Hãng tin BBC Anh ngày 20 tháng 11 đưa tin, Hội nghị cấp cao Đông Á sẽ tổ chức ở Kuala Lumpur, Malaysia vào cuối tuần này, tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc và các nước láng giềng Đông Nam Á dự đoán sẽ trở thành vấn đề không thể né tránh của hội nghị.
Nhà lãnh đạo các nước Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Nga đều sẽ tham dự Hội nghị cấp cao Đông Á lần này.
 |
| Trung Quốc ra sức tiến hành bành trướng lãnh thổ và bành trướng quân sự ở Biển Đông |
Phóng viên Jonathan Head của BBC từ Bangkok Thái Lan cho biết, các nước thành viên ASEAN như Việt Nam và Philippines đã đưa ra phản đối các hoạt động bồi đắp, xây đảo nhân tạo bất hợp pháp của Trung Quốc ở các đá ngầm trên Biển Đông, đồng thời đang tìm kiếm sự ủng hộ của các nước thành viên ASEAN đối với họ.
Trung Quốc trước đó từng vận dụng thành công vai trò ảnh hưởng đáng kể của họ ở Hội nghị cấp cao ASEAN để ngăn chặn 10 nước ASEAN ra bất cứ tuyên bố mang tính thực chất nào về tranh chấp Biển Đông.
Jonathan Head cho rằng, khi đến Kuala Lumpur tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN, nhà lãnh đạo Trung Quốc sẽ phát hiện, muốn bảo đảm các thành viên ASEAN duy trì lặng im tương đối trong vấn đề Biển Đông hoàn toàn không phải là chuyện dễ.
Trung Quốc kiên trì cho rằng, Trung Quốc cùng với Việt Nam và Philippines cần thông qua "đàm phán song phương" để giải quyết tranh chấp chủ quyền các đảo đá ở Biển Đông.
 |
| Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt và tàu khu trục USS Lassen Hải quân Mỹ trên Biển Đông (nguồn mạng sina Trung Quốc) |
Nhưng, Mỹ đã cho biết, sẽ đưa ra vấn đề Biển Đông tại hội nghị cấp cao. Cách đây không lâu, Mỹ điều tàu chiến và tàu sân bay hải quân đi lại ở vùng biển lân cận tranh chấp Biển Đông, việc làm này "bị Trung Quốc phản đối", Trung Quốc đòi chủ quyền bất hợp pháp đối với hầu hết các đảo trên Biển Đông.
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Ashton B. Carter ngày 5 tháng 11 đã lên tàu sân bay USS Theodore Rosevelt Mỹ tuần tra ở Biển Đông.
Tháng trước, Mỹ điều tàu khu trục tên lửa USS Lassen đến đi lại ở vùng biển 12 hải lý lân cận đá Subi và đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa (của Việt Nam) trong thời gian vài giờ, điều này đã làm nóng tình hình Biển Đông.
Quan chức Mỹ cho rằng, họ sử dụng quyền tuần tra trong phạm vi cho phép của luật pháp quốc tế để đảm bảo tự do thông suốt của tuyến đường thương mại ở Biển Đông.
Trung Quốc lại đòi Mỹ phải suy nghĩ kỹ rồi mới hành động, không được quấy rối và tránh các hành vi khiêu khích (đối với các hành động bành trướng lãnh thổ và bành trướng quân sự của Trung Quốc).
 |
| Ngày 17 tháng 11 năm 2015, Tổng thống Mỹ Barack Obama đến thăm tàu chỉ huy BRP Gregorio del Pilar của Hải quân Philippines, biểu tượng cho sự viện trợ của Mỹ đối với Philippines. Ông tuyên bố khoản viện trợ tăng cường năng lực an ninh biển cho các nước ASEAN, sẽ chuyển giao bổ sung 2 tàu chiến cho Philippines. |
Việt Nam và Philippines gần đây tìm cách phát triển quan hệ quân sự chặt chẽ hơn với Mỹ, đồng thời cùng ký kết quan hệ đối tác chiến lược để ngăn chặn Trung Quốc tăng cường hiện diện ở đá ngầm tranh chấp trên Biển Đông, bao gồm bồi lấp xây đảo nhân tạo và thi công đường băng máy bay có thể dùng để cất cánh máy bay quân sự.
Tuy nhiên, theo phóng viên BBC, để các nước thành viên ASEAN đưa ra tuyên bố cứng rắn đối với vấn đề này hầu như là một việc khó.
Bởi vì, Hội nghị cấp cao ASEAN được vận hành theo phương thức đạt được đồng thuận, chỉ cần Trung Quốc giành được sự ủng hộ của một nước thành viên ASEAN thì nước này đứng về phía Trung Quốc, có thể làm cho tuyên bố của ASEAN bị mềm hóa.
 |
| Ngày 17 tháng 11 năm 2015, Việt Nam và Philippines ký kết quan hệ đối tác chiến lược |
