Đại học Quốc gia Hà Nội đã ban hành Quyết định số 4277/QĐ-ĐHQGHN về việc thí điểm thực hiện chính sách hỗ trợ tài chính đối với cán bộ khoa học xuất sắc năm 2025.
Chính sách hướng tới đội ngũ cán bộ khoa học cơ hữu của Đại học Quốc gia Hà Nội gồm viên chức, người lao động có chức danh nghề nghiệp giảng viên, nghiên cứu viên có hợp đồng làm việc hoặc hợp động lao động tại các đơn vị trong Đại học Quốc gia Hà Nội có các công trình khoa học công bố ghi tên Đại học Quốc gia Hà Nội hoặc tên của các đơn vị trong Đại học Quốc gia Hà Nội.
Đối với các đơn vị khác, Đại học Quốc gia Hà Nội khuyến khích các đơn vị sử dụng kinh phí từ Quỹ Khoa học công nghệ theo quy định của Nghị định số 109/2022/NĐ-CP và nguồn kinh phí hợp pháp của đơn vị, để áp dụng hệ số hỗ trợ đối với cán bộ khoa học có công trình công bố vượt trội. Trường hợp Quỹ khoa học công nghệ không đủ kinh phí, đơn vị gửi văn bản báo cáo Đại học Quốc gia Hà Nội xem xét.
Theo đại diện một số đơn vị thành viên của Đại học Quốc gia Hà Nội, chính sách này sẽ tạo động lực lớn thúc đẩy đội ngũ cán bộ, giảng viên tham gia nghiên cứu khoa học, đẩy mạnh công bố quốc tế trên các tạp chí uy tín.
Thúc đẩy giảng viên nghiên cứu khoa học, từng bước hình thành nhóm nghiên cứu mạnh
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định chính sách thí điểm sẽ tạo động lực đáng kể cho đội ngũ cán bộ khoa học, đặc biệt là những nhà nghiên cứu xuất sắc đẩy mạnh công bố quốc tế.
Tại Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội, các chương trình hỗ trợ tương tự đã được áp dụng nhiều năm qua dù định mức có thể thấp hơn, với mức chi cụ thể cho từng loại sản phẩm khoa học: khoảng 25 triệu đồng cho một bài báo khoa học đăng trên tạp chí uy tín top đầu và 20-25 triệu đồng cho một bằng sáng chế.
Ngoài ra, nhà trường còn chi trả kinh phí thường niên cho việc duy trì sáng chế, giúp giảng viên, nhà khoa học yên tâm tập trung nghiên cứu thay vì vướng bận thủ tục hành chính.
“Chính sách hỗ trợ tài chính đối với cán bộ khoa học xuất sắc đã đem lại những kết quả rõ rệt trong ngắn hạn. Niềm tin và tâm lý của cán bộ được củng cố, phong trào nghiên cứu được thúc đẩy mạnh mẽ, từng bước hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh. Nhà trường cũng khẳng định, mọi sản phẩm khoa học công nghệ đều được khuyến khích và hỗ trợ, miễn là đảm bảo chất lượng và có giá trị học thuật.
Đối với riêng Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội, giảng viên, nhà khoa học, sinh viên không phải đăng ký phức tạp; chỉ cần có sản phẩm nghiên cứu thì nhà trường sẽ tự động hỗ trợ.
Cách làm này vừa minh bạch vừa giảm thiểu gánh nặng từ thủ tục hành chính, để giảng viên toàn tâm với nghiên cứu và giảng dạy”, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình cho hay.
Đánh giá về tác động của chính sách hỗ trợ của Đại học Quốc gia Hà Nội, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình khẳng định: trong ngắn hạn, chính sách này chắc chắn sẽ thúc đẩy phong trào nghiên cứu lan tỏa mạnh mẽ, không chỉ dừng lại ở giảng viên mà còn thu hút cả sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh tham gia.
Nhiều công trình khoa học chất lượng của sinh viên đã được công bố, tạo ra làn sóng mới về tinh thần nghiên cứu trong toàn trường.
