Một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà ngành Giáo dục đã xác định trong năm học 2025-2026 chính là: "Đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp FDI, hiệp hội nghề nghiệp để xây dựng các chương trình chuyển giao công nghệ đào tạo, chuẩn hóa đội ngũ giảng viên, đồng thời thúc đẩy việc công nhận kỹ năng và chứng chỉ nghề giữa Việt Nam và các nước".
Theo một số chuyên gia, trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc mở rộng hợp tác quốc tế cũng như công nhận kỹ năng, chứng chỉ nghề giữa Việt Nam và các quốc gia khác là hết sức cần thiết. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng, gia tăng tính hội nhập của giáo dục nghề nghiệp, mà còn tạo thêm nhiều cơ hội việc làm, bảo đảm khả năng cạnh tranh cho người lao động trong giai đoạn mới.
Hướng đi chiến lược giúp trường nghề tiếp cận công nghệ mới
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thạc sĩ Nguyễn Thế Cường – Trưởng phòng Đào tạo, Trường Cao đẳng Nghề Hà Nam nhấn mạnh, hợp tác với doanh nghiệp luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ chiến lược, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường. Đây không chỉ là cầu nối giúp sinh viên có cơ hội tiếp cận thực tiễn nghề nghiệp, mà còn là giải pháp quan trọng để đảm bảo nguồn nhân lực sau đào tạo đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động.
Theo thầy Cường, với các doanh nghiệp FDI, tổ chức quốc tế hay hiệp hội nghề nghiệp, nhà trường đặc biệt coi trọng và chủ động mở rộng hợp tác, tìm kiếm thêm nhiều cơ hội kết nối. Các chương trình hợp tác không chỉ dừng lại ở việc đưa sinh viên đi thực tập mà còn gắn với định hướng lâu dài: đào tạo gắn nhu cầu xã hội và hội nhập quốc tế.
Tháng 9/2023, Trường Cao đẳng Nghề Hà Nam đã đón đoàn công tác của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) đến thăm và làm việc. Với sự kiện này, trường được Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản hỗ trợ kết nối với doanh nghiệp cũng như các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đại học tại Nhật Bản.
Đặc biệt, thông qua việc đoàn đại biểu Trung tâm Cộng đồng Quốc tế Kobe (KICC) đến thăm và làm việc tại một số doanh nghiệp Nhật Bản trên địa bàn tỉnh Hà Nam (cũ), nhà trường đã có cơ hội kết nối với các doanh nghiệp như Công ty Kobelco Copper Alloy Vietnam, Công ty Trách nhiệm hữu hạn dây dẫn Sumi Việt Nam, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Fuji Electric Industry Việt Nam.
Theo đó, đơn vị đã bày tỏ mong muốn hợp tác trong tuyển dụng và đào tạo, kỳ vọng các doanh nghiệp phối hợp để đưa sinh viên đến thực hành, thực tập trên các dây chuyền, thiết bị hiện đại, qua đó nâng cao kỹ năng và tay nghề. Đồng thời, doanh nghiệp được mời tham gia tư vấn xây dựng chương trình đào tạo, bảo đảm nội dung bám sát thực tiễn và tiếp cận công nghệ mới.
Thầy Cường thông tin, trong nhiều năm qua, nhà trường đã đẩy mạnh liên kết với các doanh nghiệp FDI, tạo điều kiện để học sinh, sinh viên được trải nghiệm thực tập trực tiếp tại doanh nghiệp. Qua đó, các em có cơ hội tiếp cận công nghệ hiện đại, tìm hiểu cơ cấu tổ chức, cách thức quản lý, đồng thời định hình rõ hơn vị trí việc làm của mình trong tương lai. Đây là nhiệm vụ quan trọng mà nhà trường tiếp tục coi trọng trong những năm học tới, bởi lợi ích mang lại là thiết thực cho cả người học và cơ sở đào tạo.
Trước hết, sinh viên được làm quen với môi trường làm việc, quy trình tổ chức của doanh nghiệp, nhờ vậy tự tin hơn khi tham gia tuyển dụng. Về phía doanh nghiệp cũng yên tâm hơn khi đón nhận những ứng viên đã có sự hiểu biết và thích ứng với phong cách làm việc thực tế của đơn vị.
Thứ hai, quá trình thực tập giúp sinh viên xác định rõ định hướng nghề nghiệp và vị trí công việc mà mình mong muốn, từ đó xây dựng mục tiêu phấn đấu cụ thể.
