Sáng ngày 20/09, Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức hội thảo khoa học: Chia sẻ kinh nghiệm dạy - học và sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai trong các trường phổ thông tại Việt Nam.
Tham dự hội thảo có Tiến sĩ Nguyễn Thị Mai Hữu - Trưởng ban Ban Quản lý Đề án Ngoại ngữ Quốc gia; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đào Thanh Trường - Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội.
Về phía Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội có Tiến sĩ Đỗ Tuấn Minh - Chủ tịch Hội đồng trường; Tiến sĩ Nguyễn Xuân Long - Hiệu trưởng nhà trường; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hà Lê Kim Anh và Tiến sĩ Hoa Ngọc Sơn - Phó Hiệu trưởng nhà trường.
Ngoài ra, hội thảo còn có sự tham gia của một số chuyên viên đến từ Bộ Giáo dục và Đào tạo; đại diện các Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Lạng Sơn, tỉnh Quảng Ninh; đại diện Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Đà Nẵng; đại diện các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội... Cùng với đó là 3000 khách mời tham gia hội thảo trực tuyến.
Phát biểu chào mừng và khai mạc hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đào Thanh Trường - Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai là quyết sách lớn. Để hiện thực hóa mục tiêu này, sự kết nối giữa các nhà quản lý, giáo viên, phụ huynh và học sinh là yếu tố cốt lõi.
Tất cả cần cùng nhau kiến tạo cộng đồng giáo dục phát triển bền vững, nơi tiếng Anh không chỉ là một môn học mà còn là công cụ giao tiếp, mở ra cơ hội học tập và nghề nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Sau những chia sẻ của Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội, hội thảo chính thức bắt đầu với phần trình bày tham luận Hành trình kiến tạo Trường học ESL (English as a Second Language - Tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai): Từ tầm nhìn đến thực tiễn tại ULIS của cô Nguyễn Huyền Trang - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Ngoại ngữ - Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội cùng các giáo viên.
Trọng tâm của tham luận là việc xây dựng hệ sinh thái tiếng Anh. Trong hệ sinh thái này học sinh là tâm điểm. Vòng tiếp theo là giáo viên tiếng Anh, giáo viên bộ môn - những người phát triển chuyên môn, tổ chức các hoạt động giảng dạy.
Vòng tròn rộng hơn là nhà trường, bao gồm ban giám hiệu, tổ chuyên môn, các phòng ban hỗ trợ, góp phần xây dựng kế hoạch, hỗ trợ chính sách. Vòng ngoài cùng là gia đình, cộng đồng, các đối tác của nhà trường là những người đồng hành, giao lưu, chia sẻ.
Trong hệ sinh thái này mỗi thành phần đều có vai trò riêng và tác động lẫn nhau, từ đó tạo nên môi trường thuận lợi để học sinh dùng tiếng Anh nhiều nhất.
Tham luận thứ hai Chiến lược phát triển chương trình, đội ngũ giáo viên và ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học trong lộ trình đưa tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai vào trường học do Thạc sĩ Nguyễn Thị Hương và Thạc sĩ Trần Thị Quỳnh Lê - Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa trình bày.
Trong quá trình triển khai mô hình ESL, Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa hướng đến xây dựng chiến lược tổng thể lâu dài, có thể định hướng cho tất cả các hoạt động dạy và học trong nhà trường. Trong đó, đơn vị tập trung vào ba yếu tố là chương trình, đội ngũ, công nghệ thông tin.
Để tạo thuận lợi cho việc giảng dạy tiếng Anh trong nhà trường, đơn vị đưa ra một số đề xuất như xây dựng mạng lưới kết nối các trường học song ngữ; thúc đẩy mô hình trường học ESL điển hình; tạo dựng kho học liệu số miễn phí; mở rộng cơ chế, tạo điều kiện cho các trường tuyển dụng giáo viên bản xứ.
Kết thúc phần tham luận là phần trình bày thứ ba ESL trong giáo dục tiểu học nông thôn: Tiềm năng và khó khăn (ESL in Rural Primary Education: Potentials and Difficulties) của cô Lê Thị Trường - Trường Tiểu học Vạn Thắng.
Cô Trường cho biết việc triển khai mô hình trường học ESL ở các trường học tại nông thôn vừa mở ra cơ hội nhưng cũng đi cùng với nhiều thách thức.
Sau một năm thực hiện mô hình này, cô Trường đã đưa ra một số đúc kết kinh nghiệm để triển khai hiệu quả như linh hoạt trong việc áp dụng mô hình ESL, chú ý đến sự phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị; cần tiếp tục tạo động lực phát triển từ giáo viên và học sinh, đặc biệt là truyền cảm hứng cho các em yêu thích môn tiếng Anh; duy trì việc giao lưu học hỏi với các nhà trường khác, tận dụng nền tảng bền vững từ cộng đồng.
