Ngày 18/5, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017 cho hai nhà khoa học nghiên cứu lĩnh vực khoa học cơ bản là Phó giáo sư Nguyễn Sum và Giáo sư Phan Thanh Sơn Nam
Phó giáo sư Nguyễn Sum hiện đang làm việc tại Đại học Quy Nhơn. Ông được trao giải thưởng với một công trình khoa học đặc biệt xuất sắc trong lĩnh vực tô pô đại số, được rút gọn từ một tiền ấn phẩm 240 trang.
Công trình khoa học này đã giải quyết được một trường hợp đặc biệt (k=4) của giả thuyết “va đập” do nhà toán học người Mỹ Frank Peterson đề xuất cách đây 30 năm.
Công trình có bước tiến mới trong việc giải quyết giả thuyết Peterson kể từ năm 1990.
 |
| Phó giáo sư Nguyễn Sum (đứng thứ 2 từ trái qua phải) và Giáo sư Phan Thanh Sơn Nam nhận được Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017. (Ảnh: Xuân Trung) |
Với công trình này, ông đã có một bài báo dài 57 trang được công bố năm 2015 trên một trong những tạp chí toán học hàng đầu thế giới: “Nguyễn Sum, On the Peterson hit problem, Advances in Mathematics, Vol. 274 (2015), 432-489”.
Được biết, Phó giáo sư Nguyễn Sum đã kiên trì 7 năm để theo đuổi bài toán mở chưa có lời giải trọn vẹn trong lĩnh vực tô pô đại số.
| Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ chúc mừng các nhà khoa học đạt Giải thưởng Tạ Quang Bửu |
Còn Giáo sư Phan Thanh Sơn Nam- Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh được vinh danh nhờ công trình khoa học xuất sắc về chất xúc tác trong lĩnh vực hóa học kỹ thuật.
Công trình đã nghiên cứu ứng dụng vật liệu khung hữu cơ-kim loại (MOFs) làm chất xúc tác cho các ứng tổng hợp các hợp chất hữu cơ họ propargylamine.
Đặc biệt, công trình đã phát hiện ra một chuyển hóa của N-methilaniline chưa từng được công bố.
Đây là công trình khoa học được thực hiện ở Việt Nam, bởi 5 tác giả là người Việt Nam. Bài báo khoa học làm nên giải thưởng được các nhà chuyên môn trên thế giới rất quan tâm, với 21 lần trích dẫn.
Giáo sư Phan Thanh Sơn Nam từng được biết đến là Giáo sư trẻ nhất năm 2015 khi mới 36 tuổi.
Được biết, giải thưởng Tạ Quang Bửu - giải thưởng hằng năm của Bộ Khoa học và Công nghệ do Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia làm Cơ quan thường trực là Giải thưởng nhằm tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu cơ bản thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật.
Trong các năm 2014, 2015 và 2016, Giải thưởng Tạ Quang Bửu đã được trao tặng cho 07 nhà khoa học là tác giả của công trình khoa học xuất sắc trong các lĩnh vực Toán học, Vật lý, Khoa học Thông tin và Máy tính, Khoa học Trái đất và Môi trường và 02 nhà khoa học trẻ trong lĩnh vực Toán học và Vật lý.
Năm 2017, Quỹ Phát triển khoa học và Công nghệ quốc gia (Quỹ Nafosted), cơ quan thường trực của Giải thưởng Tạ Quang Bửu đã tiếp nhận 30 hồ sơ đăng ký tham gia. Số lượng hồ sơ năm nay có tỷ lệ nhà khoa học trẻ (không quá 35 tuổi) và nhà khoa học nữ tăng so với các năm trước, đạt 17% nhà khoa học nữ và 33% nhà khoa học trẻ.
Các hội đồng khoa học chuyên ngành của Quỹ đã họp đánh giá và đề cử bốn hồ sơ lên Hội đồng Giải thưởng, trong đó đề cử ba giải thưởng chính và một giải thưởng nhà khoa học trẻ là tác giả của các công trình khoa học xuất sắc.
