Chuyển biến mạnh mẽ của Trường Đại học Ngoại thương từ khi thực hiện tự chủ

19/11/2023 06:33
Ngọc Mai
GDVN-Cùng với tự chủ của cơ sở giáo dục là tự chủ của giảng viên, nhà quản lý giáo dục trong thực hiện nhiệm vụ và tự chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục của mình

Tự chủ đại học được ví như một cuộc cách mạng đổi mới giáo dục. Đến nay, tự chủ đại học đã đạt một số kết quả tạo bước chuyển biến tích cực cả về nhận thức của xã hội lẫn công tác tổ chức thực hiện. Để có những kết quả đó, đội ngũ giảng viên và đặc biệt là người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học đóng vai trò quan trọng.

Trường Đại học Ngoại thương là một trong những cơ sở giáo dục đại học thực hiện thí điểm tự chủ đầu tiên (tự chủ từng phần chi thường xuyên năm 2005, tự chủ toàn phần chi thường xuyên năm 2008 và tự chủ toàn bộ chi thường xuyên và chi đầu tư năm 2015). Cùng với sự chuyển biến tích cực trong nguồn thu, thu nhập giảng viên,... vai trò và trách nhiệm của đội ngũ nhà giáo khẳng định hiệu quả thực hiện tự chủ của nhà trường.

Để có cái nhìn cụ thể hơn về vấn đề trên, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có cuộc trao đổi với Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thu Hương - Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thu Hương. Ảnh: NTCC.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thu Hương. Ảnh: NTCC.

“Trong tiến trình đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo, việc triển khai thực hiện tự chủ đại học đã tạo ra nhiều chuyển biến tích cực và mang lại những kết quả khích lệ cho hệ thống giáo dục đại học.

Luật Giáo dục đại học (Luật số 34/2018/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học) cùng với các văn bản pháp luật liên quan tới tự chủ đã mang lại nhiều sự thay đổi trong các cơ sở giáo dục đại học.

Từ thực tiễn hoạt động của các cơ sở giáo dục đại học thời gian qua, có thể thấy rằng, tự chủ đại học bước đầu mang lại cơ hội chủ động trong việc xây dựng định hướng chiến lược, chính sách phát triển và sử dụng nguồn lực, đa dạng hóa hoạt động đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao, nâng cao chất lượng giáo dục, tăng cường hiệu quả trong quản trị đại học, mở rộng kết nối và hình thành hệ sinh thái giáo dục mở nhằm thực hiện nhiệm vụ sáng tạo tri thức của giáo dục đại học”

_Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thu Hương_

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, theo cô Hương, tự chủ đại học đặt ra không ít thách thức cho các cơ sở giáo dục đại học về năng lực tự chủ, tài chính và khả năng đáp ứng của đội ngũ.

Đối với những trường đại học đã trải qua quá trình thí điểm tự chủ từ những năm 2005 (tự chủ từng phần chi thường xuyên), năm 2008 (tự chủ toàn phần chi thường xuyên) hay thực hiện tự chủ trong cơ sở các đề án đổi mới cơ chế hoạt động được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Nghị quyết 77/NQ-CP về thí điểm cho các trường tự chủ toàn diện từ năm 2015, mặc dù đã trải qua từ 8-18 năm thực hiện cơ chế tự chủ (từ tự chủ tài chính đến tự chủ học thuật, tổ chức và nhân sự)… nhưng việc nắm bắt và vận dụng tốt các văn bản quy phạm pháp luật trong bối cảnh còn nhiều sự chồng chéo quy định liên quan tới tự chủ là thách thức không nhỏ.

Tập huấn đổi mới phương pháp giảng dạy cho giảng viên trẻ Trường Đại học Ngoại thương. Ảnh: NTCC.

Tập huấn đổi mới phương pháp giảng dạy cho giảng viên trẻ Trường Đại học Ngoại thương. Ảnh: NTCC.

Bên cạnh đó, trong nhiều năm, cách tiếp cận tự chủ đại học đồng nghĩa với tự chủ tài chính trong điều kiện hệ thống chính sách hỗ trợ năng lực tài chính cho các cơ sở giáo dục đại học chưa được hoàn thiện gây nên không ít khó khăn và rủi ro cho cơ sở giáo dục đại học trong quá trình phát triển.

