Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến dự thảo nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Ngày hết hạn là 15/10.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, thời gian qua, mặc dù ngành Giáo dục đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, nhưng Việt Nam vẫn đang đối mặt với những “điểm nghẽn” mang tính hệ thống, cản trở sự phát triển đột phá, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh quốc gia.
Trên cơ sở rà soát các vướng mắc, khó khăn, bất cập của hoạt động giáo dục và đào tạo hiện nay, dự thảo Nghị quyết dự kiến sẽ tập trung giải quyết các vấn đề mang tính đột phá, chiến lược để thể chế hóa Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị và để phát triển giáo dục và đào tạo.
Trong đó, nâng phụ cấp ưu đãi nghề lên mức tối thiểu 70% đối với giáo viên mầm non, phổ thông, trung học nghề; 30% đối với nhân viên trường học; 100% đối với nhà giáo công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, các cơ sở giáo dục cho người khuyết tật, trường chuyên biệt.
Nhiều thầy cô làm công việc khác để tăng thêm thu nhập
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Nguyễn Nam Thái - Hiệu trưởng Trường Tiểu học và Trung học cơ sở xã Tân Đoàn (tỉnh Lạng Sơn) cho biết, Nhà trường thuộc địa bàn vùng I, do đó đội ngũ giáo viên tiểu học đang được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề 50%, còn giáo viên trung học cơ sở hưởng mức thấp hơn là 35%.
“Nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề tối thiểu 70% đối với giáo viên mầm non, phổ thông, trung học nghề và 100% đối với nhà giáo công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, các cơ sở giáo dục cho người khuyết tật, trường chuyên biệt là một chính sách hết sức cần thiết. Nếu chính sách này được thông qua, đời sống của giáo viên sẽ được cải thiện. Bởi thu nhập tăng đồng nghĩa với việc giáo viên giảm bớt gánh nặng kinh tế, có thêm điều kiện để lo toan cho gia đình, đồng thời cũng yên tâm, vững vàng hơn trong công việc giảng dạy.
Không chỉ vậy, việc điều chỉnh nâng phụ cấp ưu đãi nghề còn có ý nghĩa động viên rất lớn về mặt tinh thần đối với đội ngũ nhà giáo. Nó thể hiện sự quan tâm, ghi nhận của Nhà nước và ngành giáo dục đối với những đóng góp lặng thầm của thầy cô. Trong nhiều năm qua, nghề giáo thường được nhắc đến như một nghề vất vả, nhiều áp lực, nhưng chế độ đãi ngộ còn hạn chế. Do đó, việc điều chỉnh lần này sẽ tạo ra sự khích lệ, giúp giáo viên thêm niềm tin, thêm động lực để gắn bó với nghề lâu dài.
Việc có chính sách đãi ngộ phù hợp, công bằng và hợp lý là điều cần thiết để nâng cao vị thế, vai trò của nhà giáo trong xã hội. Với tôi, những thay đổi về phụ cấp, dù lớn hay nhỏ, đều là nguồn động viên quý báu, giúp thầy cô thấy rõ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với ngành giáo dục”, thầy Thái nêu quan điểm.
Cùng bàn vấn đề này, thầy Hoàng Văn Vinh - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Sơn Hà (xã Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn) cho biết, hiện nay, giáo viên Nhà trường đang được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề ở mức 35%. Với mức hỗ trợ này, các thầy cô có thể duy trì sinh hoạt cơ bản, nhưng để nâng cao đời sống, đảm bảo cuộc sống chất lượng hơn thì chưa đủ.
Theo thầy Vinh, chính sách mới được thực thi sẽ là sự khích lệ quan trọng đối với đội ngũ nhà giáo, giúp họ yên tâm hơn trong công tác, giảm bớt áp lực về tài chính. Hiện nay, thực tế có nhiều giáo viên phải tham gia thêm những công việc khác để tăng thu nhập, gây ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy. Do đó, một chính sách phụ cấp hợp lý sẽ giúp giáo viên dành toàn tâm cho sự nghiệp trồng người, thay vì phải phân tán sức lực.
Một trong những khó khăn hiện nay là giữ chân và thu hút giáo viên, đặc biệt là giáo viên hợp đồng. Hiện tại, mức lương và phụ cấp thấp khiến việc giữ chân giáo viên trẻ, có chuyên môn giỏi trở nên khó khăn, bởi họ dễ dàng tìm được công việc ngoài xã hội với mức đãi ngộ tốt hơn. Do vậy, nếu phụ cấp ưu đãi như dự thảo, Nhà trường sẽ có thêm điều kiện để giữ vững đội ngũ, giảm tình trạng thiếu hụt nhân lực, đồng thời nâng cao động lực làm việc của giáo viên.
“Nhiều năm qua, Nhà trường tích cực duy trì đội ngũ nên chưa ghi nhận nhiều trường hợp giáo viên xin nghỉ việc. Tuy nhiên, đời sống của giáo viên nhìn chung chỉ dừng lại ở mức đủ duy trì, chưa thực sự thoải mái. Chính vì thế, kỳ vọng lớn nhất của tập thể giáo viên là chính sách mới sẽ sớm được ban hành, với những hướng dẫn cụ thể để đi vào thực tiễn một cách hiệu quả. Khi đó, phụ cấp không chỉ là khoản thu nhập thêm, mà còn là động lực để các thầy cô tiếp tục gắn bó lâu dài, yên tâm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.
