Hiện nhiều học sinh khối lớp 12 vẫn đang băn khoăn trong việc xác định ngành học và lựa chọn ngôi trường phù hợp. Đây cũng là nỗi trăn trở chung của nhiều bậc phụ huynh, khi mong muốn con em có quyết định đúng đắn, phù hợp với năng lực, sở thích cá nhân và triển vọng nghề nghiệp trong tương lai.
Trước những đắn đo đó, nhiều chuyên gia giáo dục đại học với kinh nghiệm thực tiễn, đưa ra những lời khuyên hữu ích, giúp thí sinh xây dựng chiến lược xét tuyển hiệu quả, nâng cao cơ hội trúng tuyển ngành học và định hình con đường sự nghiệp vững chắc.
Một chiến lược chọn ngành thông minh cần kết hợp hài hòa giữa ba yếu tố
Chia sẻ lời khuyên với thí sinh, Thạc sĩ Trương Quang Trị - Phó trưởng phòng, Phòng Công tác sinh viên, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành cho biết: Những điều chỉnh trong chương trình giáo dục phổ thông không chỉ mang đến nhiều thay đổi về nội dung học tập, mà còn đặt ra yêu cầu cao hơn đối với thí sinh trong việc chuẩn bị hành trang cho giai đoạn chuyển tiếp lên bậc đại học.
Để đưa ra lựa chọn ngành học đúng đắn trong kỳ tuyển sinh năm nay, điều quan trọng nhất là mỗi em cần hiểu rõ thế mạnh của bản thân ở đâu. Một lĩnh vực mà học sinh có thế mạnh học giỏi thường sẽ gắn liền với sự yêu thích và đam mê, bởi khi có nền tảng năng lực vững vàng và lòng nhiệt huyết, người học sẽ dễ dàng phát triển và gặt hái thành công trên con đường đã chọn.
Song, niềm đam mê không chỉ là yếu tố duy nhất quyết định sự lựa chọn. Một chiến lược chọn ngành thông minh cần kết hợp hài hòa giữa sở trường, sở thích và nhu cầu thực tế của thị trường lao động.
Việc tìm hiểu về xu hướng nghề nghiệp, nhu cầu đáp ứng của xã hội hiện nay, và sự chuyển dịch của các ngành tiềm năng trong nền kinh tế thị trường sẽ giúp các em đưa ra quyết định sáng suốt. Điều này góp phần mở ra nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp bền vững, bước đến cánh cửa tương lai rộng lớn với những cơ hội đầy triển vọng trong tương lai.
Năm 2025, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành dự kiến tuyển sinh bằng 4 phương thức và mở 3 ngành học mới, bao gồm: Kỹ thuật cơ khí, Khoa học Y sinh và Kinh tế số.
Theo thầy Trị, việc mở rộng thêm ngành nghề đào tạo mới giúp thí sinh có thêm nhiều lựa chọn hơn trong việc quyết định nghề nghiệp cho bản thân và nâng tổng số chương trình đào tạo bậc đại học chính quy của nhà trường lên 56 ngành học, trải dài ở khắp các lĩnh vực mũi nhọn như: Sức khỏe, Công nghệ kỹ thuật, Kỹ thuật, Máy tính và Công nghệ thông tin, Sản xuất và Chế biến, Kinh doanh và Quản lý, Nghệ thuật, Nhân văn, Khoa học xã hội và hành vi, Báo chí, Pháp luật, Khoa học sự sống, Kiến trúc và Xây dựng, Du lịch, Môi trường, Khoa học giáo dục và đào tạo giáo viên,…
Đáng chú ý, đối với chương trình đào tạo các ngành như Kiến trúc, Thiết kế nội thất, Thiết kế đồ họa, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành định hướng thực hành, đi sát với nhu cầu của xã hội và sự phát triển của văn hóa. Sự thụ cảm cái đẹp, hiểu biết về lịch sử, tư duy logic là chìa khóa quan trọng thúc đẩy cảm xúc, tư duy tạo hình, cảm thụ màu sắc, sự quan sát tinh tế. Đó là các tố chất cần có của một người thiết kế. Vì vậy, ngoài các tổ hợp có môn kỹ năng vẽ tay, các thí sinh có thể lựa chọn các tiêu chí xét tuyển theo điểm học bạ để tham gia xét tuyển.
Mở nhiều ngành học mới, đáp ứng nhu cầu thị trường
Nhằm định hướng công tác đào tạo phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhiều trường đại học mở chương trình đào tạo, ngành học mới, hoặc đồng thời tăng tổ hợp xét tuyển trong mùa tuyển sinh 2025.
Theo Thạc sĩ Nguyễn Quang Trung - Phó trưởng phòng, Phòng Truyền thông và Tuyển sinh, Trường Đại học Thương mại, nhà trường quyết định mở rộng và triển khai các ngành học mới, với mục tiêu liên tục cập nhật, đổi mới chương trình đào tạo theo hướng thực tiễn. Điều này nhằm đảm bảo sinh viên được trang bị kiến thức và kỹ năng phù hợp, đáp ứng sát với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, cũng như xu hướng phát triển của thị trường lao động.
Điểm mới nổi bật trong công tác tuyển sinh năm nay của nhà trường là không áp dụng phương thức xét tuyển dựa trên kết quả học tập đối với học sinh các trường chuyên và trường trung học phổ thông trọng điểm quốc gia. Trong khi đó, các phương thức tuyển sinh khác vẫn được giữ nguyên, chỉ có sự điều chỉnh về mặt kỹ thuật nhằm tối ưu hóa quy trình xét tuyển.