Chưa kể, trong bối cảnh cạnh tranh đối với giáo dục đại học ngày càng gia tăng, các cơ sở giáo dục đại học tự chủ phải nhanh chóng thích ứng với cơ chế mới, tư duy quản trị mới để nắm bắt và đáp ứng được nhu cầu hiện tại cũng như chuẩn bị sẵn sàng cho nhu cầu trong tương lai của xã hội.

Thêm nữa, việc xây dựng được đội ngũ đủ mạnh để đáp ứng yêu cầu đa dạng hoá và nâng cao chất lượng trong hoạt động đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao, tư vấn chính sách và phục vụ cộng đồng cũng là thách thức không nhỏ.

Thực hiện đổi mới giáo dục đại học gắn với tự chủ

Trường Đại học Ngoại thương trải qua nhiều khó khăn và thách thức trong quá trình thực hiện tự chủ. Trên cơ sở đó, nhà trường đã xác định tầm nhìn chiến lược là trở thành trường đại học đổi mới sáng tạo.

Theo Phó Giáo sư Phạm Thu Hương, đổi mới giáo dục đại học gắn liền với tự chủ được thực hiện một cách toàn diện trong tổ chức bộ máy và phát triển nguồn nhân lực, phát triển và tổ chức các chương trình đào tạo, hoạt động nghiên cứu và chuyển giao, hợp tác quốc tế và hợp tác tổ chức, doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, huy động và khai thác nguồn lực đầu tư.

Giảng viên Trường Đại học Ngoại thương trong chương trình nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo của lãnh đạo và quản lý cấp trung. Ảnh: NTCC.

Giảng viên Trường Đại học Ngoại thương trong chương trình nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo của lãnh đạo và quản lý cấp trung. Ảnh: NTCC.

“Bên cạnh việc tinh giản bộ máy nhằm nâng cao hiệu quả quản trị, nhà trường thành lập thêm các đơn vị thuộc, trực thuộc và từng bước hoàn thiện mô hình tổ chức tăng cường tự chủ trong chức năng và học thuật. Song song với đó, hình thành các đơn vị hỗ trợ thực hiện chức năng và phát triển học thuật hướng tới 3 trụ cột bao gồm: đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao, tư vấn chính sách và phục vụ cộng đồng.

Nhà trường thực hiện đổi mới đồng bộ trong chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, chính sách đãi ngộ và chính sách đào tạo trong đó chú trọng tới phát triển tư duy đổi mới sáng tạo”, Phó Giáo sư Hương cho biết.

Về phát triển và tổ chức các chương trình đào tạo, theo Phó Giáo sư Phạm Thu Hương, nhà trường thực hiện phát triển mới và cải tiến đồng bộ các chương trình đào tạo theo nguyên tắc căn bản, mở và linh hoạt nhằm giúp người học có nền tảng vững chắc cũng như khả năng thích ứng với xu hướng phát triển hay những thay đổi khó lường của thế giới.

“Song hành với các chương trình đào tạo chính, trường phát triển các chương trình vệ tinh nhằm giúp người học có khả năng tiếp cận liên ngành, đáp ứng các yêu cầu mới của thị trường lao động. Trong những năm qua, các chương trình ngoại khoá cũng đã được đổi mới một cách mạnh mẽ, thể hiện rõ nét từng bước phát triển của người học, hướng tới tăng cường khả năng vận dụng kiến thức trong thực tiễn, phát triển các kỹ năng cá nhân, kỹ năng nghề nghiệp và tâm thế nghề nghiệp”, Phó Giáo sư Phạm Thu Hương chia sẻ.

Ngày hội hiến máu Happy Day của sinh viên và giảng viên, viên chức Trường Đại học Ngoại thương. Ảnh: NTCC.

Ngày hội hiến máu Happy Day của sinh viên và giảng viên, viên chức Trường Đại học Ngoại thương. Ảnh: NTCC.

Cùng với đổi mới chương trình đào tạo, nhà trường thực hiện đổi mới mạnh mẽ nghiên cứu khoa học và chuyển giao tri thức. Cụ thể, đổi mới mô hình phát triển cũng như thu hút nguồn lực đầu tư cho hoạt động nghiên cứu, trong đó chú trọng tới tự chủ của đơn vị chuyên môn, giảng viên và người học.

