Xóa mù chữ là một trong những việc cần làm ở các vùng khó khăn nhằm nâng cao dân trí, tạo nền tảng phát triển nguồn nhân lực.
Tại xã Tà Tổng - một trong những địa bàn còn nhiều khó khăn của tỉnh Lai Châu, lớp học xóa mù chữ được tổ chức tại Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Tà Tổng đang lặng lẽ thắp lên hy vọng đổi thay.
Từ những con chữ đầu tiên, người học từng bước nâng cao nhận thức, mở rộng cơ hội mưu sinh, qua đó góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo bền vững.
Người dân hào hứng tham gia các lớp xóa mù chữ
Chia sẻ về lớp học xóa mù chữ tại đơn vị, thầy Lù Văn Hướng – Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Tà Tổng cho biết: “Công tác xóa mù chữ đã được nhà trường duy trì nhiều năm qua. Thực hiện chỉ đạo của cấp trên, đơn vị đã chủ động rà soát, thống kê số người dân trong độ tuổi từ 15 đến 60 chưa biết chữ trên địa bàn. Từ cơ sở đó, nhà trường xây dựng kế hoạch mở lớp phù hợp với điều kiện thực tế.
Hiện nay, chúng tôi đang tổ chức một lớp học với 19 học viên, chủ yếu là phụ nữ dân tộc Mông, độ tuổi từ 25 đến 35, sinh sống tại các bản vùng sâu, vùng xa, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, chưa điều kiện được đi học, trình độ dân trí còn thấp.
Để duy trì sĩ số và nâng cao chất lượng, nhà trường phối hợp với ban chỉ đạo xã, trưởng bản cùng tham gia tuyên truyền, vận động người dân đi học. Học viên được hỗ trợ 150 nghìn đồng/người/tháng, đồng thời được cấp đầy đủ sách vở, bút viết, tài liệu học tập theo quy định tại Nghị quyết 57/2022/NQ-HĐND quy định nội dung, mức chi hỗ trợ công tác xóa mù chữ trên địa bàn tỉnh Lai Châu giai đoạn 2022-2025.
Nhờ sự vào cuộc đồng bộ, các học viên tham gia lớp tương đối đều đặn. Nhiều người bày tỏ sự phấn khởi khi lần đầu tiên biết đọc, biết viết tên mình, biết làm những phép tính đơn giản để phục vụ sinh hoạt hằng ngày. Lớp học xóa mù chữ không chỉ giúp người dân có kỹ năng cơ bản mà còn góp phần thay đổi nhận thức, khơi dậy tinh thần ham học hỏi, coi trọng tri thức như một “chìa khóa” để cải thiện cuộc sống và thoát nghèo bền vững".
Được biết, hiện các lớp xóa mù chữ ở Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Tà Tổng được bố trí học vào buổi tối, từ 19h đến 21h30, các ngày từ thứ Hai đến thứ Sáu, thời gian học được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với công việc của học viên.
Nhà trường đang thiếu giáo viên, nên chỉ có thể bố trí một người tham gia giảng dạy vào buổi tối sau khi kết thúc các tiết học chính khóa buổi sáng.
Qua quá trình học tập, nhiều học viên từ chỗ không biết đọc, không biết viết đã có thể đọc thông, viết thạo, tự tin hơn trong giao tiếp, buôn bán và lao động sản xuất. Theo thầy Hướng, chính những chuyển biến tích cực đó đã cho thấy vai trò quan trọng của các lớp xóa mù chữ trong việc nâng cao năng lực người dân, góp phần thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững tại địa phương.
Trong thời gian tới, nhà trường mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học như máy chiếu, tivi và các phương tiện hỗ trợ giảng dạy phù hợp với điều kiện vùng cao. Việc bổ sung các thiết bị trực quan không chỉ giúp giáo viên thuận lợi hơn trong quá trình truyền đạt kiến thức, mà còn giúp học viên, đặc biệt là người lớn tuổi, người mới bắt đầu học chữ dễ tiếp cận và nâng cao hứng thú học tập. Qua đó, các lớp xóa mù chữ sẽ được tổ chức bài bản, hiệu quả hơn, nâng cao chất lượng giảng dạy.
Xóa mù chữ tạo động lực giảm nghèo bền vững
Là người trực tiếp đứng lớp xóa mù chữ, thầy Lý Văn Nổi chia sẻ, điều giữ chân thầy gắn bó với công việc này chính là sự tiến bộ từng ngày của học viên.
