Ở góc độ các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến rủi ro khi thực hiện quy hoạch là thiếu xây dựng một chiến lược phát triển trước khi sáp nhập - để có được định hướng phát triển tương lai hậu sáp nhập cũng như một chiến lược tổng thể thực hiện quy hoạch, nhằm hạn chế tối thiểu các rủi ro.
 |
Ảnh minh họa: nguồn: TTXVN |
Chiến lược phát triển trường nghề hậu sáp nhập
Xây dựng một kế hoạch chiến lược cho trường cao đẳng trong tương lai là một bước quan trọng cần thực hiện trước khi sáp nhập các trường nghề nhỏ hơn vào thành một trường cao đẳng lớn hơn. Một kế hoạch chiến lược đưa ra định hướng về tầm nhìn, sứ mệnh và mục tiêu, hướng dẫn sự phát triển của trường cao đẳng nghề và giúp sắp xếp các nguồn lực, nỗ lực để đạt được kết quả mong muốn.
Một kế hoạch chiến lược cũng có thể giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến việc sáp nhập, chẳng hạn như sự khác biệt về văn hóa, thách thức về nhân sự, phân bổ nguồn lực, tích hợp chương trình giảng dạy, chuyển tiếp của học sinh và khả năng cản trở đổi mới, vì nó có thể cung cấp một lộ trình rõ ràng cho sự phát triển của các trường nghề nhỏ hơn khi nhập thành một trường cao đẳng lớn hơn và giúp giải quyết các vấn đề tiềm ẩn trước khi chúng phát sinh.
Việc phát triển một kế hoạch chiến lược nên có sự tham gia của các bên liên quan chính, bao gồm chuyên gia trong ngành, nhà giáo dục, nhà lãnh đạo cộng đồng và sinh viên, để đảm bảo rằng kế hoạch phù hợp với nhu cầu của thị trường việc làm địa phương và đáp ứng mong đợi của người học tiềm năng. Kế hoạch cũng cần được xem xét phản ánh các điều kiện thị trường đang thay đổi và các xu hướng mới nổi.
Tóm lại, xây dựng kế hoạch chiến lược là một bước cần thiết nên làm trước khi sáp nhập các trường nghề nhỏ hơn vào thành một trường cao đẳng lớn hơn. Nó đưa ra định hướng về tầm nhìn, sứ mệnh và mục tiêu hướng dẫn sự phát triển của trường cao đẳng và giúp sắp xếp các nguồn lực và nỗ lực để đạt được kết quả mong muốn.
Chiến lược tổng thể hạn chế rủi ro
Theo kinh nghiệm của thế giới, một chiến lược toàn diện để đối phó với mọi rủi ro trong quy hoạch phát triển giáo dục nghề nghiệp có thể bao gồm một số bước chính:
Tiến hành phân tích kỹ lưỡng: phân tích thị trường việc làm địa phương, nhu cầu của người học tiềm năng và cơ sở hạ tầng giáo dục nghề nghiệp hiện có để xác định các rủi ro và cơ hội liên quan đến kế hoạch phát triển giáo dục nghề nghiệp.
Huy động sự tham gia của các bên liên quan chính: chẳng hạn như chuyên gia trong ngành, nhà giáo dục và nhà lãnh đạo cộng đồng, trong quá trình lập kế hoạch và thực hiện để đảm bảo rằng các chương trình đào tạo, dự án đáp ứng nhu cầu của thị trường việc làm địa phương và khu vực.
Xây dựng kế hoạch rõ ràng và toàn diện: trong đó nêu rõ các mục đích, mục tiêu, thời hạn và các yêu cầu về nguồn lực tài chính, con người, thời gian, và thông tin quản lý cho quy hoạch phát triển giáo dục nghề nghiệp.
Đảm bảo đủ kinh phí: Đảm bảo đủ kinh phí cho kế hoạch phát triển giáo dục nghề nghiệp là một thách thức lớn nhất trong điều kiện ngân sách hạn chế. Để đảm bảo rằng các cơ sở đào tạo được trang bị tốt và học viên được tiếp cận với tài liệu đào tạo chất lượng cao và giảng viên có trình độ cần chọn dự án đầu tư chuẩn xác, khách quan để tránh lãng phí nguồn lực.
Thực hiện các biện pháp kiểm soát chất lượng: Việc này để đảm bảo rằng các chương trình giáo dục nghề nghiệp được thiết kế tốt, thực hiện hiệu quả và có đội ngũ giáo viên có trình độ đáp ứng yêu cầu chất lượng.
Thúc đẩy xã hội hóa hợp tác nhiều bên như trường và doanh nghiệp để đảm bảo sự tương thích của các chương trình đào tạo với nhu cầu thị trường việc làm và cung cấp cho sinh viên những kỹ năng phù hợp.
Giám sát và đánh giá tiến độ: việc này phải thường xuyên để xác định và giải quyết mọi vấn đề có thể phát sinh trong quá trình lập kế hoạch và thực hiện.
Tăng cường truyền thông hiệu quả giữa các bên liên quan trong suốt quá trình lập kế hoạch và thực hiện để họ luôn được thông báo và tham gia vào quá trình này.
Giải quyết các rủi ro tiềm ẩn: xây dựng các kế hoạch dự phòng để giải quyết các rủi ro và thách thức tiềm ẩn có thể phát sinh trong quá trình lập kế hoạch và triển khai.
Bằng cách làm theo các bước này, kế hoạch phát triển giáo dục nghề nghiệp có thể được tiếp cận một cách toàn diện, có hệ thống, nhằm giải quyết các rủi ro và cơ hội liên quan đến lĩnh vực giáo dục - đào tạo quan trọng này.
Vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý các cấp và các trường
Trong Quyết định số 73/QĐ-TTg phê duyệt quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã nêu trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp; trách nhiệm các bộ ngành, địa phương nhưng những quy định còn khá chung chung. Theo đó:
Đối với bộ, ngành Trung ương có vai trò và trách nhiệm như sau: Xây dựng các khung chính sách và cơ chế phát triển giáo dục nghề nghiệp, triển khai chúng thông qua các chương trình dự án, sáng kiến cấp quốc gia. Đảm bảo sự cung cấp kinh phí và các nguồn lực khác để hỗ trợ phát triển giáo dục nghề nghiệp và đảm bảo rằng các nguồn lực này được phân bổ hiệu quả, công khai và minh bạch.
Có chính sách phát triển hài hòa cân đối vĩ mô về quy mô giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp. Loại bỏ cơ chế xin cho dự án, hay vận động hành lang để có kinh phí. Rà soát xây dựng khung pháp lý, xác định những nội dung cần điều chỉnh, sửa đổi có liên quan đến việc thực hiện quy hoạch. Để rà soát và ban hành cơ chế mới rất cần tham vấn với các bên liên quan bao gồm các trường, chuyên gia trong ngành và đại diện thị trường lao động, để thu thập phản hồi về các quy định hiện hành và xác định các lĩnh vực cần cải thiện sửa đổi.
Nhìn chung, sửa đổi các quy định pháp luật là một bước quan trọng trong việc thiết lập khung pháp lý hỗ trợ thực hiện quy hoạch giáo dục nghề nghiệp. Bằng cách tham gia với các bên liên quan, tiến hành rà soát pháp lý, cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, Chính phủ có thể đảm bảo rằng các quy định sửa đổi có hiệu quả trong việc thúc đẩy phát triển giáo dục nghề nghiệp và đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.
 |
Ảnh minh họa: nguồn: baochinhphu.vn |
Nhà nước còn có vai trò phát triển và phổ biến thông tin về xu hướng thị trường lao động, nhu cầu kỹ năng trong tương lai để hướng dẫn thiết kế các chương trình đào tạo, dự án giáo dục nghề nghiệp. Tạo điều kiện hợp tác giữa các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, các bên liên quan trong ngành và các tổ chức, nhà tài trợ quốc tế. Xây dựng và thực hiện cơ chế đảm bảo chất lượng, để đảm bảo rằng các chương trình đào tạo đáp ứng các tiêu chuẩn quốc gia và có chất lượng cao. Tiến hành nghiên cứu và đánh giá các chương trình đào tạo, các dự án để xác định các lĩnh vực cần cải thiện và cung cấp thông tin cho việc phát triển chương trình và chính sách trong tương lai.
Đối với chính quyền các địa phương: có vai trò, trách nhiệm điều phối và sắp xếp kế hoạch giáo dục nghề nghiệp với các ưu tiên phát triển kinh tế và xã hội của địa phương. Cung cấp kinh phí và nguồn lực để hỗ trợ các sáng kiến phát triển giáo dục nghề nghiệp địa phương và hợp tác với các bên liên quan khác để xác định các cơ hội tài trợ. Thiết lập quan hệ đối tác với các bên liên quan trong ngành thuộc địa phương và các tổ chức khác để đảm bảo rằng các chương trình giáo dục nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu kỹ năng của địa phương. Phát triển và thực hiện các cơ chế đảm bảo chất lượng ở cấp địa phương để các chương trình giáo dục nghề nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn địa phương và có chất lượng cao.
Đối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp: Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có vai trò và trách nhiệm rất lớn trong việc triển khai quy hoạch nhất là xây dựng kế hoạch chiến lược phát triển hậu quy hoạch. Ngoài ra, chủ động tập trung phát triển và thực hiện các chương trình giáo dục nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu kỹ năng quốc gia, địa phương và đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng do Nhà nước ban hành.
Nhà trường có vai trò phối hợp với các bên liên quan trong ngành và các tổ chức khác để cung cấp cho người học cơ hội học tập kết hợp với công việc. Đặc biệt, mỗi trường có vai trò phát triển và thực hiện các chiến lược để thu hút người vào học nghề và hạn chế bỏ học qua các kỳ tuyển sinh cũng như hỗ trợ cho người học nghề.
Luôn chuẩn bị đội ngũ giáo viên có trình độ, kỹ năng nghề nghiệp để thực hiện các chương trình đào tạo trong trường và đào tạo tại doanh nghiệp. Tạo điều kiện cho giáo viên được phát triển chuyên môn nghiệp vụ. Tiến hành nghiên cứu và đánh giá các chương trình đào tạo để xác định các lĩnh vực cần cải thiện và cung cấp thông tin cho việc phát triển chương trình trong tương lai. Mỗi trường hậu sáp nhập có trách nhiệm đưa ra giải pháp xử lý những xung đột tiềm năng về văn hóa tổ chức, quyền lực,... để có một tập thể đoàn kết thống nhất chung một tầm nhìn và cộng hưởng sức mạnh.
Tóm lại, các cơ quan, bộ, ngành Trung ương và địa phương cũng như các trường đều đóng vai trò quan trọng trong việc thiết kế và thực hiện kế hoạch phát triển giáo dục nghề nghiệp, và mỗi bên có trách nhiệm cụ thể để đảm bảo rằng các chương trình giáo dục nghề đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và cung cấp cho sinh viên những kỹ năng phù hợp và có giá trị.
