Năm 1988, Israel đã bắt đầu sản xuất hàng loạt xe bọc thép hạng nặng Akhzarit, dựa trên thiết kế của xe tăng T-54/T-55 của Liên Xô cũ mà nước này chiếm được của các nước Ả-rập.
Tiền đề để tạo ra một loại xe bọc thép hạng nặng có tính năng ưu việt xuất hiện sau cuộc chiến Lebanon vào năm 1982, khi mà các đơn vị chiến đấu của Israel được trang bị chủ yếu là các xe bọc thép M113 của Mỹ.
Qua những phân tích kinh nghiệm chiến đấu trên chiến trường, Bộ quốc phòng Israel đã đưa ra những kết luận khá bất ngờ - xe bọc thép M113 của Mỹ có nhiều hạn chế về mức độ bảo vệ binh lính trong xe và quyết định không mua thêm các xe bọc thép này của Mỹ.
 |
| Akhzarit |
Quân đội Israel muốn có một loại xe bọc thép đa năng, là sự kết hợp của xe chiến đấu và xe vận tải và đặc biệt nhấn mạnh việc xe thiết giáp phải có sức phòng vệ cao bảo đảm an toàn tối đa cho binh lính trong xe.
Ban đầu, họ xây dựng trên cơ sở xe tăng Merkava tuy nhiên kết quả không được khả quan khi mà các công đoạn trở nên quá phức tạp. Từ năm 1967, người Ả Rập đã “cung cấp” cho Israel hàng trăm xe tăng xe tăng T-54/55.
Hầu hết trong số chúng sau khi sửa chữa và hiện đại hóa được trang bị cho quân đội dưới cái tên Tiran-4 (Bạo chúa - 4) và Tiran -5 (Bạo chúa - 5). Và trên cơ sở những xe tăng này, IDF đã cho ra đời loại xe bọc thép chiến đấu bộ binh Akhzarit.
Cấu trúc
Tương tự cách mà Nga thiết kế BTR-T (cũng dựa trên xe tăng chiến đấu chủ lực T-55), Israel tiến hành gỡ bỏ tháp pháo T-55 và hình thành khoang chiến đấu mới.
Phần đầu xe là buồng lái dành cho 3 người: lái xe bên trái, xạ thủ ở giữa và chỉ huy bên phải. Cả ba chỗ ngồi có thể được nâng lên, hạ xuống để thuận tiện cho quan sát trong quá trình hành quân. Thân giữa Akhzarit là khoang chở quân có thể chứa tới 7 người.
Binh lính chiến đấu trong xe có thể vào và ra cửa trên nóc xe, nhưng lối ra chủ yếu vẫn là cửa đặt ở phía sau xe, mở về phía khoang động cơ-truyền lực.
Israel thay thế động cơ cũ của T-55 bằng động cơ diesel Detroit 8V-71TA 8 xi lanh mạnh mẽ với công suất 650 mã lực do công ty General Motors sản xuất và hệ thống truyền động cơ khí chất lỏng XTG-411-4 của công ty Allison, cho phép xe đạt tốc độ tối đa 55km/h, vượt chứng ngại 0,8 m, vượt hào rộng 2,85 m. Động cơ được bố trí ở phần thân xe theo chiều ngang, hệ thống tản nhiệt và ống xả động cơ ở bên trái.
Do sử dụng các loại giáp mạnh mẽ và đồ sộ, nên Akhzarit có trọng lượng khá kớn - khoảng 44 tấn, trong khi xe tăng T-54/55với một tháp pháo phía trên chỉ có trọng lượng 36 tấn. Xe có chiều dài 6,450 m, rộng 3,640 m, rộng hơn xe tăng của Liên Xô khoảng 370 mm.
Xe không cao lắm (độ cao của mái xe chỉ khoảng 2m) nên khả năng sống sót của binh sĩ trong xe cao hơn. Xung quanh khoang chiến đấu và buồng lái được bọc những lớp thép dày để bảo đảm an toàn ở mức độ cao nhất cho binh lính trong xe.
 |
Trong quá trình sản xuất và hoạt động người ta đã sửa đổi nâng cấp thêm và đưa ra biến thể mới mang tên Akhzarit Mk2.
Khác với nguyên mẫu, biến thể này được trang bị động cơ Detroit Diesel 8V-92TA 850 mã lực và cơ cấu truyền động XTG-411-5 giúp xe tăng cường khả năng cơ động trên các loại địa hình.
Hệ thống vũ khí
Vũ khí trên xe được thiết kế để tiêu diệt binh lính và xe bọc thép của đối phương đặc biệt là các xe chiến đấu bộ binh hiện đại nhất.
