Hiện nay, cấp trung học cơ sở có 4 khối lớp, trong đó, học sinh lớp 9 là cuối cấp nên các em đang chịu tác động rất nhiều từ các cuộc thi mà ngành giáo dục địa phương phát động. Từ các kỳ thi học sinh giỏi đến các hội thi văn nghệ, thể thao được phát động, tổ chức liên miên.
Nhiều học sinh, nhất là những em học sinh giỏi, những em nằm trong ban cán sự lớp thường xuyên được thầy cô lựa chọn để bồi dưỡng, tập luyện nên không ít học sinh cảm thấy áp lực, mệt mỏi. Lịch học, lịch ôn thi, lịch tập nhiều khi chồng chéo, kín suốt tuần.
Vì thế, nhiều thầy cô nói vui với nhau rằng học sinh giỏi là những em khổ nhất vì thầy cô, nhà trường thường lựa chọn vào đội tuyển để bồi dưỡng, tập luyện để “đem chuông đi đánh xứ người” nhằm đem lại thành tích cho nhà trường.
Lịch học, bồi dưỡng, tập luyện kín tuần và chồng chéo lên nhau
Thông thường, trong các trường học cùng cấp, cùng địa bàn (huyện, thành phố) sẽ luôn có sự chạy đua ngầm về thành tích. Gần như trường nào cũng muốn có nhiều học sinh tham dự và có nhiều thành tích trong các kỳ thi, hội thi mà ngành, địa phương phát động.
Vì thế, ban giám hiệu nhà trường luôn giao nhiệm vụ cụ thể cho giáo viên đối với từng kỳ thi, hội thi mà ngành, địa phương phát động. Những giáo viên được lựa chọn bồi dưỡng, tập luyện cho học sinh thường là những thầy cô có kinh nghiệm, chịu khó và tâm huyết với nghề vì mất rất nhiều thời gian.
Những học sinh được thầy cô lựa chọn vào đội tuyển cũng là những em tiêu biểu trong lớp, trong khối, trong trường bởi cuộc thi nào thì cái đích cuối cùng cũng là thành tích, là kết quả đạt được.
Trong khi, những em học sinh giỏi thường là những em học sinh ngoan và giỏi đều các môn học, phần nhiều là các em nằm trong ban cán sự lớp nên thầy cô cũng nhắm đến những học sinh này. Những em được lựa chọn vào các đội tuyển là chấp nhận sự vất vả hơn.
Chẳng hạn, kỳ thi học sinh giỏi văn hóa cuối cấp trung học cơ sở thường có thời gian ôn thi khoảng 5-7 tháng trời dài đằng đẳng. Bắt đầu vào đầu năm học là học sinh bước vào ôn tập, đến khi sang học kỳ II vài tuần thì thi cấp huyện. Những em đậu giải cao cấp huyện sẽ tiếp tục lọt vào đội tuyển ôn thi học sinh giỏi cấp tỉnh thêm khoảng 6-7 tuần nữa.
Đó là chưa kể một số trường học còn chuẩn bị đội tuyển từ lớp 6 và ôn tập cả thời gian hè nên việc ôn thi học sinh giỏi văn hóa cũng khá áp lực, vất vả.
Bên cạnh kỳ thi học sinh giỏi văn hóa còn có thêm các cuộc thi khác được tổ chức đan xen, như: thi học sinh giỏi giải toán trên máy tính cầm tay; thi hùng biện tiếng Anh cũng kéo dài xuyên suốt mấy tháng trời qua cấp huyện, cấp tỉnh.
Ngoài ra, một số em còn tham gia đội tuyển văn nghệ để thi cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh. Càng hát hay, múa đẹp, nhảy giỏi thì càng đạt giải cao và tất nhiên là phải trải qua nhiều cấp và phải tập luyện nhiều tháng trời.
Khi đại diện cho trường thi cấp huyện, cấp tỉnh là lúc nhà trường cử giáo viên hoặc thuê giáo viên bên ngoài vào tập luyện xuyên suốt hàng tháng trời mới đến ngày thi chính thức.
