Theo Luật Nhà giáo sẽ có hiệu lực từ 01/01/2026 chính thức bỏ chia hạng nhà giáo thành các hạng I, II, III hiện nay.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến góp ý dự thảo Thông tư quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông để nhân dân góp ý. Theo đó, dự kiến giáo viên không còn chia hạng mà chuyển sang giáo viên, giáo viên chính, giáo viên cao cấp.
Tuy vậy, theo nhiều ý kiến, dự kiến mới về chức danh giáo viên, giáo viên chính, giáo viên cao cấp không khác gì chia hạng, hệ số lương theo các chức danh mới hay dự kiến bổ nhiệm từ hạng sang chức danh mới gần như tương tự hạng hiện nay, chưa đáp ứng kỳ vọng của giáo viên.
Trong phạm vi bài viết xin được trình bày tiêu chuẩn về nhiệm vụ và chuẩn chức danh nghề nghiệp của giáo viên trung học cơ sở chính so với giáo viên trung học cơ sở hiện nay để độc giả có cái nhìn so sánh toàn diện.
| Tiêu chuẩn | Giáo viên trung học cơ sở hạng II hiện nay (Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BGDĐT) | Giáo viên trung học cơ sở chính (dự thảo) | So sánh |
| Nhiệm vụ | Ngoài những nhiệm vụ của giáo viên trung học cơ sở hạng III, giáo viên trung học cơ sở hạng II phải thực hiện các nhiệm vụ sau: a) Làm báo cáo viên hoặc dạy minh họa ở các lớp bồi dưỡng giáo viên hoặc dạy thử nghiệm các mô hình, phương pháp, công nghệ mới từ cấp trường trở lên; chủ trì các nội dung bồi dưỡng và sinh hoạt chuyên đề ở tổ chuyên môn hoặc tham gia xây dựng học liệu điện tử; b) Tham gia hướng dẫn hoặc đánh giá các sản phẩm nghiên cứu khoa học và công nghệ từ cấp trường trở lên; c) Tham gia các hoạt động xã hội, phục vụ cộng đồng; thu hút sự tham gia của các tổ chức, cá nhân trong việc tổ chức các hoạt động dạy học, giáo dục học sinh; d) Tham gia đoàn đánh giá ngoài; hoặc công tác kiểm tra chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên từ cấp trường trở lên; đ) Tham gia ban giám khảo hoặc ban ra đề hoặc người hướng dẫn trong các hội thi (của giáo viên hoặc học sinh) từ cấp trường trở lên (nếu có). | Ngoài những nhiệm vụ của giáo viên trung học cơ sở, giáo viên trung học cơ sở chính phải thực hiện các nhiệm vụ sau: a) Làm báo cáo viên hoặc dạy minh họa ở các lớp bồi dưỡng giáo viên hoặc dạy thử nghiệm các mô hình, phương pháp, công nghệ mới từ cấp trường trở lên; chủ trì các nội dung bồi dưỡng và sinh hoạt chuyên đề ở tổ chuyên môn hoặc tham gia xây dựng học liệu điện tử; b) Tham gia hướng dẫn hoặc đánh giá các sản phẩm nghiên cứu khoa học và công nghệ từ cấp trường trở lên; c) Tham gia các hoạt động xã hội, phục vụ cộng đồng; thu hút sự tham gia của các tổ chức, cá nhân trong việc tổ chức các hoạt động dạy học, giáo dục học sinh; d) Tham gia đoàn kiểm tra chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên từ cấp xã trở lên; e) Tham gia ban giám khảo hoặc ban ra đề hoặc người hướng dẫn trong các hội thi (của giáo viên hoặc học sinh) từ cấp xã trở lên (nếu có). f) Thực hiện các nhiệm vụ khác hiệu trưởng phân công phù hợp với tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên trung học cơ sở chính và quy định khác của pháp luật có liên quan. | Giống nhau Giống nhau Giống nhau Có thay đổi tham gia đoàn kiểm tra chuyên môn, nghiệp vụ, ban giám khảo, ban ra đề hội thi giáo viên hoặc học sinh từ cấp xã trở lên (khó hơn so với hiện nay chỉ cần cấp trường trở lên) Bổ sung điểm f để giao thêm quyền cho hiệu trưởng phân công phù hợp. |