Ngay sau hội thảo là hội nghị bàn tròn do Tiến sĩ Đỗ Tuấn Minh điều phối thảo luận theo ba nội dung. Đầu tiên là nội dung thay đổi trong công tác giảng dạy, kiểm tra đánh giá, xây dựng học liệu môn Tiếng Anh trong môi trường ESL.
Ở phần này, cô Nguyễn Đoan Trang - Giáo viên môn Tiếng Anh - Trường Trung học cơ sở Ngoại ngữ - Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ: "Khi đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, vai trò của giáo viên tiếng Anh không chỉ dừng ở việc giảng dạy kiến thức mà còn hỗ trợ đồng nghiệp ở các bộ môn khác trong việc sử dụng tiếng Anh.
Thực tế, trong năm học vừa qua, Trường Trung học cơ sở Ngoại ngữ đã tổ chức các buổi đào tạo tiếng Anh từ trình độ A2 đến B1, được duy trì đều đặn vào các buổi tối thứ tư và thứ bảy. Các lớp học này do chính giáo viên tiếng Anh của nhà trường đảm nhiệm, tạo điều kiện để đồng nghiệp cải thiện kỹ năng ngôn ngữ, từ đó áp dụng vào giảng dạy các môn học khác".
Với nội dung thứ hai, thay đổi trong công tác giảng dạy, kiểm tra đánh giá, xây dựng học liệu các môn học khác bằng tiếng Anh trong môi trường ESL.
Cô Trần Anh Phương - Giáo viên môn Lịch sử - Trường Trung học cơ sở Ngoại ngữ - Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, từ những lo lắng ban đầu, cô đã biến việc sử dụng tiếng Anh trong dạy học trở thành cách đổi mới phương pháp giảng dạy.
Thay vì chuyển toàn bộ nội dung bài giảng sang tiếng Anh, cô chọn "nhúng" ngôn ngữ này vào tiết học một cách phù hợp và tự nhiên. Ví dụ, trong các bài học Lịch sử, cô sử dụng tiếng Anh cho các thuật ngữ phổ quát như tên nhân vật lịch sử, sự kiện, địa danh.
Bên cạnh đó, để đảm bảo học sinh hiểu rõ bản chất kiến thức, cô Phương khuyến khích các em hoàn thành bài tập bằng tiếng Việt trước, sau đó chuyển sang tiếng Anh để thuyết trình. Điều này giúp học sinh nắm vững nội dung trước khi áp dụng ngoại ngữ, tránh việc chỉ dịch đơn thuần mà không hiểu nội dung.
Tiến sĩ Đỗ Tuấn Minh (ở giữa) cùng các khách mời tại phiên bàn tròn thứ hai. Ảnh: Hồng Linh.
Cuối cùng, với vấn đề xây dựng hệ sinh thái sử dụng tiếng Anh trong môi trường ESL, bà Phan Mỹ Hạnh - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lạng Sơn khẳng định, để xây dựng môi trường học tập và sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai, cần hội tụ nhiều yếu tố then chốt.
Với đội ngũ quản lý và giáo viên, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lạng Sơn đặc biệt chú trọng về nguồn nhân lực. Không chỉ giáo viên dạy tiếng Anh, mà cả giáo viên các bộ môn khác cũng như đội ngũ cán bộ quản lý cũng cần được nâng cao năng lực ngoại ngữ để có thể đồng hành cùng học sinh trong môi trường học tập song ngữ.
Song song, việc khơi gợi cảm hứng và tạo niềm yêu thích môn học cho học sinh được coi là yếu tố không thể thiếu. Theo cô Hạnh, chỉ khi học sinh có động lực và sự hứng thú, quá trình tiếp thu mới đạt hiệu quả cao.
“Một yếu tố khác là cơ sở vật chất. Dù Lạng Sơn là tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, song ngành giáo dục địa phương vẫn dành sự quan tâm đặc biệt đến việc đầu tư trang thiết bị, tạo điều kiện để các trường nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh.
Phía Sở cũng chú trọng cung cấp chương trình, tài liệu chuẩn để giáo viên có cơ sở biên soạn và phát triển thêm nguồn học liệu phù hợp. Cùng với đó, công nghệ thông tin và chuyển đổi số trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực. Nhiều phần mềm dạy học tiếng Anh đã và đang được triển khai, giúp thầy cô có thêm phương tiện giảng dạy hiệu quả” - cô Hạnh nói.
Vị Phó Giám đốc sở thông tin, ngay trong năm học này, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lạng Sơn sẽ lựa chọn một số trường để thí điểm mô hình dạy học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai, đồng thời tiếp tục rút kinh nghiệm và nhân rộng trong những năm tiếp theo.
Ngay tại hội thảo, lễ ra mắt Câu lạc bộ các trường phổ thông phát triển định hướng ESL đã diễn ra. Câu lạc bộ nhằm mục tiêu thúc đẩy việc dạy học và sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai; xây dựng mạng lưới hợp tác và phát triển giáo dục phổ thông, tạo môi trường học tập tiếng Anh; kết nối học sinh, giáo viên, nhà trường, chuyên gia và các tổ chức giáo dục trong và ngoài nước.