Trong những năm qua, nhiều dự án và chương trình nghiên cứu với mức đầu tư trên dưới 1 tỷ đồng/chương trình từ nguồn kinh phí của trường đã được triển khai và thu hút sự tham gia của các nhà nghiên cứu trong và ngoài trường, trong đó nhiều kết quả nghiên cứu đã được chuyển giao cho địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, cũng như công bố trên các tạp chí quốc tế có uy tín.

Bên cạnh đó, việc thu hút nguồn lực từ các địa phương, các tổ chức cho hoạt động nghiên cứu khoa học cũng được thúc đẩy một cách mạnh mẽ. Hoạt động nghiên cứu khoa học của người học cũng được đặc biệt chú trọng và có nhiều đổi mới mang tính chiều sâu, đặc biệt tiếp cận theo quá trình phát triển năng lực nghiên cứu của người học. Trong mọi hoạt động, chương trình nghiên cứu dành cho người học luôn có sự đồng hành của các nhà khoa học trong và ngoài trường từ khi hình thành ý tưởng đến khi triển khai bài viết/chuyên đề/đề tài nghiên cứu.

Chia sẻ về hợp tác quốc tế và hợp tác doanh nghiệp, theo Phó Giáo sư Phạm Thu Hương, phát huy thế mạnh truyền thống của trường, trong những năm qua, nhà trường đã thực hiện phát triển mô hình hợp tác campus-in-campus. Theo đó, các chương trình đào tạo đều có sự tích hợp với chương trình của các trường đại học có uy tín, các tổ chức nghề nghiệp, doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

Việc tham gia trực tiếp của các chuyên gia thực tiễn trong và ngoài nước vào quá trình giảng dạy, đánh giá cũng tạo nên những điểm khác biệt trong đào tạo tại Trường Đại học Ngoại thương. Các điểm nghiên cứu và thực hành của Nhà trường được đặt tại cơ sở của các đối tác và ngược lại nhằm khai thác hiệu quả nguồn lực của các bên cho giáo dục.

Chương trình trao đổi giảng viên và sinh viên được đặc biệt chú trọng thúc đẩy trong thời gian qua với mỗi năm có khoảng hơn 1000 sinh viên quốc tế tham gia tại các chương trình dài hạn, ngắn hạn và thực tập tại Trường Đại học Ngoại thương.

Nhà trường phát triển mạng lưới đối tác theo mô hình hợp tác toàn diện với sự đồng hành của các chủ thể trong phát triển hệ sinh thái giáo dục, từ đó khai thác hài hòa và bền vững nguồn lực cho phát triển. Trên cơ sở đó, trường triển khai chương trình thực tập toàn cầu, sinh viên có cơ hội thực tập tại nước ngoài để làm quen với thị trường quốc tế.

Nhà trường cũng triển khai nhiều hoạt động thể hiện vai trò tiên phong trong quốc tế hóa giáo dục đại học, trong đó đặc biệt là việc tổ chức thường niên Diễn đàn quốc tế hóa giáo dục (FIHE) với sự tham gia của nhiều tổ chức quốc tế, đại sứ quán cũng như các trường đại học, doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

Trong quá trình thực hiện tự chủ, Trường Đại học Ngoại thương chú trọng phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Trong đó, chú trọng phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp mở với mô hình 5 giải pháp bao gồm: giải pháp về nâng cao nhận thức, nâng cao năng lực, tăng cường thực thi, kết nối mạng lưới và chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Nhiều khóa đào tạo, chương trình đồng hành hỗ trợ kinh doanh và hoạt động thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên, giảng viên, SMEs, và các công ty khởi nghiệp đã được thực hiện trong những năm qua.

“Trường Đại học Ngoại thương cũng đang từng bước triển khai các giải pháp để trở thành nơi khơi nguồn và thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp dành cho thế hệ trẻ. Hiện nay, nhà trường đã xây dựng và triển khai cơ chế thu hút các nguồn lực cho các chương trình đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, chính sách hỗ trợ người học khi thực hiện các dự án đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

Liên quan đến việc huy động và khai thác nguồn lực đầu tư nhằm nâng cao hiệu quả tự chủ, nhà trường xây dựng phương án mở rộng khuôn viên tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, dự án đầu tư tại Từ Sơn – Bắc Ninh, thực hiện nâng cấp đồng bộ cơ sở vật chất và trang thiết bị giáo dục gắn liền với triết lý giáo dục của nhà trường, chú trọng tới các lợi ích và giá trị mang lại cho người học”, Phó Giáo sư Phạm Thu Hương chia sẻ.

