Ngày 6/4/2025, tại họp báo Chính phủ thường kỳ, trả lời truyền thông về việc học sinh cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông sẽ học 2 buổi/ngày, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cho biết:
"Bộ Giáo dục và Đào tạo đang chỉ đạo khảo sát, nghiên cứu, chưa có tuyên bố cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông bắt buộc phải học 2 buổi. Những trường nào có điều kiện thì nên tổ chức nhưng phải đảm bảo các yêu cầu, mục tiêu đã nêu. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ sớm có văn bản hướng dẫn, chỉ đạo để phù hợp với thực tiễn". [1]
Người viết là giáo viên ở Thành phố Hồ Chí Minh rất đồng tình với việc các nhà trường tổ chức dạy học 2 buổi/ngày đối với bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông và xin có đôi điều cùng chia sẻ thêm.
Thứ nhất, hiện nay nhiều địa phương vẫn tổ chức dạy 2 buổi/ngày theo Công văn 7291/BGDĐT-GDTrH về việc hướng dẫn dạy học 2 buổi/ngày đối với các trường trung học. [2]
Người viết nhận thấy, việc dạy học 2 buổi/ngày ở các trường trung học nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục; đáp ứng nhu cầu của gia đình và xã hội trong việc quản lý, giáo dục học sinh; hạn chế tình trạng dạy thêm – học thêm không đúng quy định ở các nhà trường; tăng cường giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống cho học sinh - đúng như mục đích được nêu ở Công văn 7291/BGDĐT-GDTrH.
Tuy vậy, việc dạy học 2 buổi/ngày đối với các trường trung học theo Công văn 7291/BGDĐT-GDTrH, theo người viết, vướng phải 2 nội dung bất cập như sau:
1) Công văn 7291/BGDĐT-GDTrH hướng dẫn dạy học 2 buổi/ngày đối với các trường trung học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2006. Còn hiện nay các nhà trường phổ thông đang dạy Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
2) Về kinh phí thực hiện, Công văn 7291/BGDĐT-GDTrH cho biết: "Các trường trung học có thể huy động sự hỗ trợ của ngân sách, sự đóng góp tự nguyện của cha mẹ học sinh để tăng cường cơ sở vật chất hoặc trả tiền dạy thêm giờ, dạy thỉnh giảng.
Việc thu và sử dụng kinh phí phải đảm bảo các nguyên tắc thu bù chi và các qui định về quản lý tài chính hiện hành; tổ chức thực hiện theo đúng hướng dẫn tại Công văn số 6890/BGDĐT-KHTC ngày 18/10/2010 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn quản lý, sử dụng các khoản đóng góp tự nguyện cho các cơ sở giáo dục và đào tạo."
Trong khi đó, khoản 1 Điều 7 Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT Quy định về dạy thêm, học thêm nêu rõ: "Kinh phí tổ chức dạy thêm, học thêm trong nhà trường sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước và các nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định của pháp luật".
Cần biết thêm, về việc thu tiền buổi 2, Thành phố Hồ Chí Minh cho phép thu không quá 200.000 đồng ở bậc trung học cơ sở và không quá 300.000 đồng/tháng ở bậc trung học phổ thông. [3]
Đáng nói, việc chi tiền buổi 2 cho giáo viên đứng lớp ở Thành phố Hồ Chí Minh có tình trạng mỗi trường thực hiện một kiểu, dao động từ 60-70% cho giáo viên và 30-40% cho lãnh đạo, quản lí và cơ sở vật chất.
Hay nói cách khác, giáo viên trực tiếp giảng dạy thực nhận thù lao buổi 2 chẳng đáng là bao so với hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, thậm chí thua cả đội ngũ phục vụ, ví dụ như giám thị làm công tác quản lí học sinh, điểm danh giáo viên.
Điều này khiến không ít giáo viên tâm tư và thực lòng thì nhiều thầy cô giáo không muốn tham gia dạy buổi 2, họ chỉ muốn đi thỉnh giảng cho các trường tư thục, đi dạy thêm ở trung tâm hoặc làm việc khác để kiếm thu nhập cao hơn.
Thứ hai, nhiều địa phương trên cả nước có đầy đủ cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên, đủ sức tổ chức dạy học 2 buổi/ngày.
