"Cắt nghiến ngay là không được đâu, chính quyền sẽ rối"

Chiều 9/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật ban hành văn bản pháp luật, trong đó đề cập tới thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật của cấp huyện và cấp xã.

Thu hẹp thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật

Theo ông Phan Trung Lý – Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, về vấn đề này, có một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị giao cho chính quyền cấp huyện, cấp xã ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Một số ý kiến khác đề nghị chỉ giao cho chính quyền cấp huyện ban hành văn bản quy phạm.

Thường trực Ủy ban pháp luật cho rằng, để bảo đảm chính quyền cấp huyện thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn được giao và phù hợp với đặc điểm của địa phương thì việc giao cho chính quyền cấp này thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật là cần thiết, nhưng phải xác định rõ cơ quan có thẩm quyền ban hành và hình thức ban hành văn bản; đồng thời, quy định chặt chẽ về phạm vi, điều kiện, quy trình ban hành nhằm khắc phục hạn chế hiện nay là cấp chính quyền này ban hành nhiều văn bản nhưng nội dung lại sao chép lại văn bản của cấp trên, ít chứa quy định mới.

Theo đó, dự thảo quy định Hội đồng nhân dân cấp huyện ban hành nghị quyết; Ủy ban nhân dân cấp huyện ban hành quyết định để quy định những vấn đề mà luật, nghị quyết của Quốc hội giao ban hành.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng: "Các đồng chí mà không làm cụ thể thì sau này người ta ra văn bản hành chính vô tội vạ". ảnh: Ngọc Quang.

Đối với cấp xã, đây là cấp cơ sở có trách nhiệm triển khai thực hiện pháp luật, do đó, không nên giao cho cấp này thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Hơn nữa, qua khảo sát thực tế cho thấy, mặc dù Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2004 giao cho cấp xã ban hành văn bản quy phạm pháp luật, nhưng thực tiễn cho thấy, có nhiều văn bản quy phạm pháp luật được ban hành là sao chép lại văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên hoặc không phù hợp với văn bản của cơ quan cấp trên...

Hơn nữa, nếu tiếp tục giữ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cấp xã như hiện nay thì càng làm cho hệ thống pháp luật tiếp tục phức tạp, nhiều tầng nấc, khó kiểm soát từ phía các cơ quan nhà nước cấp trên; ảnh hưởng đến sự quản lý, điều hành thông suốt từ trung ương đến cơ sở. Do đó, Thường trực Ủy ban pháp luật đề nghị không quy định thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cấp xã.

Đồng tình với đánh giá trên, ông Nguyễn Doãn Khánh – Phó trưởng ban Nội Chính Trung ương cho rằng, cần phải giảm đầu mối ban hành văn bản.

“Trên thực tế hai cơ quan cấp huyện và xã không có thẩm quyền ra văn bản ban hành chính sách, mà chỉ có cấp tỉnh trở lên mới được ban hành. Nếu có ban hành thì chẳng qua chỉ là sự sao chép không đầy đủ, thậm chí có thể gây ra sai sót cả về nội dung và thẩm quyền, dẫn tới thiếu thống nhất cụ thể hóa pháp luật”, ông Khánh nhận định.

Tuy nhiên, theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, bớt thẩm quyền ra các văn bản pháp luật, nhưng không có nghĩa là trong thẩm quyền lại không được ra các quyết định.

Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ: “Không được ra văn bản thì làm sao thực hiện được trên địa bàn ấy?”.

Theo Chủ tịch Quốc hội, văn bản hành chính cũng là văn bản pháp luật, phải được hiểu với nghĩa thống nhất như vậy để đảm bảo thống nhất trong quản lý, điều hành.

"Tưởng rằng văn bản hành chính là để hướng dẫn thủ tục hành chính thôi, nhưng thực chất là thi hành pháp luật. Các đồng chí đã phân loại ra hai ba chục năm rồi, cho nên bây giờ nói theo cái lập luận ấy mà không đổi mới... Các đồng chí mà không làm cụ thể thì sau này người ta ra văn bản hành chính vô tội vạ", Chủ tịch Quốc hội nhận định.

Lưu ý về thẩm quyền ban hành văn bản của cấp huyện, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ: "Pháp luật nước ta chỉ còn một hình thức duy nhất là Hiến pháp và luật. Có anh nào dám khẳng định không? Làm sao làm nổi. Luật bí thì để Nghị định, sau Nghị định bí thì để Thông tư, bây giờ bảo bỏ Thông tư thì làm sao mà làm được… Bớt đầu mối được càng nhiều càng tốt nhưng phải lập luận cho rõ, thuyết phục. Các đồng chí cắt nghiến ngay là không được đâu, chính quyền sẽ rối ngay".

Tòa án, Viện Kiểm sát không thể... vừa đá bóng, vừa thổi còi

Báo cáo giải trình của Ủy ban Pháp luật có đề cập tới thẩm quyền ra thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Thường trực Ủy ban pháp luật cho rằng, chức năng chính của các cơ quan tư pháp là áp dụng pháp luật trong hoạt động tố tụng, do đó, việc quy định thẩm quyền cho người đứng đầu các cơ quan này cả ban hành văn bản quy phạm pháp luật là chưa phù hợp.