Về dài hạn, những chính sách này đặt nền móng cho việc xây dựng văn hóa nghiên cứu khoa học đỉnh cao. Văn hóa đó sẽ dần hình thành những sản phẩm khoa học công nghệ có giá trị lớn, có sức ảnh hưởng trong nước và quốc tế.
Xa hơn, thầy Trình kỳ vọng chính sách sẽ góp phần đào tạo nên thế hệ sinh viên và nhà nghiên cứu trẻ có nền tảng vững chắc, mang tinh thần học thuật nghiêm túc, sẵn sàng đóng góp trực tiếp vào hệ thống khoa học và công nghệ quốc gia.
Đây cũng chính là sự đóng góp thiết thực và bền vững của Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội nói riêng và các cơ sở đào tạo nói chung cho sự phát triển của đất nước, đúng với tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW: xây dựng nền khoa học công nghệ Việt Nam vững mạnh, đồng hành cùng khát vọng vươn mình của dân tộc trong kỷ nguyên mới.
Nhóm sinh viên nghiên cứu khoa học của Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: website nhà trường
Trong khi đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Minh Thảo - Trưởng phòng, Phòng Khoa học, Công nghệ và Chuyển đổi số, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ: “Ngay sau khi Đại học Quốc gia Hà Nội ban hành và có thông báo thực hiện chính sách, nhà trường đã kịp thời phổ biến rộng rãi tới các đơn vị và cán bộ trong trường để đăng ký tham gia.
Ngoài ra, Phòng Khoa học, Công nghệ và Chuyển đổi số cũng tư vấn và hỗ trợ cho các cán bộ về việc lập hồ sơ, đăng ký. Chính sách này không chỉ đơn thuần mang ý nghĩa hỗ trợ kinh phí cao hơn so với hỗ trợ công bố khoa học quốc tế và sở hữu trí tuệ thông thường hàng năm mà còn khuyến khích các cán bộ hướng tới những công bố có chất lượng cao”.
Chính sách hỗ trợ tài chính đối với cán bộ khoa học xuất sắc tại Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2025 đã đưa ra những tiêu chí hỗ trợ rõ ràng dựa trên xếp hạng bài báo quốc tế.
Theo đó, định mức hỗ trợ đối với bài báo được xác định theo hệ số gấp 3 lần đối với bài báo thuộc top 1%, gấp 2 lần đối với bài báo thuộc top 5% và gấp 1,5 lần đối với bài báo được xếp hạng Q1, Q2 so với định mức hỗ trợ Hướng dẫn số 2622/HD-ĐHQGHN ngày 14/6/2025 về việc Hỗ trợ công bố quốc tế.
Chia sẻ về cách phân biệt bài báo khoa học thuộc top 1%, top 5% tạp chí hàng đầu của Scimago so với bài báo trên tạp chí khoa học thuộc danh mục cơ sở dữ liệu của WoS hoặc Scopus và được Scimago xếp hạng Q1, Q2, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Minh Thảo cho hay, theo Scimago Journal Rank (www.scimagojr.com) trong từng lĩnh vực hẹp (subject area), các tạp chí được xếp thứ tự theo chỉ số quy mô tạp chí (SJR) - là chỉ số đo lường hiệu suất của một tạp chí dựa trên số lượng bài báo được trích dẫn và chất lượng/uy tín của tạp chí.
Các tạp chí thuộc top 1%, 5% hay Q1 (25% thứ 1), Q2 (25% thứ 2) được phân loại dựa vào số thứ tự xếp hạng SJR của tạp chí đó trên tổng số tạp chí trong từng lĩnh vực hẹp. Mặc dù, không có chỉ số nào bao gồm cả SJR theo Scimago được coi là hoàn hảo khi đánh giá các tạp chí, nhưng đây là một công cụ đánh giá tương đối toàn diện và tổng quan về tầm quan trọng và uy tín của các tạp chí khoa học.
