Năm học 2021-2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Công văn 4040/BGDĐT-GDTrH hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông ứng phó với dịch Covid-19. [1]
Vì vậy đến nay, nhiều giáo viên giảng dạy lớp 12 vẫn trông chờ Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn giảm tải chương trình ôn thi tốt nghiệp trung học phổ thông theo Công văn này.
Người viết cho rằng thầy cô nên chủ động dạy học và hướng dẫn học sinh ôn thi tốt nghiệp trung học phổ thông theo chương trình, đừng mất thời gian chờ đợi bởi toàn bộ thời gian từ đầu năm học 2022-2023 đến nay đều là dạy- học trực tiếp (khác với năm 2020, 2021- dạy và học theo hình thức trực tuyến hoặc trực tiếp kết hợp trực tuyến) nên Bộ Giáo dục và Đào tạo khó có cơ sở ban hành công văn giảm tải chương trình 12 vì những lý do sau:
 Ảnh minh họa: Phạm Linh |
Thứ nhất, về hành lang pháp lí, Công văn 1496/BGDĐT-GDTrH ngày 19/4/2022 về việc triển khai thực hiện chương trình, yêu cầu xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường như sau:
Đối với các lớp còn lại (ngoại trừ lớp 6, lớp 7, lớp 10 - tác giả chú thích): Tiếp tục thực hiện theo hướng dẫn tại Công văn số 4612/BGDĐT-GDTrH ngày 03/10/2017 hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh từ năm học 2017-2018.
Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường phù hợp với điều kiện thực tiễn, đáp ứng yêu cầu thực hiện hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực nhằm phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh; phát huy tính chủ động, sáng tạo của tổ chuyên môn và giáo viên trong việc xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục của tổ chuyên môn, kế hoạch bài dạy của giáo viên (hoàn thiện kế hoạch dạy học và giáo dục của tổ chuyên môn, kế hoạch bài dạy đã được xây dựng và thực hiện từ các năm học trước). [2]
Như vậy, những lớp đang thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2006 vẫn thực hiện theo hướng dẫn của Công văn số 4612/BGDĐT-GDTrH.
Theo đó, Công văn số 4612/BGDĐT-GDTrH có nội dung yêu cầu thực hiện có hiệu quả việc xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường như sau:
Tiếp tục rà soát nội dung dạy học trong sách giáo khoa hiện hành, tinh giản những nội dung dạy học vượt quá mức độ cần đạt về kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục phổ thông hiện hành; điều chỉnh để tránh trùng lặp nội dung giữa các môn học, hoạt động giáo dục; bổ sung, cập nhật những thông tin mới phù hợp thay cho những thông tin cũ, lạc hậu; không dạy những nội dung, bài tập, câu hỏi trong sách giáo khoa vượt quá mức độ cần đạt về kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục phổ thông hiện hành; tuyệt đối không dạy những nội dung ngoài sách giáo khoa;
Căn cứ chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, lựa chọn các chủ đề, rà soát nội dung các bài học trong sách giáo khoa hiện hành tương ứng với chủ đề đó để sắp xếp lại thành một số bài học tích hợp của từng môn học hoặc liên môn; từ đó, xây dựng kế hoạch giáo dục cho từng môn học, hoạt động giáo dục theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường.
Hơn nữa, một năm học có 35 tuần thực học, các môn học được xây dựng theo kế hoạch chuyên môn của từng tổ bộ môn. Ví dụ, môn Ngữ văn 12 có 105 tiết, nếu giảm tải theo Công văn 4040/BGDĐT-GDTrH, giáo viên sẽ dạy bù những nội dung nào cho đủ số tiết quy định?
Ngoài ra, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chủ trương tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2023 và các năm sau theo hướng giữ ổn định như năm 2022.
Theo đó, đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2023 cấu trúc vẫn giữ ổn định như năm 2022.
Dự kiến, cấu trúc đề thi môn Toán vẫn gồm 50 câu hỏi, trong đó có 5 câu thuộc về kiến thức lớp 11 và 45 câu còn lại thuộc về kiến thức lớp 12. Đề thi môn Toán gồm có 24 mã đề khác nhau và có 4 mã đề thi chính thức. Tương tự với các môn thi khác, hầu hết kiến thức đều thuộc về lớp 12.