Đối với nhà trường, hoạt động hợp tác này góp phần nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên. Thông qua việc quản lý sinh viên thực tập hoặc trực tiếp tham gia học hỏi tại doanh nghiệp, giảng viên sẽ cập nhật được công nghệ mới, quan sát cách thức vận hành của doanh nghiệp. Từ đó, thầy cô có thêm dữ liệu thực tiễn để điều chỉnh phương pháp giảng dạy, thiết kế bài giảng gắn sát với yêu cầu của thị trường lao động.
Trong khi đó, theo quan điểm của Thạc sĩ Phạm Văn Sĩ - Trưởng phòng Tuyển sinh giới thiệu việc làm và Hợp tác quốc tế, Trường Cao đẳng Cơ điện Xây dựng Việt Xô, việc hợp tác với doanh nghiệp FDI và các tổ chức quốc tế là xu thế tất yếu trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng.
Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp này không chỉ đồng hành cùng cơ sở giáo dục nghề nghiệp, mà còn mở ra cơ hội để người học và giảng viên trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất, tiếp cận công nghệ mới và chuyển giao tri thức. Qua đó, nhà trường có thể nắm bắt kịp thời xu hướng phát triển công nghệ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu đào tạo nhân lực chất lượng cao.
Theo chia sẻ của thầy Sĩ, một trong những khó khăn lớn nhất của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp hiện nay là hạn chế về nguồn lực đầu tư. Máy móc, thiết bị thực hành trong nhiều trường đã lạc hậu, sử dụng hàng chục năm, trong khi công nghệ sản xuất ngoài thực tế lại thay đổi liên tục. Việc đầu tư mới cần chi phí rất lớn, nhưng ngân sách nhà trường không đủ mạnh, còn nguồn xã hội hóa cũng chưa huy động được nhiều.
Ngoài ra, nhiều ngành nghề mới xuất hiện như điện ô tô, tự động hóa, robot công nghiệp, trí tuệ nhân tạo… đòi hỏi thiết bị đào tạo chuyên dụng và đội ngũ giảng viên phải được bồi dưỡng thường xuyên. Tuy nhiên, không ít giảng viên chưa có cơ hội tiếp cận, thực hành trên công nghệ hiện đại nên việc truyền đạt cho học sinh, sinh viên chưa sát thực tiễn.
Chẳng hạn, tại Trường Cao đẳng Cơ điện Xây dựng Việt Xô, trong khi nhu cầu thị trường lao động với kỹ thuật viên sửa chữa ô tô điện ngày càng cao thì cơ sở vật chất của nhà trường vẫn chủ yếu phục vụ thực hành trên xe xăng, xe dầu. Sự chênh lệch này khiến sinh viên khó tiếp cận công nghệ mới, đồng thời gây áp lực cho nhà trường trong việc cập nhật chương trình đào tạo.
Vì vậy, việc đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp FDI và hiệp hội nghề nghiệp sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Giảng viên có cơ hội tiếp cận trực tiếp với công nghệ hiện đại, từ đó nâng cao trình độ chuyên môn. Sinh viên được thực tập trong môi trường thực tế, thậm chí tham gia kỳ thi tốt nghiệp ngay tại doanh nghiệp, qua đó mở rộng cơ hội việc làm sau khi ra trường.
Đồng thời, khi đồng hành cùng sinh viên tại doanh nghiệp, giảng viên cũng có điều kiện làm việc với máy móc, thiết bị tiên tiến, bổ sung kinh nghiệm thực tiễn cho hoạt động giảng dạy.
Công nhận chứng chỉ nghề mở lối cho lao động Việt Nam vươn ra toàn cầu
Không thể phủ nhận mô hình hợp tác giữa doanh nghiệp và các trường nghề đang phát huy hiệu quả rõ rệt. Khi trực tiếp tham gia xây dựng chương trình đào tạo, doanh nghiệp giúp người học được tiếp cận kiến thức gắn với thực tiễn sản xuất, đồng thời rèn luyện kỹ năng nghề phù hợp với yêu cầu tuyển dụng.
Nhờ vậy, doanh nghiệp có được nguồn nhân lực chất lượng cao, sẵn sàng làm việc ngay sau khi tốt nghiệp. Nhà trường khẳng định uy tín, nâng cao chất lượng đào tạo và năng lực hội nhập, còn sinh viên có nhiều cơ hội việc làm, vững vàng hơn khi bước vào thị trường lao động.
