Chiều nay (16/5) diễn ra phiên họp Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, tại đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo có báo cáo về việc thực hiện, triển khai Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông trong đó có nội dung liên quan đến việc Bộ tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa được giao trong Nghị quyết này.
Cụ thể, Bộ Giáo dục và Đào tạo báo cáo như sau:
Về việc biên soạn một bộ sách giáo khoa sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch biên soạn một bộ sách giáo khoa (do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức thực hiện) gồm 137 đầu sách giáo khoa đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
 |
| Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo không trực tiếp tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa cũng sẽ thuận lợi hơn cho việc phát triển xã hội hóa. (Ảnh nguồn Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam) |
Theo quy định của Ngân hàng Thế giới, việc tuyển chọn tác giả sách giáo khoa phải được thực hiện thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi.
Việc tổ chức đấu thầu cần có đủ căn cứ pháp lý để xây dựng cơ cấu, thành phần, số lượng tác giả và biên tập viên kèm theo kinh phí biên soạn đối với từng môn học, hoạt động giáo dục theo chương trình nên chỉ có thể tiến hành sau khi các chương trình môn học đã được ban hành.
Ngay sau khi ban hành Chương trình giáo dục phổ thông mới (26/12/2018), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức đấu thầu tuyển chọn tác giả nhưng vì nhiều nguyên nhân khác nhau nên không tuyển chọn được đủ số lượng tác giả, trong đó nguyên nhân chính là hầu hết các chuyên gia có kinh nghiệm đã sớm ký hợp đồng với các Nhà xuất bản và triển khai biên soạn sách giáo khoa.
 Sách giáo khoa cứ để xã hội hóa, Bộ không nên làm nữa |
Do đó, tới thời điểm Bộ Giáo dục và Đào tạo mời thầu, các Nhà xuất bản đã có một số bản mẫu sách giáo khoa lớp 1 được chuẩn bị gần như hoàn tất, sẵn sàng để thẩm định và phê duyệt đưa vào sử dụng (Bộ Giáo dục và Đào tạo đã báo cáo Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội về việc chuẩn bị sách giáo khoa tại Công văn số 1133/BC-BGDĐT ngày 16/10/2019).
Ngày 26/02/2020, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiếp tục tổ chức đấu thầu (lần 2) để tuyển chọn tác giả sách giáo khoa với số ứng viên nộp hồ sơ đăng ký tham gia đã đáp ứng yêu cầu về số lượng chủ biên, tác giả, biên tập viên cần tuyển chọn để tổ chức biên soạn sách giáo khoa lớp 1, lớp 2 và lớp 6.
Tuy nhiên, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức thương thảo để ký hợp đồng, các tác giả đã đưa ra nhiều yêu cầu về nhuận bút lâu dài sau khi biên soạn mà theo quy định thì Bộ Giáo dục và Đào tạo không đáp ứng được.
Qua tìm hiểu, hầu hết các ứng viên nộp hồ sơ tuyển chọn tác giả đều đang thực hiện hợp đồng biên soạn sách giáo khoa với các Nhà xuất bản và đã hoàn thành bản mẫu sách giáo khoa lớp 1, chuẩn bị hoàn thành bản mẫu sách giáo khoa lớp 2, lớp 6.
Vì vậy, các ứng viên không thể ký hợp đồng với Bộ Giáo dục và Đào tạo để biên soạn từ đầu một bộ đầy đủ sách giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 12.
 Thời gian gấp, Nhà xuất bản giáo dục gặp khó khăn trong tập huấn giáo viên |
Hiện nay, các Nhà xuất bản đang tiếp tục hoàn thiện bản mẫu sách giáo khoa lớp 2 và lớp 6 để thẩm định trong năm 2020; tiếp tục biên soạn sách giáo khoa các lớp còn lại để thẩm định trong các năm tiếp theo đáp ứng lộ trình thực hiện chương trình, sách giáo khoa mới.
Vì vậy, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo không trực tiếp tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa cũng sẽ thuận lợi hơn cho việc phát triển xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các Nhà xuất bản.
Đồng thời, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan có liên quan xây dựng, chỉ đạo thực hiện việc cung cấp sách giáo khoa miễn phí cho thư viện các trường học ở vùng khó khăn; chỉ đạo Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và các Nhà xuất bản thuộc ngành Giáo dục tham gia biên soạn, xuất bản sách giáo khoa thực hiện việc tặng sách giáo khoa cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo tăng cường các biện pháp bảo đảm chất lượng và chủ động chuẩn bị sách giáo khoa thông qua việc chỉ đạo Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (do Bộ Giáo dục và Đào tạo làm chủ sở hữu nhà nước) thực hiện việc biên soạn, xuất bản, in, phát hành một bộ sách giáo khoa đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục theo Kế hoạch sản xuất kinh doanh giai đoạn 2018-2022 đã được phê duyệt tại Quyết định số 1548/QĐ-BGDĐT ngày 04/6/2019.
Cách làm này vẫn bảo đảm đủ sách giáo khoa, đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng để chủ động triển khai chương trình mới, đồng thời khuyến khích phát triển xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa theo chủ trương của Quốc hội.
Căn cứ vào tình hình đã nêu, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép tiếp tục thực hiện xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa và trường hợp đã có ít nhất 01 bộ sách bảo đảm chất lượng được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt thì Bộ Giáo dục và Đào tạo không tổ chức biên soạn một bộ sách (sử dụng ngân sách nhà nước) nữa.
Đối với khoản kinh phí 16 triệu USD (vốn vay Ngân hàng Thế giới và 1 triệu USD vốn đối ứng) dự kiến để biên soạn sách giáo khoa, hiện vẫn trong tài khoản của Ngân hàng Thế giới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ phối hợp cùng các Bộ có liên quan đề xuất phương án sử dụng đúng quy định của pháp luật, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả.
