Đó là một trong những nội dung nằm trong Kế hoạch tổng thể của Chính phủ triển khai Nghị quyết 88 và các kết quả đã thực hiện, Kế hoạch triển khai chương trình giáo dục phổ thông tổng thể và đổi mới sách giáo khoa cho năm học 2020-2021, mà Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã báo cáo tại Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 16/5.
Bộ trưởng Nhạ cho biết, để triển khai thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông theo quy định tại Nghị quyết 88 và Nghị quyết 51, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông và các đề án có liên quan bảo đảm chuẩn bị đồng bộ các điều kiện về đội ngũ nhà giáo và cơ sở vật chất thực hiện đổi mới .
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành kế hoạch thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, giao những nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị, địa phương để triển khai.
Hằng năm, căn cứ vào lộ trình, kế hoạch xây dựng chương trình, sách giáo khoa mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành 15 Thông tư quy định, hướng dẫn và tổ chức thực hiện việc ban hành chương trình, tổ chức thẩm định sách giáo khoa, lựa chọn sách giáo khoa, tiêu chuẩn, chức danh nhà giáo, bồi dưỡng giáo viên và quy định về cơ sở vật chất, thiết bị trường học phục vụ đổi mới chương trình, sách giáo khoa.
Các chương trình, đề án đang được tổ chức triển khai theo lộ trình, bảo đảm đồng bộ.
Kết quả thực hiện
Các kết quả đã thực hiện gồm: Ban hành Chương trình giáo dục phổ thông (gồm chương trình giáo dục phổ thông tổng thể và các chương trình môn học, hoạt động giáo dục) kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018.
Về chuẩn bị đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, Bộ trưởng cho biết: Căn cứ vào Đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 732/QĐ-TTg ngày 29/4/2016, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành các văn bản quy phạm pháp luật thực hiện Luật Viên chức, tạo hành lang pháp lý để thực hiện các chính sách liên quan đến xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục;
Rà soát số lượng, cơ cấu, chất lượng và các chế độ, chính sách đối với nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phổ thông để đề xuất bổ sung, hoàn thiện;
Ban hành quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên và chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông; tiêu chuẩn chức danh giám đốc sở Giáo dục và Đào tạo, trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo;
Quy chế và Chương trình bồi dưỡng thường xuyên giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phổ thông; quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm;
Ban hành quy định về đào tạo văn bằng 2 mã ngành đào tạo giáo viên; nghiên cứu định mức lao động kinh tế kỹ thuật của giáo viên phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
 |
| Một trong những nhiệm vụ mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hoàn thành là chỉ đạo Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và các nhà xuất bản khác thuộc ngành Giáo dục tổ chức biên soạn, xuất bản sách giáo khoa.(Ảnh minh họa: Nguồn Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam) |
Bộ Giáo dục và Đào tạo tạo triển khai tập huấn các nhóm đối tượng chính, bao gồm: giảng viên sư phạm chủ chốt của các trường đại học sư phạm; cán bộ quản lý sở giáo dục và đào tạo, phòng giáo dục và đào tạo; tổ trưởng chuyên môn; giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phổ thông cốt cán trên toàn quốc.
Việc tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục được tổ chức theo mô hình kết hợp bồi dưỡng trực tiếp và qua mạng, trong đó các trường đại học sư phạm có vai trò nòng cốt để phát triển chương trình, tài liệu bồi dưỡng trên hệ thống quản lý học tập trực tuyến;
Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phổ thông cốt cán để hỗ trợ giáo viên, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phổ thông thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng thường xuyên, ngay tại trường thông qua hệ thống quản lý học tập trực tuyến.
Về chuẩn bị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, Bộ trưởng cho hay: Thực hiện Quyết định số 1436/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã yêu cầu các địa phương đánh giá tình hình và rà soát thực trạng, nhu cầu đầu tư cơ sở vật chất của từng địa phương;
 Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, không cần dùng ngân sách làm sách giáo khoa |
Chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan để tham mưu Chính phủ cân đối, bố trí các nguồn vốn để hỗ trợ các địa phương có điều kiện khó khăn thực hiện đầu tư cơ sở vật chất như:
Nguồn vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2016-2020 để thực hiện kiên cố hóa trường, lớp học tại các xã đặc biệt khó khăn theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ;
Nguồn vốn hỗ trợ thực hiện Chương trình mục tiêu giáo dục vùng núi, vùng dân tộc thiểu số và vùng khó khăn giai đoạn 2016-2020;
Nguồn vốn hỗ trợ thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020; nguồn vốn ngân sách địa phương và nguồn thu hợp pháp khác.
