Văn phòng Hội đồng Giáo sư nhà nước vừa công bố danh sách 836 ứng viên giáo sư, phó giáo sư được 26 Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành thông qua (trừ ngành Khoa học Quốc phòng và Khoa học An ninh) trong đợt xét năm 2025. Trong đó có 71 ứng viên giáo sư và 765 ứng viên phó giáo sư.
Theo kết quả thống kê của phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, có 97 ứng viên giáo sư, phó giáo sư không được Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành năm nay thông qua, bao gồm 18 ứng viên giáo sư và 79 phó giáo sư.
Ở vòng xét của Hội đồng Giáo sư cơ sở trước đó, Kinh tế và Y học là hai ngành có số lượng ứng viên nhiều nhất, lần lượt 153 và 124 hồ sơ. Tuy nhiên, kết quả vòng xét ở cấp ngành cho thấy Kinh tế là ngành có số lượng ứng viên không đủ điều kiện nhiều nhất, còn Y học xếp thứ sáu.
Cụ thể, Hội đồng Giáo sư ngành Kinh tế thông qua 136/153 ứng viên, có 17 ứng viên không đạt (gồm 4 giáo sư và 13 phó giáo sư), tương đương 88,9% hồ sơ đạt yêu cầu.
Năm ngoái, ngành này có 108 ứng viên giáo sư, phó giáo sư được Hội đồng Giáo sư cơ sở đề xuất. Kết quả có 104 ứng viên được Hội đồng Giáo sư ngành Kinh tế thông qua, và đến vòng xét của Hội đồng Giáo sư nhà nước có 100/104 ứng viên đạt chuẩn.
Ngành Y học năm nay có 117/124 ứng viên được thông qua, 7 ứng viên không đủ điều kiện (1 giáo sư, 6 phó giáo sư), tỷ lệ đạt 94,25%.
Một số ngành khác dù có số lượng ứng viên khiêm tốn hơn, nhưng tỉ lệ không đạt lại khá cao. Ba hội đồng có số lượng ứng viên không đủ điều kiện nhiều thứ hai (mỗi ngành 10 người) gồm:
Ngành Công nghệ thông tin: 10 ứng viên phó giáo sư không đủ điều kiện.
Liên ngành Điện - Điện tử - Tự động hóa: 1 ứng viên giáo sư và 9 phó giáo sư không đạt.
Liên ngành Khoa học Trái đất - Mỏ: cả 2 ứng viên giáo sư được Hội đồng cơ sở đề xuất đều không được thông qua, cùng với 8 ứng viên phó giáo sư không đủ điều kiện.
Xếp thứ năm là ngành Toán học, với 9 ứng viên không đạt. Ngành này có 27/36 hồ sơ được thông qua, trong đó 2 giáo sư và 7 phó giáo sư không vượt qua vòng xét duyệt.
Ở chiều ngược lại, 6 ngành và liên ngành có 100% ứng viên được thông qua, gồm:
Giao thông vận tải (41/41), Tâm lý (12/12), Thủy lợi (7/7), Liên ngành Sử học - Khảo cổ học - Dân tộc học/Nhân học (6/6), Luyện kim (3/3) và Văn học (1/1).
Nhìn chung, tỷ lệ ứng viên được hội đồng ngành, liên ngành thông qua dao động từ 70% trở lên, tùy lĩnh vực.
So với năm 2024, số lượng hồ sơ không đạt chuẩn tăng nhẹ. Năm ngoái, có 91 ứng viên không vượt qua vòng xét duyệt của các Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành (gồm 19 ứng viên giáo sư và 72 phó giáo sư). Khi đó, Công nghệ thông tin là ngành có số lượng ứng viên bị loại nhiều nhất (3 giáo sư và 9 phó giáo sư).
Những ngành hoặc liên ngành có 100% ứng viên được thông qua năm 2024 gồm: Giao thông vận tải, Tâm lý học, Thủy lợi, Cơ học, Sử học - Khảo cổ học - Dân tộc học/Nhân học và Văn hóa - Nghệ thuật - Thể dục thể thao.
Theo quy trình, ứng viên muốn được công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư phải trải qua ba vòng xét duyệt: Hội đồng Giáo sư cơ sở; Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành; và cuối cùng là Hội đồng Giáo sư nhà nước.
Hàng năm, các cơ sở giáo dục đại học thành lập Hội đồng Giáo sư cơ sở (gồm 9-15 thành viên) để xét duyệt hồ sơ. Sau khi có kết quả, hồ sơ được chuyển về Hội đồng Giáo sư nhà nước.
Kế đó, các Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành tiếp tục thẩm định hồ sơ các ứng viên trong 30 ngày trước khi đề nghị lên Hội đồng Giáo sư nhà nước.
Cuối cùng, Hội đồng Giáo sư nhà nước hoàn tất quá trình xét duyệt dựa trên việc tiếp tục xét duyệt từ số ứng viên được Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành đề xuất.
Theo quy định, ứng viên phải là tác giả chính của 3-5 bài báo đăng trên tạp chí thuộc danh mục WoS, Scopus hoặc danh mục khác do Hội đồng Giáo sư nhà nước quy định.
Năm ngoái, cả nước có tổng số 110 Hội đồng Giáo sư cơ sở được thành lập, với tổng số ứng viên đăng ký 1.033 ứng viên, gồm 93 ứng viên giáo sư, 940 ứng viên phó giáo sư. Sau đó, có 725 ứng viên được Hội đồng Giáo sư cơ sở đề nghị xét công nhận đạt tiêu chuẩn giáo sư, phó giáo sư. Kết quả có 615 ứng viên được Hội đồng Giáo sư nhà nước thông qua, bao gồm 45 ứng viên giáo sư, 570 ứng viên phó giáo sư.