Chẳng hạn, thông tin từ đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh ngày 6/4/2025 cho biết, năm học 2023-2024, số lượng các cơ sở giáo dục cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông đủ điều kiện và tổ chức dạy học 2 buổi/ngày là 93%. [4]
Như thế để thấy rằng, ở các thành phố, thị xã, thị trấn, kể cả vùng nông thôn thôn vẫn hoàn toàn có thể dạy 2 buổi/ngày theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Chỉ có điều, bên cạnh cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên thì cơ quan quản lí giáo dục (Sở/Phòng Giáo dục và Đào tạo) phải thuyết phục được học sinh và phụ huynh các em về tính ưu việt của việc học 2 buổi/ngày thì mới có thể tổ chức đồng loạt.
Thứ ba, theo quan điểm cá nhân người viết, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần kế thừa một số nội dung của Công văn 7291/BGDĐT-GDTrH khi hướng dẫn dạy 2 buổi/ngày đối với Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Cụ thể, đối với cấp trung học cơ sở: Buổi sáng dạy không quá 4 tiết, buổi chiều không quá 3 tiết, mỗi tuần học không quá 6 ngày - quy định này là hợp lí.
Nhưng, đối với cấp trung học phổ thông chỉ nên học 7 tiết/ngày để các em có thêm thời gian ăn sáng, nghỉ trưa. Hiện nay, Công văn 7291/BGDĐT-GDTrH quy định cấp trung học phổ thông: buổi sáng dạy không quá 5 tiết, buổi chiều không quá 3 tiết, mỗi tuần học không quá 6 ngày - vẫn gây quá tải cho học sinh.
Cùng với đó, buổi 2 cần tổ chức các hoạt động giáo dục theo nhóm năng khiếu, sở thích, mỗi nhóm có thể bao gồm học sinh từ các lớp khác nhau; dạy học tự chọn (ngoại ngữ, tin học, thể thao, nghệ thuật,...).
Như vậy, giáo viên nào tham gia dạy buổi 2 thì cần được quy đổi tiết dạy theo Thông tư 05/2025/TT-BGDĐT Quy định chế độ làm việc với giáo viên phổ thông. Dĩ nhiên, giáo viên dạy buổi 2 phải đáp ứng được năng lực chuyên môn theo quy định.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cần quy định rõ: cấm chèn môn tiếng Anh với giáo viên nước ngoài hay môn kĩ năng sống vào buổi học chính khoá, tránh việc nhập nhèm dạy buổi một, buổi hai để "ép" học sinh học có thu tiền.
Liên quan đến thông tin các nhà trường sẽ tổ chức dạy 2 buổi/ngày với bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông, hiện nay có nhiều ý kiến trái chiều, trong đó không ít phụ huynh bày tỏ sự không đồng tình với quy định này, họ mong muốn con em mình có nhiều thời gian tự lập, tự học, vui chơi.
Tuy vậy, việc dạy học 2 buổi/ngày nếu được tổ chức bài bản thì sẽ góp phần giảm áp lực buổi sáng cho học sinh. Cùng với đó, các em được học các môn thể thao, nghệ thuật thì sẽ giảm thiểu học thêm tại các trung tâm.
Nhìn chung, việc dạy học 2 buổi/ngày đối với bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông sẽ nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh với các nội dung như năng lực số, trí tuệ nhân tạo, hướng nghiệp,...
Tài liệu tham khảo:
[1] https://www.vietnamplus.vn/bo-giao-duc-dao-tao-thong-tin-viec-day-hoc-2-buoi-moi-ngay-o-cap-thcs-va-ptth-post1025145.vnp
[2] https://thuvienphapluat.vn/cong-van/Giao-duc/Cong-van-7291-BGDDT-GDTrH-huong-dan-day-hoc-2-buoi-ngay-truong-trung-hoc-113794.aspx
[3] https://giaoduc.net.vn/thcs-thpt-day-buoi-2-co-khac-gi-day-them-nhung-lai-xep-lop-y-nhu-chinh-khoa-post245171.gd
[4] https://thanhnien.vn/tphcm-dang-day-hoc-2-buoi-ngay-the-nao-tu-lop-6-toi-lop-12-185250406095751156.htm
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