| Chuẩn nghề nghiệp | Đạt tiêu chuẩn đạo đức 3. Tiêu chuẩn về trình độ đào tạo, bồi dưỡng a) Có bằng cử nhân trở lên thuộc ngành đào tạo giáo viên đối với giáo viên trung học cơ sở. Trường hợp môn học chưa đủ giáo viên có bằng cử nhân thuộc ngành đào tạo giáo viên thì phải có bằng cử nhân chuyên ngành phù hợp và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm dành cho giáo viên trung học cơ sở theo chương trình do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành; b) Có chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở. 4. Tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ a) Nắm vững chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, quy định và yêu cầu của ngành, địa phương về giáo dục trung học cơ sở và triển khai thực hiện có kết quả vào nhiệm vụ được giao; b) Có khả năng điều chỉnh linh hoạt kế hoạch dạy học và giáo dục phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường và địa phương; có khả năng xây dựng bài học theo chủ đề liên môn; c) Chủ động cập nhật và có khả năng vận dụng linh hoạt, hiệu quả các phương pháp, công nghệ dạy học và giáo dục đáp ứng mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường và địa phương; d) Chủ động cập nhật và có khả năng vận dụng sáng tạo các hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện và sự tiến bộ của học sinh theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; đ) Có khả năng vận dụng có hiệu quả các biện pháp tư vấn tâm lý, hướng nghiệp phù hợp với từng đối tượng học sinh trong hoạt động dạy học và giáo dục; e) Chủ động, tích cực tạo dựng mối quan hệ hợp tác lành mạnh, tin tưởng với cha mẹ học sinh, các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc thực hiện các hoạt động dạy học, giáo dục học sinh; g) Chủ động nghiên cứu và có khả năng cập nhật kịp thời các yêu cầu mới về chuyên môn, nghiệp vụ; có khả năng vận dụng sáng tạo, phù hợp, có hiệu quả các hình thức nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân; h) Có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nghề nghiệp; có khả năng sử dụng ngoại ngữ hoặc sử dụng tiếng dân tộc thiểu số theo yêu cầu vị trí việc làm; i) Được công nhận là chiến sĩ thi đua cơ sở; hoặc được nhận bằng khen, giấy khen từ cấp huyện trở lên; hoặc được công nhận đạt một trong các danh hiệu: giáo viên dạy giỏi, giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi từ cấp trường trở lên, giáo viên làm Tổng phụ trách Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh giỏi từ cấp huyện trở lên; k) Viên chức dự thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở hạng II (mã số V.07.04.31) phải có thời gian giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở hạng III (mã số V.07.04.32) hoặc tương đương đủ từ 09 (chín) năm trở lên (không kể thời gian tập sự) tính đến ngày hết thời hạn nộp hồ sơ đăng ký dự thi hoặc xét thăng hạng. | Giáo viên trung học cơ sở chính đáp ứng tiêu chuẩn về đạo đức được quy định tại Điều 6 và các tiêu chuẩn sau đây: 1. Tiêu chuẩn về trình độ đào tạo, bồi dưỡng a)Trình độ đào tạo: Có bằng cử nhân trở lên thuộc ngành đào tạo giáo viên phù hợp với môn học, cấp trung học cơ sở hoặc có bằng cử nhân trở lên chuyên ngành phù hợp với môn học, cấp trung học cơ sở và có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm đối với giáo viên trung học cơ sở; b) Bồi dưỡng: Có chứng chỉ bồi dưỡng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở. 2. Tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ a) Nắm được chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, quy định và yêu cầu của ngành, địa phương về giáo dục trung học cơ sở và triển khai có hiệu quả vào nhiệm vụ được giao; b) Chủ động cập nhật, điều chỉnh kế hoạch dạy học và giáo dục phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường và yêu cầu của ngành, địa phương; c) Chủ động cập nhật, vận dụng linh hoạt và hiệu quả các phương pháp dạy học và giáo dục, các hình thức, phương pháp, công cụ kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh đáp ứng yêu cầu đổi mới, phù hợp với điều kiện thực tế; d) Tổ chức, quản lý lớp học hiệu quả, phát huy được phẩm chất, năng lực của học sinh; bồi dưỡng học sinh có