Trong bối cảnh kinh tế số phát triển mạnh mẽ, nông nghiệp cũng đang đứng trước yêu cầu đổi mới để nâng cao hiệu quả sản xuất và sức cạnh tranh. Việc ứng dụng công nghệ vào quản lý, sản xuất và tiêu thụ giúp tiết kiệm chi phí, tăng năng suất và minh bạch quy trình, qua đó củng cố niềm tin của người tiêu dùng. Tuy vậy, nhiều hợp tác xã nông nghiệp vẫn gặp khó khăn trong quá trình chuyển đổi do hạn chế về nhân lực và nguồn lực tài chính.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Lê Đình Quý - Giám đốc Hợp tác xã Chăn nuôi Yên Hòa Phú (xã Phú Cát, Hà Nội) cho biết, hợp tác xã được thành lập năm 2016, hiện có 15 thành viên, mỗi năm cung cấp ra thị trường khoảng 50 - 70 tấn thịt gà H’Mông và hàng triệu quả trứng gà H’Mông. Hoạt động chăn nuôi của hợp tác xã chia thành hai chuỗi bao gồm chuỗi gà thương phẩm và chuỗi gà đẻ trứng. Năm 2021, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đánh giá, xếp hạng sản phẩm thịt gà đen H’Mông của hợp tác xã đạt OCOP 4 sao, sản phẩm trứng gà đen H’Mông đạt OCOP 3 sao.
Hiện hợp tác xã chủ yếu cung cấp gà sống ra thị trường, chưa đi vào chế biến nên việc áp dụng chuyển đổi số trong sản xuất và kinh doanh còn nhiều hạn chế. Trước đây, các hộ có sử dụng phần mềm để theo dõi quy trình chăn nuôi và quản lý đàn gà. Tuy nhiên, do chi phí ban đầu khá cao, thao tác sử dụng phức tạp nên chỉ duy trì được một thời gian. Sau đó, bà con lại quay về với cách làm truyền thống là ghi chép nhật ký chăn nuôi bằng tay. Điều này khiến việc quản lý thông tin về quá trình chăn nuôi, nguồn gốc sản phẩm hay kiểm soát chất lượng chưa được thống nhất và khoa học.
Theo ông Quý, khách hàng của hợp tác xã chủ yếu là thương lái và cơ sở buôn bán gia cầm, thường mua gà tươi sống, chưa qua sơ chế. Thị trường này ưa chuộng sản phẩm còn nguyên lông để thuận tiện cho việc vận chuyển và làm thịt theo yêu cầu của khách hàng.
Vì vậy, hợp tác xã vẫn quản lý hoạt động theo phương thức truyền thống. Tuy nhiên, người tiêu dùng hiện nay ngày càng quan tâm đến chất lượng và nguồn gốc sản phẩm, đặc biệt với các mặt hàng thực phẩm tươi sống như thịt, cá hay gia cầm. Họ không chỉ chú ý đến hình thức bên ngoài mà muốn biết rõ sản phẩm được nuôi theo quy trình nào, có đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm hay không.
Với mặt hàng gà, người mua thường quan tâm đến nguồn gốc chăn nuôi, loại thức ăn sử dụng, quy trình tiêm phòng và điều kiện chuồng trại. Nhiều khách hàng sẵn sàng chi trả mức giá cao hơn nếu có thể kiểm chứng rõ ràng thông tin này. Điều đó cho thấy minh bạch trong sản xuất và khả năng truy xuất nguồn gốc đang trở thành yếu tố quan trọng giúp người tiêu dùng yên tâm lựa chọn và gắn bó lâu dài với sản phẩm.
Mặc dù chuyển đổi số là hướng đi mang lại nhiều lợi ích, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và gia tăng giá trị sản phẩm, song việc triển khai tại hợp tác xã còn gặp nhiều khó khăn.
Theo ông Quý, trở ngại lớn nhất là thiếu nguồn nhân lực am hiểu công nghệ số cũng như kinh phí đầu tư hạ tầng, phần mềm quản lý và hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Các thành viên trong hợp tác xã chủ yếu quen với cách làm truyền thống, nên việc tiếp cận, vận hành công nghệ mới cần có thời gian đào tạo và hỗ trợ. Trong khi đó, nguồn thu từ chăn nuôi và tiêu thụ gà tươi sống, chưa đủ để đầu tư cho những giải pháp công nghệ quy mô lớn. “Chúng tôi rất muốn thực hiện để sản phẩm minh bạch, chuyên nghiệp hơn, nhưng hiện chưa có điều kiện để làm” ông Quý cho hay.
Giám đốc Hợp tác xã Chăn nuôi Yên Hòa Phú bày tỏ, hợp tác xã mong nhận được sự hỗ trợ quan tâm hơn nữa từ cơ quan chính quyền về chương trình khuyến khích chuyển đổi số trong nông nghiệp. Nếu được hướng dẫn, đào tạo kỹ năng công nghệ cho các hộ và hỗ trợ một phần kinh phí đầu tư ban đầu, hợp tác xã có thể từng bước triển khai các phần mềm quản lý, giúp việc ghi chép, truy xuất và giám sát quy trình chăn nuôi trở nên dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, ông cũng kỳ vọng sẽ có thêm mô hình điểm hoặc dự án thí điểm về chuyển đổi số trong lĩnh vực chăn nuôi để các đơn vị có thể học hỏi, áp dụng phù hợp với điều kiện thực tế.
“Khi có sự đồng hành từ chính quyền cùng tổ chức chuyên môn, tôi tin rằng hợp tác xã có thể tiến nhanh hơn trong việc áp dụng công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm và khẳng định thương hiệu trên thị trường”, ông Quý chia sẻ.