“Mỗi học viên biết đọc, biết viết không chỉ là kết quả của một lớp học mà còn mở ra thêm cơ hội để người dân nâng cao nhận thức, cải thiện sinh kế và từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững. Chính suy nghĩ đó đã giúp tôi kiên trì bám lớp, dù ban ngày vẫn đứng lớp chính khóa tại trường, chỉ kịp về nghỉ ngơi một lúc, tối lại tiếp tục lên đường đến lớp xóa mù chữ.
Quãng đường từ nơi ở đến lớp học gần 10km, trong đó có 3 - 4km là đường đất. Vào mùa mưa, đường trơn trượt, việc ngã xe xảy ra thường xuyên, có hôm tôi phải để xe lại ven đường rồi đi bộ vào lớp. Dù vất vả, nhưng chỉ cần bà con còn đến lớp, tôi còn đi dạy.
Ban ngày bà con cũng bận rộn đi nương rẫy, tối đến vẫn tranh thủ thời gian đến lớp học. Nhiều học viên là phụ nữ có con nhỏ, phải bế theo con đến lớp, vừa địu con vừa học chữ. Dù điều kiện còn nhiều khó khăn, tinh thần học tập của học viên rất đáng trân trọng. Điều này càng tiếp thêm động lực cho tôi" - thầy Nổi bộc bạch.
Nói về cách thức giảng dạy tại lớp xóa mù chữ, thầy Nổi cho biết phải linh hoạt kết hợp nhiều phương pháp đặc biệt là phải kiên nhẫn. Với môn Tiếng Việt, thầy hướng dẫn chi tiết từ cách cầm bút, tư thế ngồi, đến cầm tay nắn từng nét chữ cho học viên mới bắt đầu. Có những học viên cả buổi không thể đánh vần, thầy vẫn sửa từng âm, vừa dạy vừa động viên để người học không mặc cảm, không bỏ cuộc.
Đối với những từ ngữ khó, học viên chỉ quen sử dụng tiếng dân tộc, thầy sử dụng hình ảnh minh họa để giúp bà con dễ hình dung, nhận diện sự vật và ghi nhớ mặt chữ.
Khi dạy môn Toán, ngoài việc sử dụng que tính để hướng dẫn các phép tính cơ bản, thầy Nổi còn thường xuyên lấy ví dụ gắn với thực tế đời sống hằng ngày như tính tiền mua bán, trao đổi nông sản. Những tình huống quen thuộc giúp học viên dễ nắm bắt và mạnh dạn thực hành hơn.
Nhờ cách dạy gắn với tình huống cụ thể, nhiều học viên từng bước biết áp dụng phép tính vào buôn bán nhỏ, quản lý chi tiêu... từ đó, họ thấy rõ giá trị thiết thực của việc học chữ, học tính đối với cuộc sống hằng ngày.
Ngoài ra, trong quá trình giảng dạy, thầy Nổi còn lồng ghép kiến thức với nội dung sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt và các chính sách giảm nghèo để cung cấp thêm thông tin cho học viên. Khi đã biết đọc, biết viết, bà con không chỉ dừng lại ở việc ghi chép, tính toán đơn giản mà còn có thể tự tìm đọc sách, tài liệu hướng dẫn kỹ thuật, học cách trồng trọt, chăn nuôi theo hướng khoa học hơn, góp phần nâng cao hiệu quả lao động.
Do điều kiện cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế, các lớp học xóa mù chữ vào buổi tối hiện vẫn phải mượn phòng học của học sinh. Sau mỗi buổi học, học viên lại cùng nhau ở lại quét dọn, sắp xếp bàn ghế để trả lại không gian lớp học cho ngày hôm sau.
Trang thiết bị dạy học còn đơn giản, mạng internet chưa ổn định nên giáo viên chủ yếu sử dụng máy tính để trình chiếu một số hình ảnh minh họa phục vụ bài giảng. Thầy Nổi bày tỏ mong muốn thời gian tới, các lớp học sẽ tiếp tục nhận được sự quan tâm, đầu tư phù hợp về cơ sở vật chất và có thêm điều kiện hỗ trợ học viên, qua đó giúp bà con yên tâm gắn bó, duy trì việc học lâu dài.