Đồng thời, công cụ cũng dễ truy cập trực tuyến nên khá thuận tiện cho các nhà quản lý và nhà khoa học khi muốn tìm hiểu thông tin về một tạp chí nào đó. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Minh Thảo thông tin thêm, nhằm hỗ trợ cán bộ khoa học trong việc hoàn thành công trình nghiên cứu đúng thời hạn, đặc biệt khi thời gian thí điểm chỉ kéo dài đến tháng 3/2026, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội có chính sách cho phép quy đổi giữa giờ giảng dạy và giờ nghiên cứu (theo một tỉ lệ nhất định trong quy chế của nhà trường ban hành). Như vậy các nhà khoa học có thể chủ động sắp xếp ưu tiên công việc nghiên cứu hoặc giảng dạy luân phiên theo từng kỳ.
Từng bộ phận chuyên môn cũng hỗ trợ nhà khoa học trong việc bố trí thiết bị nghiên cứu, thời gian thực hiện thí nghiệm hoặc thực địa, các công việc khác,… Điều đó góp phần hỗ trợ cán bộ khoa học hoàn thành các công trình đăng ký đúng thời hạn.
Mặt khác, theo quy định của chính sách, cán bộ khoa học có thể tạm ứng 50% kinh phí trước để thực hiện nghiên cứu nếu có nhu cầu, tuy nhiên vẫn còn nhiều băn khoăn về việc phân định vai trò giữa tác giả đứng đầu và các tác giả đồng thực hiện, cũng như sự khác biệt trong mức hỗ trợ dành cho từng vị trí.
Về nội dung này, cô Thảo cho hay: “Thí điểm thực hiện chính sách hỗ trợ tài chính đối với cán bộ khoa học xuất sắc tại Đại học Quốc gia Hà Nội chỉ tính cho các công trình mà nhà khoa học đăng ký là tác giả chính, tức tác giả đứng đầu hoặc tác giả liên hệ duy nhất.
Như vậy, cán bộ khoa học xuất sắc được hỗ trợ phải là người thực hiện chính các công trình hoặc người đứng đầu một nhóm nghiên cứu, có vai trò quan trọng trong nhóm nghiên cứu”.
Yêu cầu nghiêm ngặt về liêm chính học thuật và trách nhiệm sở hữu trí tuệ
Chính sách hỗ trợ tài chính đối với cán bộ khoa học xuất sắc tại Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2025 nhấn mạnh tầm quan trọng của liêm chính học thuật và sở hữu trí tuệ. Điều đó đặt ra yêu cầu cho các cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu thí điểm chính sách phải có cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ để đảm bảo công trình được hỗ trợ tuân thủ nghiêm ngặt quy định, đồng thời ngăn ngừa các hành vi vi phạm như đạo văn hay sai lệch tác quyền.
Liên quan đến vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Trịnh Hoàng Hà - Giám đốc Bệnh viện Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh tầm quan trọng của liêm chính học thuật và sở hữu trí tuệ.
Để đảm bảo các công trình nghiên cứu khoa học tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về liêm chính học thuật, Bệnh viện Đại học Quốc gia Hà Nội đã giao nhiệm vụ giám sát cho Phòng Kế hoạch - Tổng hợp với sự tham gia của chuyên viên quản lý khoa học.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Trịnh Hoàng Hà - Giám đốc Bệnh viện Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: website nhà trường
Cũng theo thầy Hà, hoạt động nghiên cứu khoa học tại Bệnh viện Đại học Quốc gia Hà Nội được triển khai theo một mô hình đặc thù: các bác sĩ là lực lượng nòng cốt thực hiện nghiên cứu song song với công việc chuyên môn hằng ngày, thay vì có đội ngũ chuyên trách như ở các trường đại học.
Mặc dù vậy, bệnh viện vẫn được áp dụng đồng bộ chính sách hỗ trợ tài chính cho cán bộ khoa học xuất sắc từ Đại học Quốc gia Hà Nội.
Trước đó, năm 2024, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng đã triển khai Thông báo số 3138/TB-ĐHQGHN về việc Thí điểm thực hiện chính sách hỗ trợ tài chính đối với cán bộ khoa học xuất sắc của Đại học Quốc gia Hà Nội. Quyết định số 4277/QĐ-ĐHQGHN có những điểm mới sau khi kế thừa từ việc thí điểm Thông báo số 3138/TB-ĐHQGHN.
