Nhiều cơ sở giáo dục đã đăng tải dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp, chính sách hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo.
Hầu hết giảng viên, giáo viên cả nước vui mừng với dự thảo Nghị định về chính sách mới này, sắp tới thu nhập nhà giáo sẽ được cải thiện, đúng tinh thần lương nhà giáo ưu tiên xếp cao nhất khối hành chính sự nghiệp theo Luật Nhà giáo có hiệu lực từ 01/01/2026.
Tuy vậy vẫn còn một số băn khoăn về việc vẫn giữ nhiều bậc lương và hệ số lương đặc thù khác nhau.
Không còn chia hạng nhưng vẫn có nhiều bậc lương với hệ số lương đặc thù khác nhau
Theo dự thảo mới, nhà giáo không còn chia hạng I, II, III như hiện nay, tuy vậy vẫn có nhiều bậc lương cho nhà giáo cấp mầm non, phổ thông. Cụ thể:
Đối với giáo viên trung học phổ thông gồm:
Giáo viên trung học phổ thông cao cấp áp dụng hệ số lương của viên chức loại A3.1 (từ hệ số lương 6,2) và có hệ số lương đặc thù 1,1;
Giáo viên trung học phổ thông chính áp dụng hệ số lương của viên chức loại A2.1 (từ hệ số lương 4,4) và hệ số lương đặc thù 1,25;
Giáo viên trung học phổ thông áp dụng hệ số lương của viên chức loại A1 (từ hệ số lương 2,34) và hệ số lương đặc thù 1,45.
Đối với giáo viên viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non:
Giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non cao cấp áp dụng hệ số lương của viên chức loại A3.2 (từ hệ số lương 5,75) có hệ số lương đặc thù 1,2;
Giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non chính áp dụng hệ số lương của viên chức loại A2.2 (từ hệ số lương 4,00) có hệ số lương đặc thù 1,3;
Giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non áp dụng hệ số lương của viên chức loại A1 (từ hệ số lương 2,34) có hệ số lương đặc thù 1,5;
Giáo viên trung học cơ sở, tiểu học chưa đạt trình độ chuẩn (trình độ cao đẳng) áp dụng hệ số lương của viên chức loại A0 (từ hệ số lương 2,10) có hệ số lương đặc thù 1,6;
Giáo viên tiểu học, mầm non chưa đạt trình độ chuẩn (trình độ trung cấp) áp dụng hệ số lương của viên chức loại B (từ hệ số lương 1,86) có hệ số lương đặc thù 1,6.
Như vậy, nhà giáo dự kiến không còn chia hạng I, II, III như hiện nay (đúng tinh thần quy định trong Luật Nhà giáo có hiệu lực từ 01/01/2026).
Tuy nhiên, nhà giáo vẫn còn chia làm các bậc lương khác nhau, nhiều loại viên chức khác nhau điều này cũng gây nhiều băn khoăn, lo ngại khi chuyển sang loại viên chức khác nhau sẽ phát sinh các bất cập giống như việc chia hạng hay thăng hạng hiện nay.
Cùng trình độ đại học, cùng công tác như nhau, có người ở viên chức loại A3.2 có hệ số lương 5,75 đến 7,55, có người xếp ở viên chức loại A1 có hệ số lương 2,34 đến 4,98, chênh lệch khá lớn.
Người viết cho rằng, cần sớm có quy định cụ thể đối tượng nào được xếp viên chức A1, đối tượng nào được xếp viên chức A2, A3,…một cách cụ thể, rõ ràng, dựa vào vị trí việc làm, hiệu quả công việc. Không nên dựa vào hệ số lương đang hưởng hiện tại để chuyển từ hệ số lương cũ sang hệ số lương mới sẽ dẫn đến bất cập, thiếu công bằng, có người làm tốt, giỏi nhưng ở loại thấp hơn.
Băn khoăn khi có thêm hệ số lương đặc thù, giáo viên ở hệ số lương cao có tổng thu nhập thấp hơn hệ số lương thấp
Nhìn vào hệ số lương đặc thù, ở viên chức loại càng cao, có hệ số lương cao thì hệ số lương đặc thù thấp hơn. Người viết cho rằng dự kiến quy định như trên nhằm làm giảm chênh lệch giữa các bậc lương.
Tuy nhiên, sau khi tính lương, phụ cấp lại xuất hiện tình trạng giáo viên có hệ số lương cao nhưng sau khi nhân với hệ số lương đặc thù lại có thu nhập thấp hơn so với giáo viên có hệ số lương thấp, thấp hơn giáo viên chưa đạt chuẩn.
Ví dụ, một giáo viên trung học cơ sở ở hạng III có hệ số lương 3,99, được bổ nhiệm chức danh giáo viên trung học cơ sở hạng II có hệ số lương 4,0, chênh lệch mỗi tháng chỉ vài chục nghìn đồng.
Với dự thảo mới, giáo viên hạng II có hệ số lương 4,0 này dự kiến bổ nhiệm vào giáo viên trung học cơ sở chính có hệ số đặc thù 1,3, tổng lương, phụ cấp ưu đãi, phụ cấp thâm niên, tổng khoảng 17 triệu mỗi tháng.
Còn đối với giáo viên hạng III có hệ số lương 3,99 dự kiến bổ nhiệm giáo viên trung học cơ sở có hệ số lương đặc thù 1,45, tổng lương và phụ cấp ưu đãi, thâm niên,…khoảng 18,5 triệu. Cao hơn khoảng 1,5 triệu so với giáo viên có hệ số lương cao hơn.
Thậm chí người có hệ số lương 4,0 sau khi có thêm hệ số lương đặc thù 1,3 thấp hơn giáo viên chưa đạt chuẩn có hệ số lương 3,96 (hệ số lương đặc thù 1,6) khoảng 2,5 triệu, tổng lương, phụ cấp chỉ tương đương người có hệ số lương 3,65.
Điều này cũng gây ra một số băn khoăn nhất định, một số người chưa đạt chuẩn có thể không cần phấn đấu nâng chuẩn vì sau khi nâng chuẩn thì hệ số lương tăng không nhiều nhưng giảm hệ số lương đặc thù, tổng thu nhập thấp hơn.
Với hệ số lương đặc thù như trên, rất nhiều trường hợp ở hệ số lương cao nhưng tổng thu nhập thấp hơn người có hệ số lương thấp, nên cần được nghiên cứu thấu đáo, toàn diện hơn.
Người viết cho rằng ngoài việc nghiên cứu xem xét lại các bảng lương nên cân nhắc lại giáo viên chưa đạt chuẩn có hệ số đặc thù cao hay giáo viên có hệ số lương cao nhưng hệ số lương đặc thù thấp hơn dẫn đến tổng thu nhập thấp hơn.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