Trong tác chiến, Akhzarit sẽ “sát cánh” cùng với các xe tăng chiến đấu chủ lực chống lại các xe bọc thép của đối phương. Nhiệm vụ của xe bọc thép hạng nặng Akhzarit vận chuyển binh lính băng qua những khu vực nguy hiểm mà không có tổn thất nào.
Khác với các xe bọc thép hiện đại của nước ngoài, Akhzarit không được trang bị pháo hay súng máy hạng nặng.
Xe trang bị một mô-đun vũ khí OWS Rafale do Israel phát triển. Mô-đun này có trọng lượng 160 kg và được gắn súng máy M240 cỡ nòng 7,62mm. Súng được trang bị kính ngắm có độ phóng đại 8x, thang đo tầm xa và có thể được điều khiển từ xa.
 |
Ban đầu, công ty Nimda đã trình làng mẫu Ahzarit với 3 mô-đun OWS. Tuy nhiên trên thực tế, các xe bọc thép của Israel hầu hết chỉ được trang bị một mô-đun OWS. Do đó, người ta đã không thể thấy được sức mạnh của một siêu chiến xa được trang bị tới 3 mô-đun vũ khí khủng OWS với 3 súng máy 7,62 mm M240.
Ngoài ra, Ahzarit còn được trang bị thêm một súng cối 60 mm.
Hệ thống bảo vệ
Theo kết luận của các chuyên gia quốc tế, xe bọc thép hạng nặng Ahzarit là một trong những phương tiện vận chuyển binh lính bộ binh trên chiến trường an toàn nhất.
Xe bảo đảm khả năng sống sót cao cho người lính trong chiến đấu, bảo vệ họ khỏi sự tấn công của vũ khí thông thường, vũ khí hủy diệt và xạ - sinh – hóa.
 |
Tại thời điểm hiện tại, Akhzarit được đánh giá là xe bọc thép chiến đấu bộ binh an toàn nhất của Israel và trên thế giới.
Phần đầu xe và 2 bên sườn được che chắn bằng các khối giáp phản ứng nổ, tăng cường độ vững chắc kết cấu chống đạn lõm và đầu đạn tên lửa chống tăng có điều khiển.
Khối lượng 44 tấn cho bộ binh bọc thép là chưa từng có (BTR-80 chỉ nặng 13,6 tấn). Điều đó chứng tỏ xe được bọc thép rất dày và vững chắc.
Các chuyên gia cho biết, công nghệ bọc thép của Ahzarit lấy cảm hứng từ “Vua Lục quân” Merkava-3 cho nên không có gì phải bàn cãi về khả năng bảo vệ của nó.
Ở phần thân trước của xe trong hốc nhỏ ở 2 bên trang bị 2 blốc lựu đạn khói CL-3030 (mỗi blốc 6 quả), được sản xuất bởi công ty IMI (Israel Military Industries). Các lựu đạn này sẽ tạo ra màn khói ngụy trang Các thiết lập tương tự được áp dụng để MBT Israel.
Các ống phóng lựu có tác dụng tạo ra màn khói ngụy trang, giúp xe có thể lẩn trốn sau khi thực hiện nhiệm vụ, làm giảm hiệu quả của các thiết bị phát hiện quang hồng, quang điện tử, hồng ngoại, laser…, góp phần bảo vệ xe tăng trước sự tấn công của đối phương. Ngoài ra, xe còn có thể tạo ra màn khói ngụy trang bằng cách phun nhiên liệu qua ống xả.
 |
Khoang chứa nhiên liệu của xe cũng được bọc thép rất cẩn thận vì đây cung là một vị trí trọng yếu của xe. Khi đạn, nhiên liệu phát nổ, bốc cháy, cửa phòng chống cháy nổ tự động mở, để giải phóng áp suất nổ ra ngoài.
Akhzarit sử dụng hệ thống dập lửa tiên tiến có thể dập tắt đám cháy trong xe trong thời gian ngắn, đảm bảo an toàn cho kíp lái.
Hiện nay quân đội Israel đang sử dụng một cách rộng rãi loại xe chiến đấu bộ binh khổng lồ này (có khoảng 500 xe bọc thép Akhzarit đã được sản xuất).
Trong biên chế của các Tiểu đoàn bộ binh Israel có 36 xe bọc thép hạng nặng Akhzarit, cùng với các xe chỉ huy. Xe chỉ huy không được trang bị hệ thống vũ khí OWS nhưng có thêm các thiết bị vô tuyến.
Với những tính năng ưu việt đặc biệt sức cơ động cao, khả năng bảo vệ tuyệt vời, siêu chiến xa Akhzarit thật sự trở thành một trong những xe bọc thép chiến đấu bộ binh “lì lợm” nhất trong chiến tranh hiện đại.
