Ngày 28/5, Trường Đại học Khánh Hòa phối hợp với Câu lạc bộ Các trường đại học thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (thuộc Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam) tổ chức hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề "Nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của trường đại học trực thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong xu thế hội nhập".

Tham dự sự kiện có ông Đinh Văn Thiệu - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa; Tiến sĩ Võ Hoàn Hải - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Khánh Hòa; ông Lê Phước Đức - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Khánh Hòa.

Về phía Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam có Tiến sĩ Lê Viết Khuyến - Phó Chủ tịch Hiệp hội; ông Phạm Ngọc Lan - Trưởng ban Công tác Hội viên của Hiệp hội; ông Hoàng Dũng - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển tri thức số (trực thuộc Hiệp hội).

Về phía Câu lạc bộ Các trường đại học thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, có Phó giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Dũng - Chủ nhiệm Câu lạc bộ, Bí thư Đảng uỷ, Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức; cùng các thành viên Câu lạc bộ, đại diện Hội đồng trường, Ban Giám hiệu, cán bộ, giảng viên của nhiều cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng.

Về phía Trường Đại học Khánh Hòa - đơn vị đăng cai tổ chức hội thảo, có Tiến sĩ Phan Phiến – Hiệu trưởng nhà trường; Thạc sĩ Văn Ngọc Sen – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường cùng 2 Phó Hiệu trưởng nhà trường là Phó Giáo sư, Tiến sĩ Chu Đình Lộc và Tiến sĩ Trần Viết Thiện và lãnh đạo, cán bộ, viên chức, giảng viên của các phòng ban chức năng, khoa đào tạo nhà trường.

Hướng đi tất yếu để cơ sở giáo dục đại học đáp ứng xu thế hội nhập toàn cầu

Phát biểu chào mừng hội thảo, ông Đinh Văn Thiệu - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa cho biết: Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã tác động mạnh mẽ tới giáo dục và đào tạo, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương đổi mới và phát triển giáo dục và đào tạo nói chung giáo dục đại học nói riêng.

Cụ thể, Kết luận số 91-KL/TW ngày 12 tháng 8 năm 2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Nghị quyết số 57- NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản nhằm thực hiện chủ trương đổi mới và phát triển giáo dục đại học. Đặc biệt, ngày 19/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1600/QĐ-TTg phê duyệt đề án hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo đến năm 2030; Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 27/2/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê duyệt Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo ông Đinh Văn Thiệu, phía tỉnh Khánh Hòa đã chỉ đạo các sở, ban, ngành quan tâm, hỗ trợ cho Trường Đại học Khánh Hòa phát triển mạnh mẽ và đáp ứng được xu thế hội nhập quốc tế. Trước thực tiễn đó, hội thảo này là dịp để các nhà khoa học, nhà giáo dục, các trường đại học, cao đẳng, viện, học viện, tổ chức nghiên cứu, giảng dạy, quản lý giáo dục có cơ hội gặp gỡ, trao đổi, chia sẻ những chính sách, giải pháp tổ chức vận hành hiệu lực, hiệu quả các trường đại học thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Tại hội thảo, Tiến sĩ Phan Phiến - Hiệu trưởng Trường Đại học Khánh Hòa kỳ vọng đây là một diễn đàn có ý nghĩa thiết thực để các trường chia sẻ kinh nghiệm quản trị, đổi mới giáo dục và thắt chặt hơn nữa tình đoàn kết, tăng cường hỗ trợ lẫn nhau.

Sự kiện cũng hướng tới mục đích cung cấp những dữ liệu khoa học cho việc đề xuất chính sách, giải pháp tổ chức vận hành hiệu lực, hiệu quả của các trường; từ đó đẩy mạnh quan hệ hợp tác về đào tạo, nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và phục vụ cộng đồng giữa các nhà khoa học, nhà giáo dục Việt Nam, giữa các trường đại học, cao đẳng, viện, học viện, tổ chức nghiên cứu, giảng dạy, quản lý giáo dục trong nước.

Phát biểu đề dẫn hội thảo, Phó giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Dũng - Chủ nhiệm Câu lạc bộ, Bí thư Đảng uỷ, Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức cho hay, trong bối cảnh giáo dục đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện để thích ứng với thời đại số, cơ sở giáo dục đại học cần tăng cường sự quan tâm, đầu tư từ chính quyền địa phương trong việc nâng cấp cơ sở vật chất, cải thiện điều kiện đào tạo và nghiên cứu khoa học. Mặt khác, cần đa dạng hóa nguồn thu, giảm dần sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, chú trọng thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, đổi mới phương pháp giảng dạy và cập nhật chương trình đào tạo theo hướng mở, linh hoạt, sát với nhu cầu của thị trường lao động.

"Mỗi trường có những thế mạnh cũng như khó khăn riêng, nhưng chúng ta đều có tiếng nói chung để kiến nghị với các cấp có thẩm quyền nhằm tạo điều kiện giúp cho cơ sở đào tạo cùng phát triển, nhất là đối với chính quyền địa phương - đơn vị chủ quản của mỗi trường. Bên cạnh đó, sự đoàn kết trong các tập thể lãnh đạo và đội ngũ giảng viên là yếu tố góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của các cơ sở giáo dục", Phó giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Dũng nhấn mạnh.

Nâng cao sức mạnh nội lực để cơ sở giáo dục đại học bứt phá trong tình hình mới

Tại hội thảo, Tiến sĩ Lê Viết Khuyến - Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam đã trình bày bài tham luận "Sắp xếp lại các cơ sở giáo dục đại học nói riêng và cơ sở giáo dục nói chung: Cơ hội lịch sử định hình một hệ thống giáo dục quốc dân thống nhất" với nhiều nội dung đáng chú ý.

