Toàn văn trả lời phỏng vấn Asahi Shimbun của Phó Tổng thống Mỹ

Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đã khởi hành tới thăm 3 cường quốc châu Á Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc hôm 2/12 nhằm xoa dịu căng thẳng trong khu vực sau khi Bắc Kinh đơn phương tuyên bố thành lập cái gọi là "khu nhận diện phòng không" (ADIZ) nằm đè lên lãnh thổ của Tokyo và Seoul.

Ông Biden đã đến Tokyo trong ngày hôm qua và dự kiến sẽ có cuộc hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hôm nay (3/12).

Ngay trước khi đặt chân tới Nhật Bản, ông Biden đã có cuộc phỏng vấn qua mail với nhật báo Asahi Shimbun về các động thái mới nhất của Trung Quốc, trong đó ông chỉ ra rằng "sự cố mới nhất này đã nhấn mạnh sự cần thiết phải có thỏa thuận giữa Trung Quốc và Nhật Bản nhằm kiểm soát các khủng hoảng và các biện pháp xây dựng lòng tin".

Dưới đây là toàn văn cuộc phỏng vấn: 

Asahi Shimbun: Trước các thông tin gần đây liên quan tới việc Trung Quốc thiết lập ADIZ của riêng mình trên Hoa Đông, Mỹ đã phản ứng với những lời chỉ trích mạnh mẽ và ngay lập tức của cả Ngoại trưởng John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel. Nhưng Trung Quốc đã bác bỏ những lời phê bình, trong đó còn yêu cầu Mỹ "ngừng đưa ra những lời bình luận vô trách nhiệm". Bước hành động tiếp theo của Mỹ trước động thái đó là gì? Ông có kế hoạch truyền đạt tới Trung Quốc điều gì khi tới thăm Bắc Kinh sau Tokyo?

Joe Biden: Chúng tôi vẫn quan ngại sâu sắc trước tuyên bố thành lập ADIZ. Ông Kerry và Hagel đã đề cập chi tiết lập trường của chúng tôi với hành động này trong tuyên bố của họ hôm 23.11. Tôi tin rằng sự cố mới nhất này đã nhấn mạnh sự cần thiết phải có thỏa thuận giữa Trung Quốc và Nhật Bản để kiểm soát khủng hoảng và các biện pháp xây dựng lòng tin để giảm căng thẳng.

Trong chuyến công du tới khu vực tuần này của tôi, tôi mong được thảo luận về những điều này. Tôi sẽ khẳng định lại sức mạnh của các cam kết với liên minh của chúng tôi và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tránh các hành động có thể làm suy yếu hòa bình, an ninh và thình vượng trong khu vực.

Ông Biden đã đến Tokyo trong ngày hôm qua và dự kiến sẽ có cuộc hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hôm nay (3/12).

Asahi Shimbun: Mười hai nước thành viên của TPP đã cam kết sẽ đạt được thỏa thuận vào cuối năm nay. Đại diện thương mại Mỹ Michael Froman nói rằng sẽ không "vơ" lấy cả thỏa thuận xấu chỉ để hoàn thành đúng thời hạn. Như chúng ta thấy phía trước vẫn còn rất nhiều khó khăn cần giải quyết, ông có nghĩ rằng TPP vẫn có thể được thông qua vào cuối năm nay?

Joe Biden: Những gì tôi có thể nói với các bạn là các nhà đàm phán của chúng tôi đang làm việc từng giờ, tốc độ (đàm phán) vẫn đang được đẩy mạnh. Tất cả các nước, trong đó có đất nước tôi, đang phải vật lộn với vấn đề nhạy cảm này. Điều quan trọng nhất là các nước giải quyết các lựa chọn khó khăn nhưng cần thiết để thỏa thuận thành công. Bởi nếu chúng ta làm đúng, quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương có thể là động lực cho sự tăng trưởng và cơ hội cho các quốc gia đại diện cho 40% đóng góp của nền kinh tế thế giới. 

Nó có thể là một tiêu chuẩn vàng cho mô hình mới của hiệp định thương mại chất lượng cao, trong đó góp phần thiết lập các quy tắc của một xu hướng trong thế kỷ 21. Người dân Nhật Bản hiểu rõ điều này, đó là lí do đa số ủng hộ Nhật Bản tham gia vào quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương. 

Asahi Shimbun: Tuyên bố chung của cuộc họp  Ủy ban Tư vấn An ninh Nhật-Mỹ, thường được gọi là 2+2" được tổ chức vào ngày 3/10 tại Tokyo nói rằng Mỹ hoan nghênh nỗ lực của Nhật Bản xem xét lệnh cấm lâu nay về việc thực hiện các quyền của mình nhằm tự vệ tập thể. Nhưng nó đã thu hút sự chỉ trích mạnh mẽ từ Hàn Quốc và Trung Quốc. Ông nghĩ thế nào về việc sáng kiến này có thể được biến thành một tài sản mới cho liên minh và sự ổn định của khu vực?