Bên cạnh việc duy trì các tổ hợp xét tuyển truyền thống, nhà trường bổ sung thêm các tổ hợp mới, linh hoạt hơn theo định hướng các môn tự chọn trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Cụ thể, thí sinh lựa chọn môn Toán và Tiếng Anh, cộng thêm các môn như: Lịch sử, Địa lý, Tin học, Công nghệ, Giáo dục kinh tế và pháp luật. Điều này giúp tăng cơ hội xét tuyển cho nhiều nhóm học sinh khác nhau.
Bước sang năm 2025, trường tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo với việc phát triển thêm 7 chương trình định hướng chuyên sâu theo tiêu chuẩn quốc tế. Những chương trình này không chỉ trang bị cho sinh viên kiến thức chuyên môn vững vàng mà còn chú trọng bồi dưỡng kỹ năng ngoại ngữ, tạo lợi thế cạnh tranh khi tham gia thị trường lao động toàn cầu.
Ngoài ra, nhà trường dự kiến triển khai thêm 2 chương trình song bằng quốc tế ở lĩnh vực Marketing và Quản trị kinh doanh, cùng với 1 chương trình chuyển giao công nghệ tiên tiến, mở ra nhiều cơ hội học tập và hội nhập sâu rộng hơn cho sinh viên.
Xem xét phương thức xét tuyển linh hoạt, ngành học mang tính tính mở cho người học
Đối với Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Việt Hà – Trưởng phòng, Phòng Quan hệ Công chúng và Doanh nghiệp chia sẻ, trong kỳ tuyển sinh năm nay, nhà trường tuyển sinh 58 ngành đào tạo, trong đó có 6 ngành mới, bao gồm: Ngôn ngữ Anh, Ngôn ngữ Trung, Kỹ thuật vật liệu, Kỹ thuật không gian, Quản lý đô thị và công trình, và Quản lý tài nguyên khoáng sản.
Bên cạnh đó, số lượng của các tổ hợp xét tuyển dự kiến sẽ tăng gấp đôi so với năm trước, tạo thêm nhiều cơ hội cho thí sinh. Lý giải về việc mở thêm các ngành đào tạo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Việt Hà cho hay: Các ngành học mới đều được xây dựng dựa trên kết quả khảo sát từ nhiều bên liên quan, đặc biệt là nhu cầu thực tế của thị trường lao động, nhằm đáp ứng sự phát triển không ngừng của nền kinh tế và xã hội.
Ngoài ra, trường cũng có một số điều chỉnh trong phương thức xét tuyển. Cụ thể, năm 2025, trường sử dụng thêm kết quả đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội, bên cạnh điểm thi đánh giá tư duy của Đại học Bách khoa Hà Nội.
Với phương thức xét tuyển học bạ, yêu cầu đối với thí sinh cũng có sự thay đổi. Theo đó, thí sinh cần đạt hạnh kiểm từ Khá trở lên và có tổng điểm trung bình ba môn theo tổ hợp xét tuyển trong suốt 6 học kỳ đạt từ 18 điểm trở lên. Đây là sự điều chỉnh đáng chú ý so với năm trước, khi nhà trường chỉ xét điểm của 3 học kỳ.
Cũng gửi gắm tới thí sinh lời khuyên trong cách đặt nguyện vọng xét tuyển, đại diện của Trường Đại học Ngoại thương chia sẻ, trước khi đưa ra quyết định, các em cần dành thời gian để tự đánh giá bản thân, xác định xem mình yêu thích lĩnh vực nào, đồng thời cân nhắc đến năng lực học tập và kỹ năng cá nhân. Một số yếu tố quan trọng cần xem xét bao gồm khả năng giao tiếp, tính hướng ngoại hay hướng nội, cũng như sự thích ứng với môi trường năng động hay công việc ổn định trong tương lai. Dựa trên những tiêu chí này, các em sẽ có cơ sở vững chắc để định hướng ngành nghề phù hợp.
Ngoài ra, học sinh có thể tham khảo thêm các bài trắc nghiệm năng lực để có cái nhìn sâu sắc hơn về thế mạnh, sở thích và xu hướng nghề nghiệp phù hợp với bản thân. Những bài đánh giá này không chỉ giúp thí sinh hiểu rõ hơn về điểm mạnh và điểm yếu của mình mà còn cung cấp gợi ý hữu ích về các ngành nghề có thể phù hợp với tính cách, khả năng tư duy và định hướng phát triển trong tương lai.
Sau khi xác định được ngành nghề mong muốn, bước tiếp theo là lựa chọn trường đại học phù hợp – một quyết định mang tính chiến lược, ảnh hưởng trực tiếp đến hành trình học tập và sự nghiệp sau này. Thí sinh cần tìm hiểu kỹ về chương trình đào tạo của từng trường, cân nhắc nội dung giảng dạy cung cấp nền tảng kiến thức vững chắc, tích hợp các kỹ năng mềm và yếu tố thực tiễn cần thiết cho thị trường lao động. Một chương trình học có tính linh hoạt, tạo điều kiện cho sinh viên khám phá và mở rộng cơ hội nghề nghiệp trong tương lai sẽ là lợi thế lớn.
Bên cạnh đó, việc tham khảo ý kiến từ các chuyên gia, thầy cô giáo, cựu sinh viên hay những người đã có kinh nghiệm trong ngành nghề mong muốn cũng giúp thí sinh có cái nhìn thực tế hơn trước khi đưa ra quyết định. Khi đã có đầy đủ thông tin và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, các em sẽ tự tin hơn trong việc lựa chọn con đường phù hợp, tạo tiền đề vững chắc để phát triển bản thân và xây dựng sự nghiệp thành công.
