Trước yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, tỉnh Hà Tĩnh đang tích cực chuẩn bị các điều kiện để triển khai những chính sách giáo dục mới. Trong bối cảnh vừa có nhiều thuận lợi, vừa đối mặt với không ít thách thức, ngành giáo dục Hà Tĩnh đang triển khai nhiều giải pháp nhằm từng bước nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Chủ động xây dựng phương án đảm bảo đủ giáo viên trước thềm năm học mới
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Nguyễn Hồng Cường - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Tĩnh thông tin, năm học 2024-2025, toàn tỉnh có 668 trường mầm non và phổ thông. Trong đó, mầm non có 255 trường (234 trường công lập, 21 trường ngoài công lập), tiểu học có 221 trường (220 trường công lập, 1 trường tư thục), trung học cơ sở có 148 trường, trung học phổ thông có 44 trường (39 trường công lập, 5 trường tư thục); 1 trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh; 9 trung tâm giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên; 4 trường cao đẳng, 4 trường trung cấp nghề và 1 trường trung học phổ thông tư thục thực hiện chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông; 104 trung tâm ngoại ngữ, 2 trung tâm sát hạch thi cấp chứng chỉ ứng dụng công nghệ thông tin cơ bản, 64 đơn vị hoạt động kinh doanh dịch vụ tư vấn du học và 44 trung tâm kỹ năng sống.
Toàn ngành có 364.620 học sinh, học viên. Trong đó, giáo dục mầm non có 3.023 nhóm, lớp với 73.606 trẻ; giáo dục tiểu học có 4.179 lớp với 135.207 học sinh; trung học cơ sở có 2.485 lớp với 95.426 học sinh; trung học phổ thông có 1.215 lớp với 45.332 học sinh; giáo dục thường xuyên có 246 lớp với 10.798 học viên; 2 trường trung cấp nghề với số lượng học sinh, học viên là 4.251.
Tổng số cán bộ, giáo viên, nhân viên là 24.850 người, trong đó, giáo dục mầm non là 8.503 người; giáo dục phổ thông là 15.638 người; giáo dục thường xuyên là 321 người; cán bộ quản lý, nhân viên Sở Giáo dục và Đào tạo là 54 người; 2 trường trung cấp nghề với số cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên là 334 người (trong đó, có 91 biên chế, lao động hợp đồng 243 người).
Theo ông Cường, tỉnh Hà Tĩnh có nhiều lợi thế quan trọng để phát triển giáo dục, trong đó nền tảng lớn nhất là truyền thống hiếu học, trọng nhân tài cùng sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân tỉnh.
Cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin tiếp tục được đầu tư, hiện đã có gần 90% trường đạt chuẩn quốc gia, 100% cơ sở giáo dục kết nối Internet tốc độ cao. Đặc biệt, tỉnh Hà Tĩnh cũng xây dựng được đội ngũ giáo viên cốt cán từ cấp tỉnh đến cơ sở, đóng vai trò nòng cốt trong bồi dưỡng chuyên môn, triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và đổi mới phương pháp giảng dạy, qua đó góp phần nâng cao năng lực toàn diện cho học sinh.
Cùng với đó, các mô hình sáng tạo như trường học hạnh phúc, giáo dục STEM, các sân chơi trí tuệ, văn hóa, thể thao và hoạt động trải nghiệm được đẩy mạnh, tạo môi trường học tập nhân văn, sáng tạo và hiện đại.
Những kết quả nổi bật đạt được trong cả giáo dục đại trà và mũi nhọn thời gian qua là minh chứng rõ nét cho chất lượng giáo dục tại địa phương, đồng thời là động lực để toàn ngành tiếp tục bứt phá.
Tuy nhiên, ngành giáo dục Hà Tĩnh cũng đang đối mặt với không ít thách thức. Theo Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Tĩnh, một trong những bài toán cần giải là làm thế nào để đảm bảo mục tiêu giáo dục toàn diện, không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục đại trà và mũi nhọn, mà còn phát triển năng lực số, kỹ năng mềm, tư duy sáng tạo, thể chất và khả năng hội nhập cho học sinh.
Bên cạnh đó, tình trạng thiếu giáo viên đối với các môn học mới và môn tích hợp, đặc biệt ở khu vực khó khăn, vẫn là vấn đề nan giải. Cơ sở vật chất phục vụ tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cũng còn nhiều hạn chế, cần tiếp tục được quan tâm đầu tư.
Để giải quyết tình trạng thiếu giáo viên chuẩn bị cho năm học 2025-2026, Sở đã chủ động rà soát quy mô lớp học, số lượng học sinh và thực trạng đội ngũ nhằm xây dựng kế hoạch biệt phái giáo viên.
Hiện nay, thực hiện nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân tỉnh giao, Sở đã hoàn tất việc rà soát, đề xuất chỉ tiêu tuyển dụng giáo viên cho năm học sắp tới và gửi Sở Nội vụ thẩm định, trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt, nhằm kịp thời bổ sung giáo viên cho các cấp học mầm non, tiểu học và trung học cơ sở.
Đối với cấp trung học phổ thông và các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên, Sở đang xây dựng phương án điều động, biệt phái giáo viên từ các trường có số lượng thừa sang các đơn vị thiếu, đặc biệt ưu tiên những địa bàn vùng sâu, vùng xa nhằm bảo đảm mỗi trường học có đủ giáo viên giảng dạy.
Sẵn sàng triển khai Nghị quyết mới, thúc đẩy giáo dục toàn diện
Ngày 26/6/2025, Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 9 đã thông qua Nghị quyết 217/2025/QH15 về miễn hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.
Tiếp đó, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 218/2025/QH15 về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi.