Hầu hết các địa phương đã xây dựng đề án cụ thể về chuẩn bị cơ sở vật chất để tổ chức thực hiện, các nguồn vốn hỗ trợ đã được phân bổ cho các địa phương.
Trên cơ sở nguồn vốn được giao, các địa phương đã triển khai đầu tư xây dựng các công trình đáp ứng nhu cầu dạy học theo yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông mới.
5 nhiệm vụ hoàn thành
Về chuẩn bị sách giáo khoa, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, thực hiện quy định của Nghị quyết 88 về sách giáo khoa, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo hoàn thành các nhiệm vụ như:
Thứ nhất, tổ chức tổng kết đánh giá ưu điểm và hạn chế, bất cập của sách giáo khoa hiện hành, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra những bài học kinh nghiệm để vận dụng trong tổ chức biên soạn sách giáo khoa mới theo Nghị quyết 88.
Thứ hai, Ban hành Thông tư số 33/2017/TT-BGDĐT ban hành quy định về tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa; tiêu chuẩn, tổ chức cá nhân biên soạn sách giáo khoa; tổ chức và hoạt động của Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa; Thông tư số 01/2020/TT-BGDĐT hướng dẫn việc lựa chọn sách giáo khoa trong cơ sở giáo dục phổ thông.
 Sách giáo khoa cứ để xã hội hóa, Bộ không nên làm nữa |
Hiện nay, các địa phương đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục phổ thông hoàn thành việc lựa chọn sách giáo khoa lớp 1 để triển khai từ năm học 2020-2021.
Thứ ba, phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông hướng dẫn và tạo điều kiện để có thêm 5 nhà xuất bản ngoài Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam được bổ sung chức năng xuất bản sách giáo khoa.
Thứ tư, chỉ đạo Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và các nhà xuất bản khác thuộc ngành Giáo dục tổ chức biên soạn, xuất bản sách giáo khoa.
Đến tháng 7/2019 đã có 3 nhà xuất bản (gồm Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Hà Nội, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam) hoàn thành 49 bản mẫu của 5 bộ sách giáo khoa của 8 môn học, hoạt động giáo dục lớp 1 để thẩm định.
Thứ năm, tổ chức thẩm định, phê duyệt cho phép sử dụng 5 bộ sách giáo khoa lớp 1 các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc và 7 sách giáo khoa môn học tự chọn do các nhà xuất bản tổ chức biên soạn (kết quả thẩm định sách giáo khoa lớp 1 đã được báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Báo cáo số 589/BC-CP ngày 21/11/2019), đánh dấu sự thành công bước đầu của chủ trương xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa.
Về quá trình thẩm định sách giáo khoa và việc thực nghiệm sách giáo khoa mới trước khi được áp dụng thì Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, Bộ đã tiếp nhận các bản mẫu sách giáo khoa từ 3 đơn vị đề nghị thẩm định, gồm Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Hội đồng thẩm định sách giáo khoa được thực hiện theo hai vòng, dựa trên các tiêu chí, tiêu chuẩn và các minh chứng cần đạt của từng bản mẫu sách giáo khoa theo quy định tại Thông tư 33.
Theo quy định tại Thông tư số 33, tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa đăng ký và nộp bản thảo sách giáo khoa đến nhà xuất bản (có chức năng xuất bản sách giáo khoa). Nhà xuất bản tổ chức biên tập, hoàn thiện bản mẫu sách giáo khoa; phối hợp với tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa tổ chức thực nghiệm sách giáo khoa.
Trong đó, hồ sơ thực nghiệm gồm các minh chứng về các chủ đề, bài học có trong sách giáo khoa được tiến hành thực nghiệm.
Căn cứ vào kết quả thử nghiệm, các đơn vị biên soạn sách giáo khoa phối hợp với nhà xuất bản để chỉnh sửa, hoàn thiện bản mẫu sách giáo khoa trước khi lập hồ sơ đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định.