Đó là chưa kể các hội thi thể thao mà gần như năm nào cũng tổ chức, không cấp này thì cấp kia. Rồi thi viết thư UPU; các cuộc thi tìm hiểu về danh nhân, về lịch sử địa phương; thi vẽ; câu lạc bộ các môn học…
Vì vậy, có nhiều em được thầy cô lựa chọn hết cuộc thi này đến cuộc thi khác và có nhiều cuộc thi chồng chéo thời gian với nhau. Nên ngoài học chính khóa thì những buổi còn lại nhiều khi đụng lịch ôn, lịch tập giữa môn này với môn khác.
Học sinh mắc kẹt với lịch bồi dưỡng, tập luyện của thầy cô
Tâm lý chung của giáo viên khi được nhà trường phân công bồi dưỡng văn hóa, hoặc tập luyện thể thao, văn nghệ…đều mong muốn các em đạt giải. Học sinh đạt giải thì giáo viên mới được đánh giá cao. Hơn nữa, thành tích của học trò cũng là thành tích của thầy cô giáo cuối năm xét loại viên chức, xét thi đua cá nhân.
Trong khi đó, có một số học sinh có thể vừa ôn thi học sinh giỏi văn hóa 1 môn khác nhưng đồng thời cũng đang ôn thi hùng biện tiếng Anh hoặc đang trong đội tuyển văn nghệ của nhà trường chuẩn bị thi cấp huyện, cấp tỉnh.
Vì vậy, thầy cô nào cũng muốn “kéo” học sinh theo giờ ôn luyện của mình và muốn học sinh tập trung vào môn mình đang bồi dưỡng. Vì thế, nhiều hôm học sinh “mắc kẹt” giữa lịch bồi dưỡng, lịch tập luyện của thầy cô.
Thầy cô thì cũng vừa dạy chính khóa, vừa bố trí lịch bồi dưỡng, tập luyện cho học trò. Lịch bồi dưỡng hay tập luyện phải tự bố trí để không đụng lịch thời khóa biểu chính khóa dạy trên lớp. Vì vậy, cô này trống tiết buổi hôm nay cũng có thể thầy kia trống tiết cùng nên cả 2 cùng bố trí lịch bồi dưỡng, tập luyện cùng buổi.
Từ đó, dẫn đến nhiều hôm học phải “chạy số” với lịch bồi dưỡng của thầy cô. Vừa ôn thi môn văn hóa bên này xong lại phải chạy sang tập văn nghệ với giáo viên khác.
Ở cái tuổi 15 mà một số học sinh có lịch học chính khóa, lịch bồi dưỡng, tập luyện kín hết các ngày trong tuần. Đó là chưa kể, các em còn đi học thêm vào buổi tối để chuẩn bị cho thi tuyển sinh 10 và bài vở trên lớp mà thầy cô giáo bộ môn giao cho.
Thiết nghĩ, ngành giáo dục địa phương ở một số địa phương cần phải tính toán lại các cuộc thi hiện nay phát động cho học sinh trung học cơ sở để tránh quá tải cho học trò. Đặc biệt, tránh tổ chức một số cuộc thi trong cùng một khoảng thời gian sẽ rất tội cho học trò.
Bên cạnh đó, một số đoàn thể, tổ chức phát động các cuộc thi đến học sinh trong địa bàn thì lãnh đạo ngành giáo dục địa phương cũng phải nghiên cứu cuộc thi nào phù hợp, cuộc thi nào không thiết thực. Không nên phát động, tổ chức tràn lan như hiện nay dẫn đến quả tải cho một bộ phận học sinh, giáo viên ở các nhà trường.
Suy cho cùng, mục tiêu, đích đến của học sinh trung học cơ sở- nhất là học sinh lớp 9 là kết quả của kỳ thi tuyển sinh 10, những kết quả của các cuộc thi khác đạt cũng được mà không đạt cũng không quan trọng.
Nếu các em cứ phải tập trung vào các cuộc thi khác một cách không khoa học, liên miên suốt nhiều tháng trời với lịch bồi dưỡng, tập luyện chồng chéo lên nhau không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả học tập trên lớp mà sức khỏe của một số em cũng sẽ bị ảnh hưởng theo.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
