Sự phát triển của công nghệ thông tin đã có tác động rất lớn đến giáo dục đại học, trong đó công nghệ truyền thông trực tuyến đã làm thay đổi môi trường học thuật với nhiều hệ sinh thái số khác nhau, đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ trong giáo dục đại học.

Theo chia sẻ của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Văn Dũng (nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh) tại hội thảo khoa học quốc gia “Chuyển đổi số trong giáo dục đại học” do Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam tổ chức, quá trình chuyển đổi số trong giáo dục đại học đang là thách thức và cũng là thời cơ lớn để các cơ sở giáo dục phát triển đi lên.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Văn Dũng (nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ tại hội thảo khoa học quốc gia “Chuyển đổi số trong giáo dục đại học” do Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam tổ chức. (Ảnh: Chụp màn hình)

Một trường đại học có thể tiến hành ngay chuyển đổi số thông qua việc sử dụng nguồn lực, hệ thống kỹ thuật sẵn có để số hóa toàn bộ tài sản thông tin của mình, tái cấu trúc quy trình nghiệp vụ, cơ cấu tổ chức và chuyển đổi các mối quan hệ từ môi trường truyền thống sang môi trường số.

Nếu chỉ ứng dụng nền tảng Google Meeting, Zoom,... là dạy học từ xa chứ chưa thực sự đúng bản chất của chuyển đổi số. Dạy học trên những nền tảng số này nếu kéo dài thời gian sẽ khiến người học nhàm chán, mệt mỏi.

Thay vào đó, phải xây dựng những module nhỏ, có trường quay, đội ngũ sư phạm cùng hỗ trợ tư vấn thầy cô xây dựng bài giảng.

Để thực hiện chuyển đổi số thành công phải thay đổi tư duy của cán bộ viên chức, giảng viên trong trường; phải có chính sách khuyến khích giảng viên cùng tham gia xây dựng các lớp học số.

Trường học ảo thúc đẩy tinh thần tự học của sinh viên

Phó Giáo sư Đỗ Văn Dũng cũng nêu ra 7 vấn đề trọng tâm của chuyển đổi số trong các cơ sở giáo dục đại học.

Thứ nhất, sử dụng các kênh truyền thông số như mạng xã hội facebook, youtube, website, email, truyền hình, apps,… để tiếp cận một cách nhanh nhất các sinh viên tương lai, truyền thông các chính sách và các thông tin của cơ sở đào tạo đến các bên liên quan.

Thứ hai, xây dựng hệ thống quản trị số đồng bộ nhằm tối ưu thời gian và hiệu quả công việc; Xây dựng và phân tích hệ thống dữ liệu lớn nhằm đánh giá, dự báo và đưa ra các quyết định quản trị kịp thời.

Thứ ba, xây dựng tài nguyên số như giáo trình, tài liệu và học liệu điện tử giúp nhiều sinh viên có thể tham khảo trong cùng một thời điểm và có thể truy cập mọi lúc mọi nơi.

Thứ tư, xây dựng hệ thống dạy học trực tuyến, từ đó tương tác giữa giảng viên và sinh viên không còn thuần túy trong lớp học mà ở mọi lúc mọi nơi. Từ đó phát triển hệ sinh thái giáo dục kiến tạo, trong đó chuyển giáo dục thuyết giảng, truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực người học, tăng khả năng tự học, tạo cơ hội học tập mọi lúc và mọi nơi, cá nhân hóa việc học, góp phần tạo ra xã hội học tập và học tập suốt đời.

Thứ năm, xây dựng phòng thí nghiệm thực tế ảo, công nghệ này có thể mang các sinh viên kiến trúc đến ngay công trình xây dựng hay các sinh viên Y khoa đến với bệnh viện.

Thứ sáu, xây dựng trường đại học ảo nhằm tạo ra hệ sinh thái học thuật kiến tạo, học tập đa chiều, không giới hạn không gian và thời gian.

Thứ bảy, phát triển giáo dục sẻ chia nhằm chia sẻ nguồn nhân lực và tài nguyên số giữa các cơ sở đào tạo.

Phó Giáo sư Đỗ Văn Dũng cho biết: “Tham gia vào lớp học số sẽ thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần chủ động, tích cực, tự giác học tập của sinh viên. Nhờ chủ động nghiên cứu, học tập trên lớp học ảo, các em dành được nhiều thời gian để thực hành, trải nghiệm.

Nếu xây dựng tốt các khóa học số, trường học ảo, sinh viên có thể chỉ cần dành 10% thời lượng để lên lớp học trực tiếp, 20% thời lượng học tập nhóm chia sẻ trao đổi kinh nghiệm và có 70% thời gian cho thực hành, thực tế. Hiện nay, thực hành đang là xu hướng học tập mới để tiếp cận tri thức tốt nhất”.

Cũng theo thầy Dũng, việc xây dựng thư viện số, mở ra các khóa học và số hóa toàn bộ giáo trình sẽ giúp các trường đại học tạo nên được một không gian học tập số lý tưởng cho sinh viên, đặc biệt tạo điều kiện để sinh viên học đa ngành, liên ngành.

Bên cạnh đó, việc thành lập trung tâm dạy học số được sẽ ráp nối các đơn vị vận hành, triển khai các hoạt động dạy học số tại Trường. Cụ thể như: Phòng đào tạo lên kế hoạch dạy học, ráp nối giáo viên và sinh viên dạy học số dựa trên nền tảng quản lý cơ sở dữ liệu hiện tại; Trung tâm thông tin máy tính cung cấp hạ tầng kết nối internet và các hỗ trợ kỹ thuật cần thiết; Các Khoa chuyên ngành định hướng giảng viên và sinh viên trong công tác triển khai dạy học số.

Các trường cũng nên chú trọng xây dựng phòng thí nghiệm thực tế ảo, mở ra cơ hội thực hành, trải nghiệm thực tế nhiều hơn cho sinh viên. Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh cũng đang triển khai, phát triển thực tế ảo trong dạy thực hành trong năm học này.

Đặc biệt, việc hướng tới giáo dục chia sẻ chính là cách để các trường liên kết, hỗ trợ nhau đẩy nhanh chuyển đổi số và có những “cú hích” phát triển về chất lượng. Khi sinh viên các trường đại học trên cả nước đang học chung một số môn học, các trường có thể chia sẻ nhau những bài giảng được nghiệm thu, hay các trường có thể chia sẻ phần mềm đại học ảo,...

Biểu đồ, số liệu về số lớp học dạy học số được mở theo từng năm của Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: Chụp màn hình)

“Bài/Loạt bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ”.