Thông tư 01/2024/TT-BGDĐT (gọi là Thông tư 01) về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo là cơ sở để thực hiện quy hoạch, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục đại học; đánh giá và giám sát các điều kiện đảm bảo chất lượng, việc thực hiện trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của pháp luật.
Theo quy định, các cơ sở giáo dục đại học phải chốt số liệu vào ngày 31 tháng 12 hằng năm; đối với số liệu về tài chính, thời điểm chốt số liệu là ngày 31 tháng 3 của năm tiếp theo.
Để tìm hiểu rõ hơn về việc đáp ứng các tiêu chuẩn, tiêu chí tại Thông tư 01, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam gửi câu hỏi tới Nhà trường và đã nhận được chia sẻ của Trường Đại học An Giang - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.
Tỷ lệ giảng viên trình độ tiến sĩ chưa đạt chuẩn
Tại bảng Các chỉ số đánh giá về đội ngũ giảng viên toàn thời gian nêu ở Báo cáo thường niên năm 2024 của Trường Đại học An Giang - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, tỷ lệ giảng viên đạt trình độ tiến sĩ của nhà trường trong năm 2024 là 27,11%; tăng 3,85% so với năm 2023 nhưng chưa đạt mức Chuẩn quy định.
Ngoài ra, theo số liệu tại bảng thống kê đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý và nhân viên, trường hiện có tổng 402 giảng viên toàn thời gian. Trong đó, có 7 phó giáo sư, 109 tiến sĩ, 283 thạc sĩ và 10 cử nhân; tuy nhiên, nhà trường không có giáo sư nào.
Tỷ lệ giảng viên toàn thời gian có trình độ tiến sĩ theo điểm b, tiêu chí 2.3, Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học quy định: “Không thấp hơn 40% và từ năm 2030 không thấp hơn 50% đối với cơ sở giáo dục đại học có đào tạo tiến sĩ”.
Lý giải về vấn đề này, đại diện Trường Đại học An Giang - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Theo mục tiêu đề ra ở Chiến lược phát triển của nhà trường giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ trên tổng số giảng viên của trường sẽ đạt 30% vào năm 2025 và đạt ít nhất 50% vào năm 2030.
Hiện tại, tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ thấp hơn so với quy định tại Thông tư 01/2024/TT-BGDĐT. Tuy nhiên, nhà trường đang có 90 giảng viên đang học nghiên cứu sinh trong và ngoài nước. Đây là cơ sở để nhà trường đáp ứng quy định tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ trong thời gian tới.
Về việc thu hút, giữ chân đội ngũ giảng viên có trình độ tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư, nhà trường luôn quan tâm đến việc nâng cao chất lượng đội ngũ. Trường đã triển khai nhiều giải pháp thông qua các chính sách về hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng; cải thiện thu nhập; khen thưởng thành tích nghiên cứu khoa học,…bên cạnh các chương trình thu hút do Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh triển khai như chương trình thu hút các nhà khoa học trẻ, các nhà khoa học đầu ngành về công tác tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh (chương trình VNU350), chương trình Giáo sư thỉnh giảng,…
Tuy nhiên việc thu hút, giữ chân các giảng viên có trình độ cao còn gặp những khó khăn, thách thức gồm 4 yếu tổ chính sau:
Một là, sự cạnh tranh từ các trường đại học lớn, các đại học tư thục trong việc thu hút đội ngũ nhân lực có trình độ cao.
Hai là, tiềm lực tài chính còn hạn chế nên các chính sách đãi ngộ của trường chưa đủ sức để mời gọi đội ngũ giảng viên có trình độ cao về công tác.
Ba là, môi trường nghiên cứu, học thuật chưa đủ sức hấp dẫn.
Bốn là, địa bàn của trường ở xa các trung tâm kinh tế - xã hội lớn.
Sinh viên không tốt nghiệp đúng hạn do khó đạt chứng chỉ ngoại ngữ
Tiêu chí 5.3. Tỷ lệ tốt nghiệp, được xác định bằng tỷ lệ người học tốt nghiệp trong thời gian không chậm quá 2 năm so với kế hoạch học tập chuẩn, không thấp hơn 60%; tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn không thấp hơn 40%.
Theo Báo cáo thường niên năm 2024, trong bảng Các chỉ số đánh giá về tuyển sinh và đào tạo, nhà trường có tổng cộng 1.527 người học tốt nghiệp, bao gồm 1.360 sinh viên hệ đại học chính quy và 167 sinh viên hệ vừa làm vừa học. Tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đúng hạn đạt 50%, tức giảm 23% so với năm 2023.
Về tình hình việc làm của sinh viên sau tốt nghiệp, trong năm 2023 và năm 2024, tỷ lệ người tốt nghiệp có việc làm đúng chuyên môn lần lượt đạt 66,8% và 61,3%; thấp hơn so với mức tối thiểu theo quy định của Chuẩn. Trong khi đó, tiêu chí 5.5 quy định: Tỷ lệ người tốt nghiệp đại học có việc làm phù hợp với trình độ chuyên môn được đào tạo, tự tạo việc làm hoặc học tiếp trình độ cao hơn trong thời gian 12 tháng sau khi tốt nghiệp, không thấp hơn 70%.
