Câu chuyện sắp xếp thời khóa biểu trong tuần của giáo viên và không sinh không chỉ đơn thuần là việc sắp xếp số tiết dạy, số tiết học theo định mức của giáo viên, học sinh đơn thuần mà nó còn là “nghệ thuật” của người xếp thời khóa biểu trong nhà trường.
Nếu tinh ý nhìn vào thời khóa biểu của thầy cô giáo có dạy thêm ngoài nhà trường, mọi người sẽ thấy được những thầy cô dạy này luôn có một thời khóa biểu chính khóa gần như là cố định trong tuần và được thực hiện xuyên suốt cả học kỳ, thậm chí cả năm học.
Trong khi đó, những thầy cô không dạy thêm thì thay đổi theo tuần và thậm chí được xé nhỏ ra mỗi buổi vài tiết. Vậy, vì sao nhiều thầy cô lại có được thời khóa biểu cố định, trong khi thời khóa biểu của nhà trường thay đổi mỗi tuần?
Vì sao sắp thời khóa biểu bằng phần mềm những vẫn có tình trạng giáo viên có thời khóa biểu chính khóa cố định?
Hiện nay, gần như tất cả các trường học phổ thông từ tiểu học đến trung học cơ sở đều sắp xếp thời khóa biểu bằng phần mềm điện tử. Phó hiệu trưởng thực hiện các lệnh cần thiết về số tiết trong tuần của số giáo viên và số lớp trong trường thì phần mềm điện tử sẽ chạy ra thời khóa biểu chính xác.
Nghe qua, mọi người sẽ nghĩ một khi phần mềm điện tử sắp xếp thời khóa biểu thì không can thiệp vào được và không thể ra số buổi dạy cố định cho một số giáo viên trong trường. Nhưng, thực tế không phải vậy.
Theo quy định hiện hành, định mức mỗi tuần của giáo viên tiểu học dạy 23 tiết; giáo viên trung học cơ sở 19 tiết; giáo viên trung học phổ thông dạy 17 tiết. Tuy nhiên, số tiết dạy trực tiếp đúng định mức không nhiều vì giáo viên còn kiêm nhiệm nhiều công việc khác.
Chẳng hạn, giáo viên chủ nhiệm được giảm 4 tiết/ tuần; tổ trưởng giảm 3 tiết/ tuần; tổ phó giảm 1 tiết/ tuần. Ngoài ra, những thầy cô kiêm nhiệm tư vấn học đường, giám thị, quản lý phòng bộ môn, phòng thiết bị…đều được giảm tiết trong tuần.
Vì thế, trừ đi các tiết kiêm nhiệm thì nhiều giáo viên ở cấp trung học cơ sở thực dạy khoảng 15-16 tiết, giáo viên trung học phổ thông thực dạy khoảng 12-13 tiết/ tuần.
Nếu để phần mềm chạy tự do, không có tác động thì thời khóa biểu của giáo viên trung học cơ sở dao động khoảng 5-6 buổi , giáo viên trung học cơ sở khoảng 4-5 buổi (tùy vào số tiết thực dạy và kiêm nhiệm). Tất nhiên, ngoài tiết dạy và kiêm nhiệm còn phải tham gia hội họp, tập huấn chuyên môn; dự giờ đồng nghiệp và một số công việc khác nữa.
Những thầy cô không dạy thêm thì phần lớn họ không cần nhờ vả chuyện sắp xếp thời khóa biểu nhưng những thầy cô dạy thêm thì gần như đều phải nhờ phó hiệu trưởng chuyên môn về lịch dạy trong tuần.
Thay vì mỗi tuần đi nhiều buổi, họ sẽ tìm lý do để nhờ phó hiệu trưởng chuyên môn xếp thời khóa biểu vào những thứ mấy trong tuần cụ thể. Một khi được giáo viên nhờ vả thì phó hiệu trưởng sẽ khóa các thứ không dạy lại.