Tuy nhiên, đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo lưu ý thí sinh không nên chủ quan để đánh rơi điểm ở những câu hỏi kiến thức của lớp 11. [3]
Như thế, nếu có thay đổi nội dung đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ công bố đề thi tham khảo. Năm học 2021-2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố đề thi tham khảo vào thời điểm cuối tháng 3 (31/3/2022).
Thứ hai, quan điểm cá nhân người viết cho rằng, thầy trò dạy - học theo đúng tinh thần học gì đánh giá nấy thì sẽ có chất lượng thật và không quá lo lắng trước kì thi nào.
Từ kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2020, mặc dù bị ảnh hưởng dịch Covid-19 khiến thời gian đi học của học sinh còn ít, nhưng Thủ tướng vẫn yêu cầu "học gì thi nấy nhưng phải đảm bảo chất lượng". [4]
Thực tế, sau 8 năm đổi mới kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông (2015-2022) cho thấy, việc đổi mới kỳ thi trung học phổ thông quốc gia và tốt nghiệp trung học phổ thông đã khắc phục rõ rệt tình trạng học tủ, học lệch diễn ra trong nhiều năm trước, thực hiện đúng phương châm "học gì thi nấy", yêu cầu học sinh phải học toàn diện.
Cùng với đó, học sinh lớp 12 được tổ chức kiểm tra đánh giá thường xuyên (4 lần), định kì (4 lần), kể cả khảo sát chuẩn bị trước kì thi - còn gọi là thi thử, và các em có khoảng 5-6 tuần ôn tập (cuối tháng 5 đến đầu tháng 7) nên việc thi tốt nghiệp cũng rất nhẹ nhàng.
Kết quả thi tốt nghiệp một số năm qua đã chứng minh điều đó. Cụ thể, tỉ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2022 của cả nước đạt gần 99% - tương đương năm 2020 và 2021. [5]
Ngoài ra, theo kinh nghiệm của người viết - giáo viên dạy bậc trung học phổ thông, nếu dạy và học theo chương trình giảm tải (Công văn 4040/BGDĐT-GDTrH) thì học sinh khó đạt kết quả cao trong các kì thi đánh giá năng lực do một số cơ sở giáo dục đại học tổ chức.
Bởi, học sinh cần ghi nhớ kiến thức cả chiều rộng và chiều sâu mới có thể làm tốt bài thi. Chẳng hạn, bài thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội (2022) gồm 150 câu (195 phút), chia làm ba phần, hỏi về Toán học, Văn học - Ngôn ngữ, Khoa học tự nhiên và xã hội. [6]
Qua bài viết này, tôi cũng xin kiến nghị, Bộ Giáo dục và Đào tạo nên sớm công bố đề tham khảo kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2023, nếu cấu trúc đề thi có thay đổi dù chỉ vài ba câu (có tính phân hóa), nhằm giúp thầy trò làm quen với đề.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://thuvienphapluat.vn/cong-van/Giao-duc/Cong-van-4040-BGDDT-GDTrH-2021-huong-dan-Chuong-trinh-giao-duc-pho-thong-ung-pho-Covid19-488289.aspx
[2] https://thuvienphapluat.vn/cong-van/Giao-duc/Cong-van-1496-BGDDT-GDTrH-2022-chuong-trinh-giao-duc-trung-hoc-nam-hoc-2022-2023-511738.aspx
[3] http://daidoanket.vn/thi-tot-nghiep-thpt-nam-2023-thi-sinh-yen-tam-hoc-va-on-tap-5708990.html
[4] https://thanhnien.vn/thu-tuong-yeu-cau-hoc-gi-thi-nay-nhung-phai-dam-bao-chat-luong-185949151.htm
[5] https://dangcongsan.vn/giao-duc/ty-le-tot-nghiep-thpt-nam-2022-cua-ca-nuoc-dat-gan-99-616783.html
[6] https://vnexpress.net/de-tham-khao-thi-danh-gia-nang-luc-cua-dh-quoc-gia-ha-noi-4424774.html
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