Asahi Shimbun: Trong năm 2012, hai nước chúng ta đã đồng ý hiện đại hóa các hướng dẫn quốc phòng song phương trong an ninh mạng, phòng thủ tên lửa đạn đạo và các lĩnh vực khác. Khi xem xét các mối đe dọa cho sự ổn định khu vực gây ra bởi các chương trình hạt nhân và tên lửa của Bắc Triều Tiên, thì sẽ dễ hiểu được lí do của nó hơn. Chúng tôi hy vọng những thay đổi này cũng sẽ cho phép Nhật Bản đóng vai trò, thậm chí còn lớn hơn họ đã làm, trong việc hỗ trợ hòa bình và an ninh quốc tế. Chúng tôi thấy điều này được thể hiện rõ nhất trong thời gian gần đây là trong những đóng góp của Nhật Bản hỗ trợ nạn nhân cơn bão ở Philippines.

Chúng tôi hoan nghênh các bước Nhật Bản đã thực hiện để giải thích cho các nước láng giềng để tránh hiểu nhầm. Liên quan đến Hàn Quốc, chúng tôi tin rằng Đông Bắc Á sẽ là mạnh nhất khi hai nền dân chủ hàng đầu của khu vực hợp tới với nhau để đối phó với các mối đe dọa phổ biến, và cả ba nước Nhật Bản và Hàn Quốc làm việc cùng nhau để thúc đẩy các lợi ích và giá trị chung.

Asahi Shimbun: Chính sách tái cân bằng khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ đã được mô tả là "một nền tảng" của chính sách đối ngoại của chính quyền Bush trong một bài phát biểu gần đây của cố vấn an ninh Susan Rice. Nhưng có một quan điểm đang ngày càng phổ biến ở Nhật Bản và khu vực cho rằng chính quyền Obama có thể không có đủ vốn chính trị hay tài chính để thực hiện nó như kế hoạch ban đầu. Thậm chí còn có quan điểm cho rằng nó có thể kết thúc bằng sự "bội thu nhãn dán giấy". Làm thế nào để đối phó với các lo ngại và hoài nghi trên?

Joe Biden: Tôi không hoàn toàn đồng ý với quan điểm trên. Có một số hoài nghi về khả năng bền bỉ của chúng tôi. Nhưng Nhật Bản biết rõ rằng chúng tôi đã hiện diện trong khu vực này hơn 60 năm qua, đóng góp an ninh để tạo ra phép lạ kinh tế cho khu vực. Chúng tôi đã, đang và sẽ là một cường quốc kinh tế, ngoại giao, quân sự trong Thái Bình Dương. Và dưới thời Tổng thống Obama, chúng tôi chỉ đẩy mạnh thêm sự hiện diện đó của chúng tôi.

Khi bão gió càn quét Philippines, khi thảm họa động đất phá hủy Nhật Bản, khi sóng thần quét qua khu vực ven biển ở Đông Nam Á - mỗi sự cố đó, Mỹ đều có mặt hỗ trợ khắc phục hậu quả.

Về kinh tế, chúng tôi đang chuẩn bị đạt được thỏa thuận quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương mới dự kiến sẽ mang lại cùng các quốc gia đại diện cho 40% đóng góp cho nền kinh tế thế giới một mô hình về sự cởi mở kinh tế và cạnh tranh lành mạnh mà Mỹ đã đấu tranh trong nhiều thập kỷ.

Về chiến lược, chúng tôi đang tăng cường và đa dạng hóa lực lượng của chúng tôi.

Và sự hồi sinh của nền kinh tế Mỹ - từ giảm mạnh thâm hụt ngân sách liên bang tới cung cấp hàng triệu việc làm mới - Mỹ đã đảm bảo rằng sẽ không chỉ có quyết tâm mà còn có các nguồn lực để thực hiện vai trò lãnh đạo trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương trong nhiều thập kỷ tới.

Asahi Shimbun: Ông thấy những triển vọng gì của "Abenomics"? Vấn đề quan trọng mà Nhật Bản cần phải giải quyết là gì?

Joe Biden: Chúng tôi hoan nghênh cam kết mạnh mẽ của Thủ tướng Shinzo Abe về tiếp tục cải cách trong chính sách tài chính và kinh tế bởi sự thành công của Nhật Bản là mối quan tâm sâu sắc của Mỹ. Chúng tôi hỗ trợ các nỗ lực cải cách kinh tế để tăng tính di động cho thị trường lao động, đưa nhiều phụ nữ vào lực lượng lao động, hiện đại hóa quản trị doanh nghiệp, và tự do hóa, phi điều tiết thị trường trong các lĩnh vực như nông nghiệp. 

Những lựa chọn phía trước là của riêng Nhật Bản. Tuy nhiên, một nền kinh tế Nhật Bản sôi động là điều tốt cho Mỹ, tốt cho khu vực và tốt cho cả nền kinh tế thế giới. Một lĩnh vực mà tôi đặc biệt quan tâm là lực lượng lao động nữ giới. Tôi thực sự tin rằng một khi Nhật Bản đưa toàn bộ sức mạnh lao động nữ giới vào thị trường lao động, nó sẽ là một cú sút thực sự nằm trong tay của nền kinh tế Nhật Bản. Tôi mong muốn được tham gia vào một cuộc thảo luận nhỏ với một nhóm phụ nữ ở các địa vị khác nhau trong công việc. Chúng tôi sẽ nói về những trở ngại và những thách thức mà họ phải đối mặt và một số tiến bộ. 

Nguyễn Hường