Ngoài ra, tôi có đề xuất các cơ quan quản lý cần quan tâm hơn tới giáo viên hợp đồng, vì đây là lực lượng quan trọng để bổ sung nhân lực khi trường học thiếu giáo viên chính thức. Nếu chính sách phụ cấp mở rộng, áp dụng cả cho đội ngũ này, chắc chắn sẽ tạo thêm sức hút, giúp Nhà trường có nguồn tuyển dụng ổn định hơn, thay vì phải hợp đồng tạm thời với những giáo viên đã nghỉ hưu hay tìm nguồn từ bên ngoài.
Nhìn chung, phụ cấp ưu đãi nghề không chỉ mang ý nghĩa vật chất mà còn là sự ghi nhận của xã hội đối với công sức, tâm huyết của nhà giáo. Do đó, việc nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề từ 35% lên mức tối thiểu 70% không chỉ giúp cải thiện thu nhập, mà còn thể hiện sự quan tâm thiết thực của Nhà nước dành cho đội ngũ thầy cô giáo. Đây là điều kiện quan trọng để họ thêm gắn bó với nghề, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn mới”, thầy Vinh bày tỏ.
Góp phần giảm thiểu tình trạng nghỉ việc, bỏ nghề giáo
Theo Thạc sĩ Nguyễn Thị Tú Trân - Hiệu trưởng Trường Khuyết tật tỉnh Tây Ninh, hiện nay đội ngũ giáo viên tại trường đang được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề là 70%. Đây là một chính sách có ý nghĩa rất quan trọng, vừa thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với nghề dạy học, vừa là nguồn động viên tinh thần để giáo viên gắn bó lâu dài với trường lớp, nhất là trong bối cảnh điều kiện làm việc ở nhiều địa phương còn nhiều khó khăn.
Tuy nhiên, theo dự thảo mới, phụ cấp ưu đãi nghề sẽ được nâng lên mức 100% đối với nhà giáo công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, các cơ sở giáo dục cho người khuyết tật, trường chuyên biệt. Nếu chính sách này được thông qua thì sẽ là một bước tiến rất lớn, trực tiếp cải thiện thu nhập, đời sống cho giáo viên, đồng thời tạo động lực mạnh mẽ để họ yên tâm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.
“Thu nhập hiện nay của giáo viên ở trường dù có phụ cấp nhưng nhìn chung vẫn còn khiêm tốn so với công sức, thời gian và tâm huyết bỏ ra. Bởi giáo viên không chỉ lên lớp giảng dạy mà còn phải tham gia nhiều công việc khác như soạn giáo án, chấm bài, quản lý học sinh, tham gia hoạt động ngoại khóa và kết nối với phụ huynh. Nếu chỉ dựa vào lương cơ bản và phụ cấp hiện tại thì cuộc sống của nhiều thầy cô, nhất là giáo viên trẻ vẫn còn nhiều khó khăn.
Do đó, chính sách này cũng mang ý nghĩa rất lớn trong việc giữ chân giáo viên. Thực tế, ở nhiều vùng nông thôn, miền núi, tình trạng giáo viên xin nghỉ hoặc chuyển công tác ra thành phố không phải là hiếm, bởi áp lực công việc lớn trong khi thu nhập chưa thực sự tương xứng. Nếu phụ cấp được nâng lên, giáo viên sẽ có thêm lý do để gắn bó, đặc biệt là với những trường thuộc vùng đặc biệt khó khăn. Ngoài ra, việc nâng phụ cấp còn góp phần nâng cao vị thế của nghề dạy học trong xã hội, giúp giáo viên cảm thấy được trân trọng và khích lệ hơn”, cô Trân nêu quan điểm.
Tuy nhiên, cô Trân bày tỏ, để chính sách đi vào thực tế và phát huy hiệu quả thì cần có sự đồng bộ trong khâu triển khai. Việc xác định vùng khó khăn, trường chuyên biệt hay cơ sở giáo dục cho học sinh khuyết tật phải rõ ràng, minh bạch để giáo viên được hưởng đúng quyền lợi. Đồng thời, chính sách cần sớm được ban hành và áp dụng kịp thời, tránh tình trạng kéo dài khiến giáo viên mong chờ nhưng chưa được thụ hưởng.
“Suy cho cùng, nghề giáo là nghề đặc biệt, đòi hỏi sự tận tâm, kiên nhẫn và tình yêu thương học trò. Việc nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề lên 100% không chỉ đơn thuần là tăng thêm thu nhập, mà quan trọng hơn là khẳng định vai trò, vị trí của nhà giáo trong sự nghiệp trồng người. Đây sẽ là động lực lớn để mỗi thầy cô nỗ lực hơn, gắn bó lâu dài với nghề, góp phần vào sự phát triển bền vững của giáo dục và đào tạo nước nhà”, cô Trân nhấn mạnh.