Phần mềm khi chạy sẽ không sắp thời khóa biểu vào các ngày đã được khóa. Vì thế, giáo viên dạy thêm sẽ có được những ngày không có tiết ở trường cụ thể và họ sẽ lên lịch dạy thêm cố định trong tuần.
Vì sao giáo viên dạy thêm lại muốn ngày dạy cố định trong tuần?
Thực ra, việc dạy thêm ở cấp tiểu học hiện nay nếu có giáo viên dạy chỉ dừng lại ở 3 môn: Toán, Tiếng Việt; Tiếng Anh. Cấp trung học cơ sở cũng chủ yếu 3 môn: Toán, Văn, Tiếng Anh. Cấp trung học phổ thông thì dạy thêm gần hết các môn học vì thi tốt nghiệp trung học phổ thông hiện nay gồm 2 môn bắt buộc là Toán, Văn và 2 môn tự chọn.
Song, không phải thầy cô nào dạy các môn học đó cũng dạy thêm bởi nhiều thầy cô có công việc làm thêm khác, hoặc họ thấy việc dạy thêm là không cần thiết.
Nhưng, nhu cầu học thêm của học sinh hiện nay thì rất nhiều. Nếu thầy cô chính khóa không dạy thêm thì học sinh học thêm với thầy cô khác trong hoặc ngoài nhà trường.
Vì thế, những giáo viên dạy thêm thì đương nhiên họ sẽ muốn có càng nhiều học sinh học thêm với mình thì càng tốt. Trên danh nghĩa hiện nay thì giáo viên dạy không được dạy thêm cho học sinh chính khóa nhưng thực tế vẫn có.
Vì vậy, họ cần một lịch dạy cố định ở trường để xếp các lớp dạy thêm cho mình. Khi có lịch dạy chính khóa cố định ở trường sẽ có lịch dạy thêm cố định sẽ thuận lợi cho học sinh đi học thêm.
Nếu lịch thầy cô dạy thêm mà thường xuyên thay đổi sẽ ảnh hưởng đến số lượng học sinh học thêm và tất nhiên là giáo viên dạy thêm, cũng khó sắp lịch dạy thêm cho mình. Dạy thêm không chỉ diễn ra buổi tối mà buổi sáng, buổi chiều đều có lớp dạy thêm tại nhà.
Vì sao phó hiệu trưởng lại có thể xếp thời khóa biểu cố định ở trường cho những giáo viên đang dạy thêm ở ngoài?
Một khi trong trường có nhiều giáo viên nhờ vả bằng cách đưa ra những ngày dạy chính ở ở trường cố định tất nhiên là phó hiệu trưởng sẽ không đồng ý bởi làm như vậy sẽ không công bằng với nhiều giáo viên khác.
Nói thẳng ra, “phải có đi, có lại” vì nếu không được cái gì thì chẳng có phó hiệu trưởng chuyên môn nào lại đi khóa một số ngày cụ thể cho giáo viên nhờ vả. Việc khóa ngày của nhiều người sẽ dẫn đến việc xếp thời khóa biểu sẽ mất nhiều thời gian hơn, phần mềm chạy lâu hơn.
Vì vậy, những thầy cô dạy thêm ở bên ngoài đều “biết điều” với người tạo điều kiện cho mình có được lịch dạy cố định ở trường.
Nhưng, phía sau những thỏa thuận ngầm này sẽ để lại nhiều hệ lụy. Đó là sự so sánh buổi dạy ở trường giữa những giáo viên dạy thêm và giáo viên không dạy thêm. Một bên là có lịch dạy cố định, đi ít buổi hơn, một bên là lịch thay đổi theo tuần và đi nhiều buổi hơn.
Đặc biệt, khi giáo viên dồn buổi lại thì số tiết trong buổi dạy sẽ nhiều hơn. Tất nhiên, giáo viên sẽ khó dồn hết tâm huyết của mình cho các tiết dạy chính khóa ở trường. Một khi giáo viên dạy chưa kĩ lưỡng, tường tận dẫn đến học sinh khó hiểu bài. Và, đây cũng là nguyên nhân nhiều học sinh phải đi học thêm.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