Tự chủ tạo chuyển biến về đội ngũ nhà giáo

Theo Phó Giáo sư Phạm Thu Hương, thí điểm tự chủ dù mang lại không ít thách thức nhưng đã, đang và sẽ làm thay đổi căn bản hoạt động của các cơ sở giáo dục đại học. Với quyền tự chủ của mình, các cơ sở giáo dục đại học đã từng bước được thực hiện đa dạng hóa hoạt động cũng như chủ động thu hút các nguồn lực cho phát triển, thu nhập của giảng viên được cải thiện một cách ổn định qua các năm.

Để thực hiện chiến lược phát triển giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn năm 2040, trong những năm qua, Trường Đại học Ngoại thương không ngừng bổ sung đội ngũ giảng viên, nâng cao chất lượng đào tạo, giảm tỷ lệ sinh viên/giảng viên, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế đối với một cơ sở giáo dục đại học.

Bên cạnh đó, nhà trường cũng thực hiện chủ trương tăng cường đội ngũ giảng viên, chuyên gia nước ngoài tham gia giảng dạy và nghiên cứu. Thực hiện triết lý giáo dục hướng tới khai phóng và gắn liền với thực tiễn, hàng năm, nhà trường thu hút nhiều chuyên gia đến từ các tổ chức, doanh nghiệp trực tiếp tham gia giảng dạy và đánh giá người học.

“Là một cơ sở giáo dục đại học thực hiện tự chủ từ rất sớm, nhà trường đặc biệt chú trọng tới công tác đảm bảo chất lượng và coi đây là nhiệm vụ hàng đầu trong quá trình thực hiện chiến lược phát triển.

Cho đến nay, nhà trường đã hoàn thành kiểm định cơ sở giáo dục lần thứ 2, nhiều chương trình đào tạo được kiểm định bởi các tổ chức kiểm định uy tín trong nước và quốc tế, văn hóa đảm bảo chất lượng đã thật sự đi vào từng hoạt động của trường trong những năm qua.

Theo số liệu cập nhật gần nhất năm 2022 bởi tổ chức kiểm định, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm của trường đạt khoảng 99% và về cơ bản đồng đều giữa các ngành đào tạo”

_Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thu Hương_

Song hành với tự chủ đại học là tự chủ của nhà giáo, nhà quản lý giáo dục

Thực tế cho thấy, đội ngũ giảng viên đóng vai trò trọng yếu trong quá trình nắm bắt cơ hội phát triển cũng như vượt qua những thách thức đặt ra, quyết định thành công của thí điểm tự chủ tại các cơ sở giáo dục đại học. Trong bối cảnh tự chủ đại học có sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các cơ sở giáo dục đại học nước ngoài và tư thục, việc thực hiện đa dạng hóa hoạt động giáo dục cũng như nâng cao chất lượng giáo dục nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường và yêu cầu của phát triển là tất yếu.

Theo cô Hương, trong những năm qua, đội ngũ giảng viên với tâm huyết nghề, dám đối mặt với khó khăn, thử thách, chịu khó học hỏi và không ngại tiếp cận với cái mới đã góp phần căn bản vào những thay đổi trong các chương trình đào tạo hiện có, phát triển các chương trình mới, nâng cao chất lượng giáo dục đại học đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực của xã hội.

Ngoài ra, nghiên cứu và chuyển giao tri thức của đội ngũ giảng viên cũng từng bước khẳng định rõ nét hơn vai trò dẫn dắt của giáo dục đại học trong tiếp cận và đón đầu các xu thế phát triển mới. Trong bối cảnh phát triển không ngừng và có nhiều biến động khó lường, đội ngũ giảng viên cũng là lực lượng dẫn dắt đổi mới tư duy, phương pháp tiếp cận và tầm nhìn trong giáo dục đại học, thích ứng với sự thay đổi liên tục của thế giới.

“Kinh nghiệm phát triển giáo dục đại học tại nhiều quốc gia trên thế giới cho thấy song hành với tự chủ của cơ sở giáo dục đại học là tự chủ của từng cá nhân giảng viên, nhà quản lý giáo dục trong việc thực hiện nhiệm vụ và tự chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục của mình. Điều này đòi hỏi đội ngũ giảng viên phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, trau dồi các kỹ năng nghề nghiệp và đổi mới phương pháp tiếp cận giáo dục để từng bước làm chủ trong hoạt động chuyên môn, nội dung giảng dạy, nghiên cứu và chuyển giao tri thức”, Phó Giáo sư Phạm Thu Hương chia sẻ.

