"Mỹ không hề trung lập trong vấn đề đảo Senkaku, sẵn sàng bảo vệ Nhật"

Randy Schriver, cựu phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ

Tờ “Hoàn Cầu” vừa dẫn lời cứu phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Randy Schriver ngày 8/2 thừa nhận, Mỹ tuy không lựa chọn đứng về bên nào trong vấn đề chủ quyền đảo Senkaku, nhưng hoàn toàn không trung lập trong vấn đề này. Qua đó, ông khuyên Đài Loan không nên gây thêm phiền phức trong vấn đề đảo Senkaku, nếu không Mỹ sẽ không hài lòng.

Cùng ngày, tại diễn đàn quan hệ Mỹ-Đài do Quỹ Truyền thống (Heritage Foundation) Mỹ và Hội liên hiệp hữu nghị đồng hương Đài Loan ở Mỹ (Taiwan Benevolent Association of America, TBAA) tổ chức, khi nói về vấn đề biển Hoa Đông, ông Randy Schriver nói, ông hy vọng Đài Loan phát huy vai trò tích cực hơn, mang tính xây dựng hơn, ít nhất Đài Loan không nên trở thành vấn đề hoặc trở ngại của các giải pháp mang tính xây dựng.

Ông Schriver còn nói về 3 phương diện để Đài Loan phát huy vai trò mang tính xây dựng là:

Đài Loan cần tránh thể hiện bất cứ sự hợp tác nào với Trung Quốc trong vấn đề đảo Senkaku. Ông nói, tuy Mỹ không lựa chọn bên nào trong vấn đề đảo Senkaku, nhưng Mỹ hoàn toàn không trung lập, bởi vì Mỹ là đồng minh của Nhật Bản, có nghĩa vụ thực hiện Hiệp ước, Điều 5 của Hiệp ước bảo đảm an ninh Mỹ-Nhật thích hợp với đảo Senkaku.

Tàu công vụ Nhật Bản dùng vòi rồng xua đuổi tàu Đài Loan ở vùng biển đảo Senkaku

Đây là quan điểm rất rõ ràng của cựu Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Armitage khi đến Tokyo và Bắc Kinh gần đây; hơn nữa tính toán về lợi ích chiến lược lâu dài, Mỹ cũng không muốn để chủ quyền đảo Senkaku và các khu vực xung quanh thuộc về tay Trung Quốc, vì vậy Đài Loan không nên hợp tác với Trung Quốc trong vấn đề này, nếu không Mỹ sẽ không thích.

Đài Loan phải tích cực hợp tác với Tokyo, cố gắng cải thiện quan hệ Đài-Nhật. Ông cho biết, biết Đài Loan rất khó xử khi bị kẹt ở giữa Trung Quốc, một đối tác kinh tế lớn nhất với đồng minh Mỹ-Nhật, một đối tác an ninh lớn nhất, nhưng nếu Đài Loan có bất cứ hành động nào làm nảy sinh vấn đề với Nhật Bản, thì sẽ nảy sinh vấn đề với Mỹ, gây tổn hại cho quan hệ Mỹ-Đài.

 Đài Loan cần tránh tham gia vào môi trường đã không xác định và bất ổn. Ông cho rằng, tranh chấp đảo Senkaku giữa Trung-Nhật đã rất nguy hiểm, nếu Đài Loan tham gia, sẽ tăng thêm phiền phức cho môi trường không xác định, quan điểm của Mỹ đối với Đài Loan sẽ rất tiêu cực.

Dean Cheng, nhà nghiên cứu Quỹ Truyền thống Mỹ và Stephen Yates, phó cố vấn an ninh quốc gia của cựu Phó Tổng thống Cheney khi tham dự diễn đàn cũng đều nhấn mạnh rằng, sức mạnh quân sự của Trung Quốc đang mở rộng, làm cho Đài Loan càng không an toàn hơn, đồng thời bày tỏ lập trường ủng hộ Nhật Bản trong vấn đề đảo Senkaku.

Trung Quốc liên tục tăng cường sức mạnh quân sự gây sức ép ngày càng tăng đối với an ninh khu vực.