Những cuộc tình chóng vánh
Biết chúng tôi đang tìm hiểu về tục "đi sim" của người Pa Kô - Vân Kiều, già Hồ Văn Năng - Phó bản A Sóc, xã Hướng Lập, huyện Hướng Hoá (Quảng Trị) giới thiệu: Khi trai gái đến tuổi trưởng thành, vào những đêm trăng hay đêm lễ hội, họ thường rủ nhau đến ngủ tại nhà sim (nhà chung của cộng đồng) để tâm sự. Tục "đi sim" quy định nghiêm ngặt, hai người tuyệt đối không được quan hệ vợ chồng trước hôn nhân. Nếu ai vi phạm sẽ bị già làng phạt nặng, trục xuất ra khỏi cộng đồng.
Đi sim, nhiều cô gái Pa Kô - Vân Kiều ở xã Hướng Lập lấy chồng và sinh con khi chưa qua tuổi 16
Nhưng đó chỉ là nét truyền thống của tục "đi sim" ngày xưa. Còn bây giờ, theo già Năng, phong tục đó phần nhiều đã bị biến tướng theo hướng buông thả. Trai gái Vân Kiều - Pa Kô bây giờ "đi sim" trong các quán cà phê, quán nhậu, thậm chí ngay bên vệ đường. Đêm đến, đám con trai mặc áo "chim cò" bó sát, nhiều đứa còn nhuộm tóc vàng hoe xịt keo cứng ngắc, phóng xe tới lui tìm "đối tác". Đám con gái cũng thích đến quán cà phê hơn đến nhà sim và dễ dàng "trao thân" cho người yêu…
Già Năng cũng cho biết: Bản A Sóc của già chỉ có 30 hộ dân với 180 nhân khẩu nhưng đã có hàng chục cặp kết hôn khi cô gái chưa qua tuổi 16 và có đến 4 cô gái sinh con mà không... có chồng!
Con không biết mặt cha...
Cũng như bao cô gái khác ở bản, khi đến tuổi dậy thì, Hồ Thị Diến đã nhận lời mời "đi sim" cùng trai làng ở bản bên. Hằng đêm, khi cuộc chơi với số đông bè bạn ở quán cà phê thưa dần, Diến lại cầm theo chăn, chiếu ra bìa rừng, khe suối hay lên nương rẫy để "đi sim" cùng bạn trai. Nhưng sau cuộc tình say đắm chớp nhoáng đó, khi biết Diến mang thai, người con trai kia đã không chịu cưới làm vợ.
Nhìn người phụ nữ trẻ ngồi ủ rũ ru con phía góc nhà, chúng tôi không khỏi chạnh lòng. Cách đây một năm, Hồ Thị Bê là thiếu nữ đẹp nhất bản A Sóc này. Nhưng vì mê mẩn tiếng đàn a ben của một chàng trai làng bên mà đã nhận lời đi sim rồi trao thân cho người yêu.
"Tưởng hắn yêu miềng thật lòng nên miềng đã "đi sim" bao đêm lên rẫy cùng hắn. Thế mà khi biết miềng mang bầu, hắn bỏ đi biệt tăm..."- Bê nghẹn ngào.
Không chỉ những người con trai Vân Kiều, mà nhiều thanh niên người Kinh cũng lợi dụng tục "đi sim" để dụ dỗ các cô gái Vân Kiều, rồi sau đó "bỏ của chạy lấy người". Nhiều cô gái phải mang thai rồi nuôi con ở lứa tuổi 15 - 16 đồng nghĩa với điều đó là nhiều đứa trẻ được sinh ra mà không biết mặt cha…