Đề xuất một số kiến nghị, theo Tiến sĩ Lê Viết Khuyến, thứ nhất, cần đẩy nhanh quá trình trao quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục đại học đủ điều kiện, nhưng không phải trao theo kiểu đồng loạt, ào ào. Không đồng nhất tự chủ với tự túc tài chính. Hiện nay, tự chủ thường đi kèm với việc bị cắt giảm ngân sách, trong khi nếu không tự chủ thì các trường vẫn nhận được sự hỗ trợ từ cơ quan quản lý trực tiếp. Điều này khiến nhiều trường không mặn mà với tự chủ. Do đó, thay vì cắt giảm, Nhà nước nên tăng cường hỗ trợ ngân sách cho những trường triển khai thành công chủ trương tự chủ đại học. Có như vậy, mới tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy các cơ sở giáo dục đại học bứt phá, nâng cao sức mạnh nội lực.

Thứ hai, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương trong quản lý và đầu tư cho giáo dục. Địa phương phải chịu trách nhiệm về số lượng và chất lượng của sản phẩm đào tạo, phải có trách nhiệm và nghĩa vụ đầu tư phát triển các cơ sở giáo dục đại học trực thuộc, với tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, không ỷ lại vào Trung ương. Mọi địa phương đều có ngân sách riêng (bao gồm cả phần hỗ trợ từ Trung ương) nên không có lý do gì để không thực hiện chức năng của mình đã được quy định tại Điều 105 Luật Giáo dục 2019.

Thứ ba, hình thành các đơn vị trường ở cấp trung gian (như tập đoàn, hệ thống trường) có đủ năng lực tự chủ để quản lý và hỗ trợ trực tiếp các trường còn chưa đủ năng lực tự chủ. Lúc này, các trường sẽ là thành viên, phân hiệu của đơn vị trường của cấp trung gian này.

Việc quản lý thông qua các đơn vị trung gian giúp giảm bớt gánh nặng cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, đồng thời tạo điều kiện cho việc ra quyết định nhanh chóng và phù hợp với thực tiễn cơ sở. Các trường thành viên có thể từng bước nâng cao năng lực, tiến tới tự chủ hoàn toàn khi đã đủ điều kiện, tạo ra một hệ thống giáo dục linh hoạt và thích ứng.

Việc thiết lập các đơn vị trung gian như tập đoàn hoặc hệ thống trường để quản lý và hỗ trợ các cơ sở giáo dục chưa đủ năng lực tự chủ là một giải pháp hữu hiệu, đã được áp dụng thành công ở nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Thái Lan,...

Thứ tư, cần đưa vào Luật Giáo dục sửa đổi trách nhiệm và nghĩa vụ của cộng đồng xã hội trong việc tham gia hỗ trợ và đóng góp cho hoạt động của hệ thống giáo dục như: tạo điều kiện cho sinh viên thực tập ở các doanh nghiệp, địa phương; cấp học bổng, cấp ngân sách cho trường nếu sử dụng sản phẩm đào tạo của cơ sở đào tạo;...

Thứ năm, khuyến khích hình thành các cụm trường liên kết trên cùng địa bàn để hỗ trợ lẫn nhau, đồng thời triển khai hệ thống giáo dục mở thông qua quy trình đào tạo mới, nhằm khai thác tối đa sức mạnh tổng hợp của toàn cụm.

Tinh gọn bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ để hoạt động hiệu lực, hiệu quả

Hội thảo đã nhận được 34 báo cáo tham luận khoa học của 53 nhà khoa học đến từ các trường đại học trong nước, trong đó có 27 báo cáo được trình bày tại hội thảo. Các đại biểu, nhà khoa học đến từ các trường đại học, cao đẳng, viện, học viện; các tổ chức nghiên cứu, giảng dạy, quản lý giáo dục trong nước đã trao đổi, chia sẻ về những nội dung gồm: Chính sách, giải pháp phát triển hiệu lực, hiệu quả các trường đại học trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong xu thế hội nhập; Vấn đề truyền thông, quản trị dòng tiền (tự chủ thường xuyên, tự chủ toàn phần), tổ chức vận hành, quản trị thể chế, tăng quy mô đào tạo, nghiên cứu khoa học gắn liền với đổi mới sáng tạo, chuyển giao ứng dụng vào thực tiễn;...

Nội dung các báo cáo được đánh giá cao, có tính thiết thực, đa dạng, phong phú với nhiều khía cạnh đa chiều, tái hiện bức tranh về chất lượng và hiệu quả hoạt động của trường đại học thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong xu thế hội nhập, bao gồm các lĩnh vực: đào tạo - nghiên cứu khoa học; thể chế; tổ chức - vận hành; hợp tác - truyền thông;...

Điển hình như bài tham luận "Tinh gọn bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ để hoạt động hiệu lực, hiệu quả: Bài học từ Trường Đại học Tân Trào" do Tiến sĩ Nguyễn Minh Anh Tuấn trình bày đã thu hút sự quan tâm và nhận được nhiều ý kiến trao đổi sôi nổi từ các trường đại học cũng như chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục.

Tác giả đã phân tích rõ thực trạng cũng như những kết quả đạt được trước và sau quá trình tinh gọn bộ máy của Trường Đại học Tân Trào, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ và cải thiện hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Đồng thời, quá trình tinh gọn cần đảm bảo giữ được người có năng lực, bố trí đúng người đúng việc theo cơ cấu mới, tạo điều kiện để người chuyển sang vị trí mới cảm thấy yên tâm và tiếp tục cống hiến, đồng thời khuyến khích người trẻ phấn đấu vươn lên.