Thực tế, trong năm 2024, một tiến sĩ của bệnh viện đã nhận được hỗ trợ khoảng 30 triệu đồng cho mỗi công trình công bố, cho thấy hiệu quả bước đầu của chính sách. Tuy nhiên, số lượng công trình và bài báo khoa học tại Bệnh viện Đại học Quốc gia Hà Nội vẫn còn khiêm tốn, đặc biệt là bằng độc quyền sáng chế về sở hữu trí tuệ. Nguyên nhân chính là do bệnh viện hiện vẫn đang trong giai đoạn đầu xây dựng và phát triển, mới được cấp phép hoạt động với quy mô 50 giường bệnh.
Đây là thách thức lớn, nhưng cũng là động lực để bệnh viện tiếp tục nỗ lực, cải thiện và đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học trong thời gian tới.
Cùng bàn về vấn đề này, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình cho biết: Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội đặc biệt đề cao vấn đề liêm chính trong nghiên cứu khoa học. Mọi sản phẩm đều được công khai, thống kê trên hệ thống quản lý chung của trường, cho phép kiểm tra chéo giữa các cán bộ.
Cơ chế minh bạch này vừa bảo đảm sự giám sát, vừa giữ gìn danh dự của giới nghiên cứu. Đến nay, nhà trường chưa từng ghi nhận trường hợp vi phạm, cho thấy cách làm chặt chẽ và nghiêm túc.
“Mỗi năm, nhà trường đều họp để phân loại sản phẩm khoa học công nghệ thành bốn nhóm: bài báo, sáng chế, sản phẩm ứng dụng và các công trình khác. Với từng nhóm, mức kinh phí hỗ trợ được xác định cụ thể, thống nhất và công khai trong quy chế chi tiêu nội bộ.
Các bài báo khoa học còn được phân hạng theo tiêu chí quốc tế (Q1, Q2, Q3, Q4), bài báo tại hội nghị khoa học quốc tế hoặc nằm trong danh mục được Hội đồng Giáo sư Nhà nước tính điểm.
Cách phân loại này khuyến khích giảng viên công bố công trình trên các tạp chí uy tín, chất lượng cao, qua đó nâng tầm uy tín học thuật của nhà trường”, thầy Trình thông tin.
Trong khi đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Minh Thảo khẳng định: Nhà trường luôn đề cao liêm chính học thuật và quyền sở hữu trí tuệ, thông qua việc ban hành Hướng dẫn về đạo đức trong nghiên cứu khoa học ở Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội (Quyết định số 3298/QĐ-ĐHKHTN, ngày 27/9/2017); Hướng dẫn lựa chọn tạp chí, hội nghị, hội thảo quốc tế uy tín để công bố kết quả nghiên cứu khoa học (Công văn số 4445/ ĐHKHTN-KHCN, ngày 13/12/2024) và tổ chức, tham gia các hội thảo, khóa tập huấn về chủ đề này.
Ngoài ra, trong các cuộc họp, hội đồng nghiệm thu, đánh giá nhiệm vụ khoa học và công nghệ, nhà trường và phòng chức năng luôn kiểm tra, rà soát các sản phẩm và trao đổi về những vấn đề liêm chính học thuật, sở hữu trí tuệ để củng cố nhận thức đến cán bộ khoa học.
Đánh giá về tác động dự kiến của chính sách đến hoạt động khoa học và công nghệ của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội trong ngắn hạn và mục tiêu dài hạn sau khi kết thúc giai đoạn thí điểm, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Minh Thảo cho biết: “Trong ngắn hạn, chính sách hỗ trợ giúp nhà khoa học có thêm một phần kinh phí cho các hoạt động nghiên cứu và tăng thu nhập cho các nhà khoa học xuất sắc, có niềm đam mê hoạt động nghiên cứu.
Tuy nhiên, theo tôi, việc đầu tư bài bản các nhiệm vụ khoa học và công nghệ với quy mô và định hướng tốt mới có thể đem lại sản phẩm khoa học có tiếng vang, phát huy được trình độ và nhiệt huyết của nhà khoa học. Từ đó mới có những công trình giá trị lớn cho cộng đồng khoa học, những sản phẩm có tính ứng dụng cao phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước”.