Sinh viên quốc tế tham gia Ngày hội Tết cổ truyền tại Trường Đại học Ngoại thương. Ảnh: NTCC.

Sinh viên quốc tế tham gia Ngày hội Tết cổ truyền tại Trường Đại học Ngoại thương. Ảnh: NTCC.

Cũng theo cô Hương, xu thế phát triển mang tính liên ngành và tác động của công nghệ cũng đặt ra cho đội ngũ giảng viên những thách thức không nhỏ về cách tiếp cận tổng quát và ứng dụng công nghệ trong giảng dạy nhằm đáp ứng yêu cầu mới.

Thêm vào đó, để thực hiện mục tiêu tiếp cận với nền giáo dục thế giới cũng như thúc đẩy tư duy đổi mới sáng tạo ở người học, ngoài việc đảm nhiệm vai trò giảng dạy và nghiên cứu, đội ngũ giảng viên còn phải là người đồng hành và thúc đẩy khuyến khích năng lực cũng như khát khao đổi mới sáng tạo trong thế hệ trẻ, cùng các bên liên quan đồng kiến tạo giá trị bền vững, thiết thực cho cộng đồng và xã hội.

Do đó, đội ngũ giảng viên cần có nhận thức đúng về vai trò và vị trí mới của mình, sẵn sàng chấp nhận thay đổi tư duy, đổi mới phương pháp, không ngừng tìm tòi, học hỏi, kết nối để không chỉ thích ứng mà còn chủ động trở thành một mảnh ghép tích cực trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, năng động đa sắc màu.

Đổi mới cơ chế thu nhập theo hiệu quả và chất lượng công việc

Theo Phó Giáo sư Phạm Thu Hương, nếu đối sánh các con số về tỷ lệ giảng viên/cán bộ phục vụ giảng dạy, tỷ lệ sinh viên/giảng viên của Việt Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy Việt Nam còn thiếu về số lượng ở cả đội ngũ giảng viên cũng như cán bộ phục vụ giảng dạy. Điều này dẫn đến khả năng nhiều trường đại học phải duy trì quy mô lớp lớn và/hoặc khối lượng giảng dạy của giảng viên ở mức cao. Do đó, rất khó để đội ngũ giảng viên dành đủ thời gian để trau dồi nâng cao trình độ chuyên môn cũng như thực hiện nghiên cứu khoa học và chuyển giao tri thức.

Vinh danh 7 thủ khoa tốt nghiệp toàn quốc kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2023 trúng tuyển vào Trường Đại học Ngoại Thương. Ảnh: NTCC.

Vinh danh 7 thủ khoa tốt nghiệp toàn quốc kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2023 trúng tuyển vào Trường Đại học Ngoại Thương. Ảnh: NTCC.

“Thực tiễn tại các trường đại học tự chủ hiện nay cho thấy, việc vừa phải giải bài toán về phát triển nguồn nhân lực, vừa phải giải bài toán đầu tư các điều kiện đảm bảo chất lượng nhằm đáp ứng chuẩn quốc tế trong bối cảnh đầu tư cho giáo dục của Việt Nam còn hạn chế và có nhiều ràng buộc về nguồn thu là một nhiệm vụ rất khó thực hiện.

Hiện nay, phần lớn các trường đều chưa đủ nguồn lực để đào tạo giảng viên tại các trường đại học có uy tín trên thế giới, vì vậy, vẫn phải phụ thuộc vào các đề án đào tạo giảng viên của Chính phủ Việt Nam và tài trợ không hoàn lại của nước ngoài”, Phó Giáo sư Phạm Thu Hương cho biết.

Chương trình nâng cao năng lực đổi mới của đội ngũ giảng viên tại Cơ sở II - Thành phố Hồ Chí Minh - Trường Đại học Ngoại Thương. Ảnh: NTCC.

Chương trình nâng cao năng lực đổi mới của đội ngũ giảng viên tại Cơ sở II - Thành phố Hồ Chí Minh - Trường Đại học Ngoại Thương. Ảnh: NTCC.