năng khiếu; xây dựng được môi trường giáo dục thân thiện, dân chủ và an toàn vì sự phát triển của học sinh trung học cơ sở; e) Thiết kế được các nội dung bồi dưỡng và sinh hoạt chuyên môn/chuyên đề theo yêu cầu đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức dạy học, kiểm tra, đánh giá và kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục nhằm phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh trung học cơ sở; f) Có kiến thức, phương pháp tham gia nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng, phù hợp với môn học; Có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ hướng dẫn, đánh giá thực tập sư phạm của sinh viên (nếu có); g) Có khả năng tư vấn tâm lý, hướng nghiệp cho học sinh trung học cơ sở; lồng ghép các hoạt động tư vấn tâm lý, hướng nghiệp vào trong hoạt động dạy học và giáo dục; h) Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình, xã hội trong giáo dục học sinh, tạo môi trường cho học sinh trung học cơ sở chủ động, tự tin, tự chủ trong học tập, rèn luyện và phát huy được năng lực, sở trường; j) Có năng lực số, năng lực ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nghề nghiệp; Sử dụng được các phần mềm ứng dụng cơ bản trong quản lý học sinh trung học cơ sở theo quy định; Hướng dẫn học sinh trung học cơ sở sử dụng thiết bị công nghệ một cách an toàn và hiệu quả; k) Sử dụng được ngoại ngữ (ưu tiên tiếng Anh) hoặc tiếng dân tộc theo yêu cầu vị trí việc làm; m) Được công nhận là chiến sĩ thi đua cơ sở; hoặc được nhận bằng khen, giấy khen từ cấp xã trở lên; hoặc được công nhận đạt một trong các danh hiệu: giáo viên dạy giỏi, giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi từ cấp trường trở lên, giáo viên làm Tổng phụ trách Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh giỏi từ cấp xã trở lên; n) Giáo viên trung học cơ sở được đăng ký xét thăng tiến nghề nghiệp vào chức danh giáo viên trung học cơ sở chính khi đạt chuẩn nghề nghiệp của giáo viên trung học cơ sở chính quy định tại Điều này; phải có thời gian giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở hoặc tương đương tối thiểu đủ 06 (sáu) năm, trong đó phải có ít nhất 01 năm (đủ 12 tháng) giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở tính đến ngày hết thời hạn nộp hồ sơ đăng ký dự xét thăng tiến nghề nghiệp. | Giống nhau Giống nhau, làm rõ hơn bằng cử nhân thuộc ngành đào tạo giáo viên phù hợp môn học, cấp trung học cơ sở Chuyển từ chứng chỉ bồi dưỡng theo hạng sang bồi dưỡng chuẩn nghề nghiệp Giống nhau Tương tự Tương tự, làm rõ hơn Bổ sung một số nội dung mới như bồi dưỡng học sinh có năng khiếu; thiết kế các nội dung bồi dưỡng và sinh hoạt chuyên môn/chuyên đề; có kiến thức, phương pháp tham gia nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng;…. Tương tự Dự thảo mới bổ sung năng lực số, sử dụng các phần mềm ứng dụng cơ bản, hướng dẫn học sinh trung học cơ sở sử dụng thiết bị công nghệ an toàn và hiệu quả,… Tương tự, các danh hiệu của cấp huyện chuyển thành cấp xã theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Dự thảo mới giảm thời gian giữ chức danh nghề nghiệp từ 09 năm xét thăng hạng từ giáo viên hạng III lên hạng II xuống 06 năm để xét thăng tiến chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở chính từ giáo viên trung học cơ sở. |
Theo dự thảo, giáo viên trung học cơ sở hạng II dự kiến sẽ được bổ nhiệm giáo viên trung học cơ sở chính.
Theo tìm hiểu của người viết, hiện nay giáo viên trung học cơ sở hạng II hiện nay có rất nhiều giáo viên sẽ không đảm bảo tiêu chuẩn về chuyên môn, nghiệp vụ, nhiệm vụ của giáo viên chính, đối với những đối tượng này dự kiến sẽ bổ nhiệm chức danh nào, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng nên làm rõ.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Bùi Nam
