Dự thảo Thông tư quy định tổ chức thi đánh giá năng lực ngoại ngữ và thi đánh giá năng lực tiếng Việt được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố có nhiều điểm mới đáng chú ý.
Trong đó, dự thảo tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong toàn bộ quá trình tổ chức; bổ sung quy định và quy trình xây dựng, quản lý ngân hàng câu hỏi thi; thay đổi về số lượng nhân sự tổ chức thi.
Theo đại diện một số cơ sở giáo dục đại học, những điểm mới của dự thảo trong tổ chức thi đánh giá năng lực ngoại ngữ phù hợp với xu hướng hiện đại hóa, minh bạch hóa và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, để tăng tính khả thi khi áp dụng, cần có lộ trình và hướng dẫn cụ thể từ phía cơ quan quản lý nhà nước.
Chuẩn hóa, minh bạch và ứng dụng mạnh công nghệ hơn trong tổ chức thi
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoa Lý - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Thành Đông cho rằng, dự thảo Thông tư có nhiều điểm đổi mới mang tính toàn diện, thể hiện rõ định hướng chuyên nghiệp hóa, chuẩn hóa và số hóa trong công tác tổ chức thi đánh giá năng lực ngoại ngữ.
Cụ thể, các nội dung như ứng dụng công nghệ thông tin, quy trình quản lý ngân hàng câu hỏi, tăng cường giám sát và công bố kết quả minh bạch,… đều góp phần nâng cao chất lượng, tính công bằng và độ tin cậy của kỳ thi, giúp cơ quan quản lý kiểm soát thống nhất trên phạm vi toàn quốc.
Từ đó, dự thảo Thông tư cũng sẽ tạo ra bước chuyển quan trọng trong việc chuẩn hóa hệ thống khảo thí ngoại ngữ, tiệm cận thông lệ quốc tế và đáp ứng yêu cầu hội nhập.
Theo cô Lý, việc dự thảo nhấn mạnh áp dụng công nghệ thông tin vào toàn bộ quy trình sẽ mang lại nhiều tác động tích cực. Trong đó, ở khâu đăng ký dự thi với cổng đăng ký trực tuyến, việc xác thực thông tin tự động, thanh toán lệ phí điện tử sẽ giúp giảm sai sót hồ sơ, rút ngắn thời gian xử lý, tăng tính minh bạch trong quá trình tổ chức thi.
Ngoài ra, hệ thống quản lý phòng thi, giám sát camera, mã hóa đề thi, thi trên máy sẽ giảm tình trạng gian lận, đảm bảo công bằng và chuẩn hóa quy trình thi.
Đối với quy trình chấm thi tự động nghe, đọc, quét bài thi, lưu trữ điện tử giúp nâng cao độ chính xác, giảm phụ thuộc vào yếu tố con người.
Với loạt lợi ích trên, dự thảo Thông tư giúp chuẩn hóa và minh bạch hóa toàn bộ quy trình tổ chức thi, nâng cao uy tín và chất lượng của các kỳ thi năng lực ngoại ngữ trong nước, tiệm cận với chuẩn quốc tế. Đồng thời, tiết kiệm thời gian, chi phí và nhân lực, giảm rủi ro sai phạm và khiếu nại.
Mặt khác, tăng tính liên thông dữ liệu, phục vụ công tác quản lý, thống kê, phân tích năng lực người học và xây dựng chính sách đào tạo ngoại ngữ.
Bên cạnh đó, Dự thảo Thông tư cũng bổ sung quy định và quy trình xây dựng, quản lý ngân hàng câu hỏi thi. Quy trình gồm 9 bước và đi kèm các tiêu chí xây dựng, việc bổ sung quy trình 9 bước trong xây dựng và quản lý ngân hàng câu hỏi thi là hết sức cần thiết và kịp thời.
Đánh giá về nội dung này, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoa Lý cho rằng, các quy định, quy trình đã thể hiện rõ tính khoa học, chặt chẽ và minh bạch, từ khâu xác định mục tiêu, biên soạn, thẩm định, thử nghiệm, đến cập nhật và bảo mật ngân hàng câu hỏi.
Trong đó, các tiêu chí xây dựng câu hỏi được quy định cụ thể giúp đảm bảo tính chuẩn hóa, độ tin cậy, giá trị đo lường và tính công bằng của đề thi. Đây là nền tảng quan trọng để hướng tới các kỳ thi đánh giá năng lực ngoại ngữ theo chuẩn quốc gia và tiệm cận với quốc tế.
Hơn nữa, việc có quy trình thống nhất trên phạm vi toàn quốc sẽ giúp tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, tránh tình trạng mỗi đơn vị tự xây dựng theo tiêu chuẩn riêng, đảm bảo kiểm soát chất lượng, bảo mật thông tin và tính tương thích giữa các kỳ thi. Nhờ đó, công tác khảo thí sẽ trở nên chuyên nghiệp, minh bạch và đáng tin cậy hơn, góp phần nâng cao uy tín của hệ thống đánh giá năng lực ngoại ngữ quốc gia.
Cần cân nhắc về nhân sự chuyên môn để tránh gánh nặng cho các đơn vị tổ chức thi
Đáng chú ý, dự thảo nêu rõ nhân sự chuyên môn để thực hiện ra đề thi, chấm thi phải có tối thiểu 30 người đối với tiếng Anh; tối thiểu 20 người đối với các môn ngoại ngữ khác và tiếng Việt.
