Dự thảo Luật Viên chức sửa đổi vừa được công khai lấy ý kiến nhận được sự quan tâm rất lớn của đội ngũ viên chức cả nước.
Dự thảo Luật Viên chức sửa đổi có 6 chương 41 điều được thiết kế theo nguyên tắc kế thừa và chỉnh lý những nội dung của Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2019) cho phù hợp với quy định mới của Đảng và theo đúng nguyên tắc, mục tiêu với các nội dung cụ thể. [1]
Trong đó nội dung liên quan đến quy định lương, phân loại viên chức được đội ngũ viên chức là giáo viên đặc biệt quan tâm.
Dự thảo Luật Viên chức, giáo viên dự kiến không còn xếp hạng viên chức hạng I, II, III mà xếp theo vị trí việc làm
Hiện nay, cơ chế lương của viên chức giáo dục từ cán bộ quản lý đến giáo viên dù giữ vị trí nào cũng được phân thành các hạng I, II, III và giáo viên chưa đạt chuẩn mặt khác, thực tiễn quản trị trường học phân công theo vị trí việc làm (giáo viên, tổ trưởng, phó hiệu trưởng, hiệu trưởng…) nên chưa có sự thống nhất trong bổ nhiệm, xếp lương.
Do sự bổ nhiệm, thăng hạng giáo viên còn nhiều bất cập nên có tình trạng giáo viên không giữ nhiệm vụ gì, có giáo viên trẻ tuổi hơn hiệu trưởng nhưng nhờ được thăng hạng nên được xếp hạng cao, lương cao hơn hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn,… ngoài thiếu công bằng nghịch lý này còn làm khó việc quy hoạch, luân chuyển, và khiến “ghế quản lý” kém hấp dẫn.
Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) đi thẳng vào gốc rễ: quản lý theo vị trí việc làm, thay đổi/chuyển vị trí phải xếp lại đúng chức danh nghề nghiệp tương ứng (Điều 22–24), và các khâu tuyển dụng, đánh giá, trả lương đều gắn với kết quả và yêu cầu của vị trí.
Tại Điều 22. Vị trí việc làm viên chức
1. Căn cứ xác định vị trí việc làm viên chức
a) Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của đơn vị sự nghiệp công lập.
b) Mức độ phức tạp, tính chất, đặc điểm, quy mô hoạt động; phạm vi, đối tượng phục vụ; quy trình quản lý chuyên môn, nghiệp vụ theo quy định của pháp luật chuyên ngành.
c) Mức độ hiện đại hóa công sở, trang thiết bị, phương tiện làm việc, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.
2. Vị trí việc làm của viên chức bao gồm các nội dung chính sau:
a) Tên gọi vị trí việc làm;
b) Chức vụ, chức danh nghề nghiệp viên chức tương ứng;
c) Bản mô tả công việc và khung năng lực của vị trí việc làm.
3. Phân loại vị trí việc làm
a) Vị trí việc làm quản lý;
b) Vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ chuyên ngành và chuyên môn, nghiệp vụ dùng chung;
c) Vị trí việc làm hỗ trợ, phục vụ;
d) Vị trí việc làm khác phù hợp với mô hình tổ chức đơn vị sự nghiệp công lập.
3. Chính phủ quy định nguyên tắc, trình tự, thủ tục xây dựng, thẩm quyền phê duyệt vị trí việc làm và quy định chi tiết Điều này.
Cơ bản, dự thảo Luật Viên chức sửa đổi phân loại viên chức cụ thể, rõ ràng gồm 3 loại chính theo vị trí việc làm là: Vị trí việc làm quản lý; Vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ chuyên ngành và chuyên môn, nghiệp vụ dùng chung; Vị trí việc làm hỗ trợ, phục vụ mà không còn phân loại viên chức thành các hạng I, II, III nhiều bất cập như hiện nay.
Sẽ không còn việc hiệu trưởng ở hạng thấp, giáo viên ở hạng cao hơn
Khi được bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng công việc sẽ phát sinh nhiều áp lực, vất vả và đương nhiên sẽ đi kèm với chế độ tương xứng.
Bất cập hiện nay về chế độ hạng của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng dự kiến sắp tới sẽ không còn việc giáo viên xếp hạng cao hơn hiệu trưởng, phó hiệu trưởng.
Nếu một giáo viên được bổ nhiệm tổ trưởng chuyên môn, phó hiệu trưởng hay hiệu trưởng, không thể giữ nguyên “hạng” cũ để tính lương; phải xếp vào chức danh (và bảng lương) tương ứng vị trí quản lý. Từ đây, chấm dứt tình trạng hiệu trưởng “hạng” thấp hơn và lương kém hơn giáo viên cùng tuổi hoặc nhỏ tuổi hơn nhưng ở “hạng” cao.
Cụ thể tại điểm a khoản 2 Điều 24. Thay đổi chức danh nghề nghiệp viên chức dự kiến việc xếp vào chức danh nghề nghiệp đối với viên chức được thực hiện theo nguyên tắc sau:
a) Làm việc ở vị trí việc làm nào thì xếp vào chức danh nghề nghiệp tương ứng với vị trí việc làm đó;
b) Người được xếp vào chức danh nghề nghiệp phải đáp ứng đủ tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ của chức danh nghề nghiệp đó tại bản mô tả công việc và khung năng lực của vị trí việc làm.
Như vậy, khi đảm bảo đủ tiêu chuẩn hiệu trưởng, phó hiệu trưởng hay tổ trưởng chuyên môn nếu được bổ nhiệm vị trí nào thì được xếp lương ở vị trí đó, chấm dứt tình trạng giáo viên hạng cao hơn hiệu trưởng, phó hiệu trưởng,...hiện nay.
Đây là điểm mới đáng ghi nhận của dự thảo Luật Viên chức sửa đổi, không còn chia hạng, thăng hạng, không còn bổ nhiệm, chuyển xếp lương, khó khăn, phức tạp, được bổ nhiệm vị trí nào thì chuyển xếp lương ở vị trí đó, được bổ nhiệm vị trí quản lý thì được hưởng lương vị trí quản lý, nếu không còn giữ chức vụ quản lý thì hưởng lương ở vị trí việc làm chuyên môn, chuyên ngành.
Cải cách xếp lương theo vị trí việc làm theo dự thảo Luật Viên chức sửa đổi là bước ngoặt đối với trường phổ thông, cấu trúc này làm rõ “quyền – trách nhiệm – thu nhập”, giúp quản trị trường học minh bạch, khơi thông động lực vào đúng chỗ (giảng dạy hoặc quản lý), và xóa nghịch lý hiệu trưởng “hạng thấp”, giáo viên “hạng cao”.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/toan-van-du-thao-luat-vien-chuc-sua-doi-119250813172146818.htm
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
