung học phổ thông, thi đại học). Học sinh nào không có nhu cầu thi đại học cho ngồi riêng, thi xong được nghỉ. Còn học sinh nào thi đại học, sẽ tiếp tục làm bài. Phần thi đại học phải do đại học chủ trì.
Chúng tôi cũng đề xuất với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng sửa luật lần này phải đắn đo câu chữ để làm sao thoát ra được việc đó. Chúng ta thấy, chủ trương thi tại địa phương là đúng, giảm áp lực, nhưng vấn đề tổ chức thực hiện như thế nào cho tốt lại là vấn đề cần bàn kỹ".
 |
| Tiến sĩ Quách Tuấn Ngọc đề xuất, thay vì để ghép phần nội dung thi như hiện tại, nên tách bài thi quốc gia thành 2 phần đề: tốt nghiệp trung học phổ thông và thi đại học.(Ảnh: Thùy Linh) |
Chia sẻ thêm về khâu đề thi, Tiến sĩ Ngọc cho rằng, nói đến chuyện có các Trung tâm khảo thí độc lập rồi thi trên máy tính là chúng ta đang nói trên lý thuyết, chứ việc xây dựng một bộ đề, một thư viện đề đâu có dễ.
Trong bối cảnh thực tế của Việt Nam hiện nay, việc có một trung tâm khảo thí độc lập là khó. Và nếu có một Trung tâm khảo thí độc lập với tư cách tư nhân thì độ tin cậy có đảm bảo không?
Theo Tiến sĩ Ngọc, sau khi có điểm thi, Bộ nên đưa ra thống kê và công bố luôn để các tổ chức, cá nhân có thể tham gia phân tích.
“Công nghệ thông tin giúp phát hiện sớm, qua phân tích dữ liệu không chỉ phát hiện sai phạm mà có thể phân tích xu hướng học các ngành học. Thậm chí từ đó, có thể thấy sự phân hóa đề, phân hóa học sinh với đề đó như thế nào để điều chỉnh đề thi cho những năm tới”, vị này đề xuất.
Nói thêm về kỳ thi trung học phổ thông quốc gia, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho biết Bộ Giáo dục và Đào tạo báo cáo Chính phủ đồng ý giữ ổn định phương thức thi này cho đến năm 2020, trên tinh thần kế thừa kết quả và khắc phục những hạn chế phương án thi các năm trước.