Cũng theo Phó Giáo sư Hương, mặc dù Nghị định 60/2021/NĐ-CP về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập được ban hành với những quy định rõ hơn, phân định các mức tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập và các cơ sở giáo dục đại học được tự chủ hơn trong việc xác định thu nhập của đội ngũ giảng viên, nhưng do đến thời điểm hiện tại, Chính phủ chưa ban hành chế độ tiền lương theo Nghị quyết số 27-NQ/TW nên việc thực hiện đổi mới cơ chế thu nhập theo hiệu quả, chất lượng công việc của giảng viên cũng như cơ chế đặc thù thu hút nhân tài, đặc biệt là giảng viên trẻ, có đổi mới nhưng vẫn chưa thể triệt để và khó cạnh tranh với các trường đại học nước ngoài hay đại học tư thục do một phần vẫn phải chi trả tiền lương theo ngạch, bậc… của nhà nước.

Thêm nữa, việc mời các giáo sư, giảng viên, chuyên gia nước ngoài có uy tín về làm việc, giảng dạy, nghiên cứu lâu dài tại các trường đại học Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn do những quy định pháp luật chưa thật sự phù hợp với thực tiễn của các cơ sở giáo dục đại học tự chủ, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế về giáo dục đại học là xu thế tất yếu của quá trình phát triển.

Chưa kể, các cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam còn vướng mắc trong việc thực hiện quy trình xin giấy phép lao động cho các giáo sư, giảng viên và chuyên gia nước ngoài do những quy định chặt chẽ và chưa thực sự linh hoạt của pháp luật đối với các đơn vị tự chủ, tự chịu trách nhiệm.

Một lớp học của Trường Đại học Ngoại Thương. Ảnh: NTCC.

Một lớp học của Trường Đại học Ngoại Thương. Ảnh: NTCC.

Theo Phó Giáo sư Phạm Thu Hương, để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đại học – tự chủ đại học gắn với vai trò của nhà giáo, thứ nhất, nhà nước cần tăng cường đầu tư cho giáo dục, trong đó có giáo dục đại học, thống nhất cách hiểu về tự chủ đại học trong quá trình hoàn thiện cơ chế chính sách.

Cụ thể, cần có quy hoạch và kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phù hợp, đồng thời xây dựng chính sách thu hút thế hệ trẻ tài năng, tạo điều kiện cho các chuyên gia, nhà khoa học quốc tế tham gia vào giảng dạy tại các cơ sở giáo dục đại học. Chính phủ cần sớm ban hành chế độ tiền lương theo Nghị quyết số 27-NQ/TW để làm cơ sở cho các trường đại học đổi mới chính sách tiền lương một cách toàn diện theo hiệu quả và chất lượng công việc.

Thứ hai, về phía cơ sở giáo dục, cần chủ động đổi mới cơ chế thu nhập theo hiệu quả và chất lượng công việc; xây dựng các chính sách thu hút nhân tài; nâng cao nhận thức về vai trò và vị trí của đội ngũ giảng viên trong bối cảnh đổi mới giáo dục gắn liền với tự chủ.

Xây dựng và thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên theo nhóm đối tượng và theo lộ trình phát triển trong đó chú trọng tới khả năng làm chủ hoạt động chuyên môn, nội dung giảng dạy, nghiên cứu và chuyển giao tri thức, năng lực dẫn dắt đổi mới tư duy, năng lực đổi mới sáng tạo, phương pháp tiếp cận tổng quát, khả năng ứng dụng công nghệ trong giảng dạy.

Cơ sở giáo dục cần cho phép các giảng viên chủ động lựa chọn kế hoạch, lộ trình đào tạo bồi dưỡng theo năng lực và mong muốn dựa trên yêu cầu của khung năng lực do trường đặt ra để một mặt nâng cao hiệu quả đào tạo và mặt khác giúp giảng viên phát huy tốt nhất năng lực của mình.

Đồng thời, tạo điều kiện cho giảng viên trực tiếp tham gia vào các hoạt động tại tổ chức và doanh nghiệp để phát huy khả năng của người làm khoa học trong điều kiện thực tiễn, cùng các bên liên quan kiến tạo giá trị bền vững cho cộng đồng và xã hội; tăng cường kết nối và sự tham gia của các giáo sư, chuyên gia nước ngoài có uy tín vào các hoạt động giáo dục của trường đại học.

Ngọc Mai