Thạc sĩ Nguyễn Thế Cường cho biết, trong quá trình xây dựng hay điều chỉnh chương trình đào tạo, Trường Cao đẳng Nghề Hà Nam luôn mời các chuyên gia và cán bộ kỹ thuật có kinh nghiệm thực tế tại doanh nghiệp tham gia đóng góp ý kiến. Nhờ vậy, chương trình đào tạo được thiết kế gắn sát hơn với nhu cầu sản xuất và yêu cầu tuyển dụng.
Về chuyển giao công nghệ, nhà trường đã nhận được nhiều sự hỗ trợ thiết thực từ phía doanh nghiệp. Cụ thể, Công ty Honda Việt Nam đã trao tặng một xe ô tô Honda Civic cùng bốn động cơ xe máy Honda, góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy và thực hành nghề cho học viên. Công ty LG Hải Phòng tài trợ một phòng học được trang bị đầy đủ thiết bị hiện đại, đặt ngay tại trường để phục vụ đào tạo.
Bên cạnh đó, Công ty Trách nhiệm hữu hạn FESTO chi nhánh miền Bắc Việt Nam cũng tổ chức tập huấn, cập nhật công nghệ tự động hóa tiên tiến cho đội ngũ giảng viên khoa Điện. Những hoạt động này đã giúp nhà trường tiếp cận công nghệ mới, đồng thời tạo điều kiện để giảng viên và học viên nâng cao kỹ năng, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường lao động.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, thầy Cường nhấn mạnh rằng chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo về công nhận kỹ năng, chứng chỉ nghề giữa Việt Nam và các quốc gia là một bước đi hết sức cần thiết. Việc này không chỉ mở ra cơ hội để người lao động Việt Nam dễ dàng tiếp cận thị trường việc làm quốc tế, nâng cao thu nhập, mà còn giúp họ tiếp thu công nghệ tiên tiến, rèn luyện tác phong chuyên nghiệp, từ đó gia tăng năng lực cạnh tranh.
Đồng thời, công nhận chứng chỉ nghề còn góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, khẳng định uy tín của giáo dục nghề nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế, và đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Chưa kể, việc công nhận chứng chỉ nghề giữa Việt Nam và các nước còn góp phần khẳng định uy tín, vị thế của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, tạo nền tảng để nhà trường phát triển bền vững. Đồng thời, khi chứng chỉ được công nhận rộng rãi, người lao động sẽ được hưởng quyền lợi, chế độ ngang bằng trong khu vực và trên thế giới, đảm bảo sự công bằng và tạo động lực phấn đấu cho mỗi cá nhân.
Đồng quan điểm, Thạc sĩ Phạm Văn Sĩ cũng cho rằng, việc công nhận kỹ năng và chứng chỉ nghề giữa Việt Nam với các nước không chỉ thúc đẩy đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động toàn cầu, mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho nền kinh tế.
Đối với người lao động, việc chứng chỉ nghề của Việt Nam được công nhận quốc tế sẽ mở ra nhiều cơ hội việc làm tại ở quốc gia khác nhau, giúp họ dễ dàng tiếp cận thị trường lao động toàn cầu. Đây cũng là cơ hội để nâng cao thu nhập, góp phần cải thiện đời sống.
Không chỉ vậy, làm việc trong môi trường quốc tế còn giúp người lao động tiếp thu kỹ năng, công nghệ hiện đại, nâng cao năng lực chuyên môn và tích lũy thêm kinh nghiệm thực tiễn. Mặt khác, chứng chỉ và kỹ năng nghề được công nhận quốc tế cũng làm tăng giá trị và uy tín của người lao động, giúp họ khẳng định vị thế trên thị trường lao động.
Đối với quốc gia, khi lực lượng lao động được trang bị kỹ năng cùng chứng chỉ quốc tế, doanh nghiệp Việt Nam sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng cơ hội hội nhập quốc tế. Đồng thời, nguồn nhân lực trình độ cao, có kinh nghiệm quốc tế sẽ trở thành yếu tố thu hút đầu tư nước ngoài và góp phần gia tăng nguồn kiều hối cho quốc gia.
Cuối cùng, thông qua quá trình làm việc tại nước ngoài, người lao động còn có thể tiếp nhận và chuyển giao công nghệ, tri thức mới về Việt Nam. Qua đó, đóng góp tích cực vào quá trình hiện đại hóa và phát triển bền vững của đất nước.