Đánh giá về nội dung này, theo đại diện Trường Đại học Lạc Hồng, số lượng nhân sự tối thiểu 30 người để thực hiện ra đề thi, chấm thi đối với tiếng Anh, tăng 10 người (tức 50%) so với số lượng 20 người theo Thông tư 23/2017/TT-BGDĐT và Thông tư 24/2021/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Việc đảm bảo số lượng nhân sự chuyên môn cần xem xét lại để phù hợp với đơn vị tổ chức thi, tránh gánh nặng về lương, cơ chế đãi ngộ và chi phí đào tạo.
Để dự thảo hoàn thiện hơn và tăng tính khả thi, đại diện Trường Đại học Lạc Hồng đã đưa ra những kiến nghị, đề xuất cụ thể theo từng điểm, khoản, điều của dự thảo.
Đầu tiên, về số lượng nhân sự trong quá trình tổ chức thi, đại diện Trường Đại học Lạc Hồng đề xuất sửa đổi/bổ sung Tiêu chí 2.1, Tiêu chuẩn 2: Nhân sự (Phụ Lục 1) “Nhân sự chuyên môn để thực hiện ra đề thi, chấm thi phải có: tối thiểu 30 người đối với tiếng Anh; tối thiểu 20 người đối với các môn ngoại ngữ khác và tiếng Việt”.
Dự thảo nên tăng số lượng nhân sự theo tỉ lệ phần trăm (10% - 20%) từ số lượng 20 người ban đầu theo lộ trình hàng năm, đến khi đảm bảo tối thiểu 30 người.
Bên cạnh đó, sửa đổi điểm a, Tiêu chí 2.1, Tiêu chuẩn 2: Nhân sự (Phụ Lục 1) “Nhân sự chuyên môn đổi với thi đánh giá năng lực ngoại ngữ phải có trình độ tối thiểu bằng thạc sĩ của một trong các ngành/chuyên ngành ngôn ngữ tiếng nước ngoài thuộc nhóm ngành ngôn ngữ, văn học và văn hóa nước ngoài, khoa học giáo dục; được đào tạo, bồi dưỡng về ra đề thi/chấm thi nói và viết; chỉ được thực hiện nhiệm vụ ra đề thi/chấm thi đối với các định dạng đề thi bằng hoặc thấp hơn trình độ ngoại ngữ (bậc) mình đã đạt được”.
Dự thảo cần làm rõ hơn về nhân sự tại đơn vị có chứng chỉ chấm thi, ra đề thi và có kinh nghiệm chấm thi lâu năm có được tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cho nhân sự mới được hay không. Nếu không, thì cần kèm thêm phụ lục danh sách các trường hoặc đơn vị được Bộ Giáo dục và Đào tạo cấp phép tổ chức đào tạo, bồi dưỡng và cấp chứng nhận/chứng chỉ đối với cán bộ ra đề thi, chấm thi nói và viết.
Ngoài ra, đối với Tiêu chí 6.4 (Phụ Lục 1): “Trước ngày 31/12 hằng năm, phải bổ sung đề thi vào ngân hàng câu hỏi thi và bảo đảm số lượng đề thi để sử dụng cho năm tiếp theo tối thiểu là 70 đề thi đối với đơn vị tổ chức thi đánh giá năng lực ngoại ngữ và tối thiểu 30 đề thi đối với đơn vị tổ chức thi đánh giá năng lực tiếng Việt (không tính đề thi đã tổ chức thi khi chưa được dùng lại theo quy định tại tiêu chí 6.3). Các đơn vị tổ chức thi có thể dùng chung ngân hàng câu hỏi thi, đề thi để tổ chức”.
Dự thảo Thông tư cần bổ sung rõ quy định hoặc hướng dẫn về việc dùng chung ngân hàng câu hỏi thi, đề thi giữa các đơn vị để tổ chức thi.
Đặc biệt, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần tổ chức Hội thảo trực tuyến hoặc trực tiếp để giải thích và giải đáp rõ các điểm mới trong Dự thảo Thông tư. Từ đó, lấy ý kiến đóng góp từ các đơn vị đã, đang và sẽ tổ chức thi đánh giá năng lực ngoại ngữ và thi đánh giá năng lực tiếng Việt nhằm hoàn thiện dự thảo Thông tư.
Trong khi đó, cô Nguyễn Thị Hoa Lý cho rằng, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần ban hành hướng dẫn chi tiết về quy trình ứng dụng công nghệ thông tin như: hệ thống đăng ký, thi, chấm và công bố kết quả để các đơn vị triển khai thống nhất, tránh đầu tư dàn trải.
Song song với đó, cần có cơ chế tập huấn định kỳ cho đội ngũ ra đề, thẩm định và quản trị ngân hàng câu hỏi nhằm bảo đảm tính ổn định và độ tin cậy của đề thi.
Mặt khác, cần xây dựng hệ thống kiểm định hoặc đánh giá độc lập các đơn vị khảo thí nhằm nâng cao trách nhiệm và uy tín của các trung tâm tổ chức thi. Nên có lộ trình triển khai phù hợp cho từng nhóm đơn vị (đại học, trung tâm khảo thí, cơ sở giáo dục địa phương) để bảo đảm tính khả thi và đồng bộ.
