Việc xây dựng dự thảo Nghị quyết nhằm cụ thể hóa các kết luận của Bộ Chính trị, trong đó, có quyết định miễn học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh trung học cơ sở, học sinh trung học phổ thông và không phải đóng học phí đối với học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục công lập. Các đối tượng học sinh khác thực hiện theo quy định của pháp luật.
Dự thảo nghị quyết này do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì xây dựng, gồm một số nội dung chính sau:
Điều 1: Trẻ em mầm non, học sinh trung học cơ sở, học sinh trung học phổ thông trong cơ sở giáo dục công lập được miễn học phí; học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục công lập không phải đóng học phí (không bao gồm các đối tượng được quy định tại Điều 2 dưới đây).
Điều 2: Ngân sách nhà nước hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non và học sinh phổ thông đang theo học tại các cơ sở giáo dục như sau:
1. Cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập; cơ sở giáo dục thường xuyên công lập; cơ sở giáo dục công lập khác thực hiện chương trình giáo dục phổ thông tự bảo đảm chi thường xuyên và tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư.
2. Cơ sở giáo dục mầm non dân lập, tư thục; cơ sở giáo dục phổ thông tư thục; cơ sở giáo dục thường xuyên và cơ sở giáo dục tư thục khác thực hiện chương trình giáo dục phổ thông.
3. Mức hỗ trợ học phí tối đa bằng mức trần học phí áp dụng đối với cơ sở giáo dục công lập chưa tự bảo đảm chi thường xuyên do Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành áp dụng tại địa phương theo từng năm học.
Theo dự thảo tờ trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng nêu rõ, đối tượng không phải đóng học phí theo quy định của Luật Giáo dục 2019 là học sinh tiểu học. Đối tượng miễn học phí theo quy định của Luật Giáo dục 2019 gồm trẻ em mầm non 5 tuổi; học sinh trung học cơ sở.
Như vậy, triển khai kết luận của Bộ Chính trị tại Công văn số 13594-CV/VPTW ngày 01/3/2025 sẽ bổ sung thêm các đối tượng được miễn học phí bao gồm: trẻ em, học sinh mầm non dưới 5 tuổi đang học tại các cơ sở giáo dục, học sinh trung học phổ thông, học sinh học văn hóa trung học phổ thông tại các cơ sở giáo dục.
So sánh dự thảo với quy định hiện hành cho thấy:
Như vậy, chính sách sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục để đảm bảo thực thi chính sách thống nhất, công bằng đối với người học theo Kết luận của Bộ Chính trị tại Công văn số 13594-CV/VPTW ngày 01/3/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng về việc miễn học phí cho học sinh mầm non và học sinh trung học phổ thông trong hệ thống trường công lập, các đối tượng khác thực hiện theo quy định của pháp luật.
Thời gian áp dụng dự kiến từ năm học 2025-2026.
Về tác động đến ngân sách nhà nước, dự thảo tờ trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu rõ, theo số liệu thống kê năm học 2023-2024, hiện cả nước có 23,2 triệu học sinh (trong đó 21,5 triệu học sinh công lập, chiếm 93%; 1,7 triệu học sinh ngoài công lập, chiếm 7%).
Số học sinh chia theo cấp học: 4,8 triệu trẻ em mầm non (3,8 triệu trẻ em công lập; 1 triệu trẻ em ngoài công lập); 8,8 triệu học sinh tiểu học, 6,5 triệu học sinh trung học cơ sở, 2,99 triệu học sinh trung học phổ thông.
Căn cứ theo mức học phí tối thiểu theo quy định tại Nghị định số 81/2021/NĐ-CP và Nghị định số 97/2023/NĐ-CP của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo ước tính:
Tổng nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước phải chi trả để thực hiện miễn học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông ngoài công lập là trên dưới 30 nghìn tỷ đồng (mức ngân sách cần đảm bảo sẽ phụ thuộc vào mức học phí cụ thể của từng tỉnh/thành phố theo thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định trên cơ sở quy định mức sàn, trần học phí quy định của Chính phủ).
Tổng ngân sách nhà nước đã thực hiện miễn (không thu) học phí đối với trẻ em mầm non 5 tuổi; học sinh tiểu học; học sinh trung học cơ sở từ năm học 2025-2026 là 22,5 nghìn tỷ đồng.
Như vậy, số ngân sách nhà nước tăng thêm khi thực hiện chính sách theo Nghị quyết của Quốc hội là 8,2 nghìn tỷ đồng.
Dự kiến nguồn lực thực hiện từ nguồn ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, từ nguồn lực hợp pháp khác.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, người dân là đối tượng trực tiếp thụ hưởng từ chính sách, góp phần giảm bớt gánh nặng kinh tế đối với gia đình khó khăn. Chính sách cũng thúc đẩy tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ đối với phần học phí tiết kiệm được; tạo tâm lý tích cực, củng cố niềm tin với Đảng và Chính phủ.