Về nguyên nhân khiến tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp không đúng hạn còn cao, đại diện Trường Đại học An Giang - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Một số sinh viên chưa hoàn thành đầy đủ chương trình đào tạo, bao gồm các học phần bắt buộc hoặc tín chỉ tích lũy chưa đủ theo kế hoạch học tập.
Từ khóa tuyển sinh năm 2020 (khóa này tốt nghiệp đúng hạn vào năm 2024), nhà trường áp dụng chuẩn đầu ra trình độ ngoại ngữ bậc 3/6 đối với sinh viên không thuộc chuyên ngành ngoại ngữ hoặc hoặc đạt bậc 5/6 và ngoại ngữ phụ đạt bậc 3/6 đối với sinh viên chuyên ngành ngoại ngữ. Nhà trường nhận thấy, khó khăn chính mà sinh viên gặp phải là việc đạt chứng chỉ ngoại ngữ theo quy định, do chưa bắt nhịp kịp thời với quy định mới, từ đó cũng ảnh hưởng về tâm lý dẫn đến việc không hoàn thành chương trình đào tạo theo đúng tiến độ.
Để hỗ trợ sinh viên tìm được việc làm, đặc biệt là phù hợp với chuyên ngành được đào tạo, Nhà trường đã và đang triển khai một số giải pháp sau:
Thứ nhất, nhà trường chú trọng tăng cường kết nối với doanh nghiệp và thị trường lao động thông qua việc xây dựng cổng thông tin việc làm trực tuyến, tổ chức ngày hội việc làm, chương trình thực tập có hướng dẫn, đồng thời ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác (MOU) với các doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề trong và ngoài nước.
Các hoạt động này đặc biệt hướng đến các lĩnh vực thế mạnh của từng địa phương và quốc gia như nông nghiệp công nghệ cao, thủy sản, du lịch, logistics, công nghệ thông tin, nhằm mở rộng cơ hội thực tập, việc làm và hợp tác nghiên cứu ứng dụng đúng chuyên ngành cho sinh viên.
Thứ hai, trường đẩy mạnh ứng dụng nền tảng số như trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) trong công tác dự báo nhu cầu nhân lực và tư vấn hướng nghiệp. Đồng thời, nhà trường xây dựng cơ sở dữ liệu cựu sinh viên để hình thành mạng lưới kết nối, chia sẻ thông tin và cơ hội việc làm phù hợp với chuyên ngành đào tạo, hỗ trợ hiệu quả cho sinh viên mới ra trường.
Thứ ba, nhà trường phát triển Trung tâm Hỗ trợ việc làm và Khởi nghiệp, thành lập các Câu lạc bộ Khởi nghiệp, mở rộng không gian sáng tạo - khởi nghiệp, đồng thời hướng dẫn sinh viên xây dựng và gọi vốn cho các dự án khởi nghiệp gắn với chuyên ngành học. Qua đó, sinh viên được khuyến khích tư duy đổi mới, chủ động tạo việc làm phù hợp và phát triển nghề nghiệp cho chính mình.
Cuối cùng, Trường Đại học An Giang - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh thường xuyên khảo sát và cải tiến chương trình đào tạo dựa trên phản hồi của sinh viên tốt nghiệp và nhà tuyển dụng, đồng thời đối sánh với chuẩn nghề nghiệp và các chương trình tiên tiến trong, ngoài nước. Hoạt động này giúp chương trình đào tạo luôn được cập nhật, thực tiễn và đáp ứng sát với nhu cầu của thị trường lao động.
Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp trên, tỷ lệ sinh viên có việc làm đúng hoặc gần đúng chuyên ngành của Trường Đại học An Giang - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh trong những năm gần đây luôn đạt mức cao và ổn định, khẳng định cam kết của nhà trường trong việc đào tạo gắn với nhu cầu xã hội và nâng cao năng lực cạnh tranh của người học.
Một trong những nhiệm vụ, giải pháp trong nội dung về hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học, tạo đột phá phát triển nhân lực trình độ cao và nhân tài, dẫn dắt nghiên cứu, đổi mới sáng tạo ở Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo có nêu: Triển khai sắp xếp, tái cấu trúc các cơ sở giáo dục đại học; sáp nhập, giải thể các cơ sở giáo dục đại học không đạt chuẩn;...
Tại Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 27/2/2025 Phê duyệt Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Thủ tướng Chính phủ ban hành, đối với định hướng phát triển và phân bố mạng lưới đến năm 2030 có nêu “chấm dứt hoạt động trước năm 2028 và giải thể trước năm 2030 đối với cơ sở giáo dục đại học, phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học không đạt chuẩn hoặc không hoàn thành xác lập vị trí pháp lý theo quy định của pháp luật”.
Vừa qua, Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18/NQ-TW của Chính phủ đã có văn bản số 130/KH-BCĐTKNQ18 kế hoạch sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp Nhà nước, tổ chức bên trong hệ thống hành chính Nhà nước. Trong đó nêu rõ, sắp xếp, tái cấu trúc các cơ sở giáo dục đại học; sáp nhập, giải thể các cơ sở giáo dục đại học không đạt chuẩn;..