Theo Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Tĩnh, chính sách hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân là một chủ trương có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục bình đẳng cho mọi học sinh, đặc biệt là trẻ em ở vùng khó khăn, đồng thời tạo điều kiện nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho địa phương.
Về nguồn lực tài chính, Hà Tĩnh là địa phương chưa tự cân đối được ngân sách, vẫn phụ thuộc vào nguồn hỗ trợ cân đối từ ngân sách Trung ương. Theo Khoản 2, Điều 3 của Nghị quyết 217/2025/QH15, ngân sách Trung ương sẽ hỗ trợ để tỉnh thực hiện chính sách miễn, giảm và hỗ trợ học phí theo quy định của pháp luật.
Trên cơ sở đó, Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ phối hợp với Sở Tài chính và Ủy ban nhân dân các xã, phường xây dựng kế hoạch, xác định nhu cầu kinh phí để triển khai chính sách đúng theo phạm vi, đối tượng quy định tại Nghị quyết. Đồng thời, Sở sẽ tham mưu Uỷ ban nhân dân tỉnh báo cáo, đề xuất Trung ương hỗ trợ kinh phí thực hiện trong thời gian tới.
Cùng với đó, ngành giáo dục sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách đến phụ huynh, học sinh, cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên, nhằm tạo sự đồng thuận cao trong toàn xã hội, bảo đảm chính sách được triển khai thuận lợi, hiệu quả trong thực tiễn.
Ngoài ra, việc tập huấn, bồi dưỡng và hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ quản lý, kế toán các nhà trường sẽ được tăng cường, nhằm bảo đảm quá trình lập dự toán, chi trả và quyết toán kinh phí đúng quy trình, đúng đối tượng thụ hưởng theo quy định.
Theo Khoản 1, Điều 4 của Nghị quyết 217, Chính phủ sẽ có trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện Nghị quyết. Ngay sau khi Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn chính thức, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Tĩnh sẽ triển khai đồng bộ, đúng quy định, bảo đảm mọi đối tượng được thụ hưởng đầy đủ, kịp thời đối với chính sách mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc này.
Đối với công tác triển khai Nghị quyết số 218/2025/QH15 về phổ cập giáo dục cho mầm non cho trẻ em từ 3-5 tuổi, Sở đã tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch 615/KH-UBND ngày 16/12/2024 về Phát triển giáo dục mầm non tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Theo lộ trình, đến năm 2030, tỉnh đặt mục tiêu tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi; phấn đấu hoàn thành phổ cập giáo dục cho trẻ 4 tuổi vào năm 2028 và trẻ 3 tuổi vào năm 2029.
Năm học 2025-2026 để thực hiện Nghị quyết số 218/2025/QH15 và Kế hoạch 615/KH-UBND, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Tĩnh cho biết đơn vị sẽ tập trung triển khai nhiều nội dung quan trọng.
Theo đó, Sở tiếp tục chủ động tích cực tham mưu với cấp ủy đảng, chính quyền xây dựng và ban hành hệ thống văn bản chỉ đạo đồng bộ, có tính thống nhất từ tỉnh xuống các xã, phường, chỉ đạo các ban ngành đoàn thể triển khai công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi.
Đồng thời, chỉ đạo các xã, phường triển khai thực hiện công tác điều tra phổ cập theo kế hoạch, rà soát các xã, phường có tỷ lệ trẻ mẫu giáo huy động còn thấp (chưa đạt mục tiêu) tập trung những giải pháp để huy động trẻ ra lớp.
Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các cấp, các ngành, gia đình và cộng đồng về chủ trương, mục đích, ý nghĩa của việc phát triển giáo dục mầm non và tầm quan trọng của nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em giai đoạn đầu đời, đặc biệt là “1000 ngày đầu đời” của trẻ thơ. Từ đó, tạo sự đồng thuận trong xã hội và nâng cao nhận thức, lan tỏa kiến thức khoa học về giáo dục mầm non.
Huy động nguồn lực tài chính, đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, phát triển giáo dục mầm non, tập trung hoàn thiện các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học.
Cùng với đó, tập trung những giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ tại các cơ sở giáo dục mầm non, trong đó chú trọng đến các cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập.
Chia sẻ về định hướng phát triển và những giải pháp tháo gỡ khó khăn trong thời gian tới, ông Nguyễn Hồng Cường cho biết, ngành sẽ tập trung triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:
Thứ nhất, tiếp tục làm tốt công tác tham mưu với Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân tỉnh và các bộ, ngành, để ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp phát triển giáo dục trong giai đoạn mới, đặc biệt là hỗ trợ những trường vùng khó khăn và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Thứ hai, tiếp tục bồi dưỡng, phát huy đội ngũ giáo viên cốt cán và cán bộ quản lý, nâng cao năng lực dạy học, kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học.
Thứ ba, đổi mới phương pháp giảng dạy và đánh giá, giảm áp lực thi cử, khuyến khích sáng tạo; tăng cường hoạt động trải nghiệm, giáo dục STEM, ngoại ngữ và kỹ năng sống cho học sinh.
Thứ tư, rà soát, đầu tư và huy động nguồn lực xã hội hóa để hoàn thiện cơ sở vật chất, đặc biệt cho các trường vùng khó khăn, đáp ứng yêu cầu dạy học 2 buổi/ngày và những môn học mới.
Thứ năm, đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo AI trong quản lý, dạy học và học tập, giúp giáo viên và học sinh thích ứng nhanh với yêu cầu mới.
Thứ sáu, phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành và địa phương, huy động sự đồng hành của cộng đồng, tạo môi trường giáo dục nhân văn, hạnh phúc, khơi dậy động lực học tập và sáng tạo cho học sinh.
