Những năm gần đây, điểm chuẩn vào các ngành học sư phạm luôn thuộc tốp cao nhất, số lượng học sinh giỏi đăng ký xét tuyển vào các trường sư phạm nhiều hơn. Điều này cho thấy ngành sư phạm vẫn đang có sức hút với nhiều bạn trẻ.
Đặc biệt, những chuyển biến tích cực về chính sách về tiền lương, phụ cấp dành cho nhà giáo ngày càng được chú trọng, đời sống giáo viên được cải thiện nhiều hơn trước đây đã tạo ra những chuyển biến tích cực cho nhiều phụ huynh, học sinh.
Tuy nhiên, nhìn từ thực tế, cơ hội việc làm của sinh viên sư phạm sau khi tốt nghiệp không giống nhau. Nếu học sinh không có sự tính toán kĩ lưỡng và được tư vấn cặn kẽ của thầy cô, gia đình có thể sẽ gặp nhiều khó khăn về công việc khi tốt nghiệp.
Bởi lẽ, có những ngành cơ hội việc làm rộng mở nhưng cũng có ngành học sẽ rất hạn chế do số tiết học trong tuần ít hơn và nhiều môn học đã được tích hợp thành những môn học mới trong chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Những ngành học nào rộng cửa việc làm trong những năm tới đây?
Những năm qua và hiện nay, trường mầm non và tiểu học ở các địa phương- nhất là những trường còn khó khăn thường trong tình trạng thiếu giáo viên. Hơn nữa, đối với hai cấp học này, giáo viên thường rất áp lực nên tỉ lệ giáo viên nghỉ việc ở hai cấp học này cũng thường cao hơn.
Từ đó, dẫn đến tình trạng nhân sự của nhiều trường học luôn thiếu. Cơ hội việc làm đối với giáo viên mầm non và tiểu học vẫn khá rộng mở.
Các môn Âm nhạc, Mĩ thuật những năm qua cũng đang thiếu nhân sự. Cấp tiểu học hiện nay có nhiều trường không có giáo viên nên phải tuyển nhân sự có năng khiếu ở các môn học khác rồi bồi dưỡng để đứng lớp.
Khi ngành giáo dục triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, cấp trung học phổ thông có môn học Âm nhạc, Mĩ thuật. Ngoài ra, 2 môn học này còn là 2 phân môn trong môn Nội dung giáo dục địa phương.
Tuy nhiên, những năm qua, cấp học này đa phần chưa có giáo viên nên các tổ hợp lựa chọn vẫn đang vắng bóng môn Âm nhạc, Mĩ thuật. Phân môn trong môn Nội dung giáo dục địa phương cũng chưa có giáo viên để dạy.
Thực tế, môn Âm nhạc và Mĩ thuật rất kén người học vì ngoài các môn thi theo tổ hợp thì các trường sư phạm thường thi thêm môn năng khiếu. Vì thế, những học sinh có năng khiếu 2 môn học này nếu học sư phạm sẽ có rất nhiều cơ hội việc làm.
Ngành tâm lý học, học sinh phổ thông ít chú ý nhưng theo Thông tư 20/2023/TT-BGDĐT hướng dẫn về vị trí việc làm, cơ cấu chức danh nghề nghiệp, định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo phổ thông được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành có hiệu lực từ ngày 16/12/2023 thì mỗi trường đều có giáo viên tư vấn tâm lý học đường.
Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều trường chưa có giáo viên tâm lý nên thường phải phân công những giáo viên thiếu tiết đảm nhận. Việc phân công “tay ngang” như vậy chưa mang lại hiệu quả bởi thực tế các vấn đề về tâm lý học đường ngày càng phức tạp. Vì vậy, giáo viên tâm lý cũng rất cần trong những năm tới đây.
Đối với các môn: Ngữ văn, Toán, Tiếng Anh ở các cấp học vẫn đang ổn định số tiết ở các cấp học nên không có sự thay đổi nhiều. Hơn nữa, đây là 3 môn học bắt buộc và có nhiều tiết ở cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông nên cơ hội việc làm vẫn rất tiềm năng.
Đặc biệt, sinh viên 3 ngành này có thể dạy được cả cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông. Thậm chí, môn Tiếng Anh có thể dạy ở tiểu học nên khi học xong đại học, sinh viên có thêm nhiều cơ hội đứng lớp hơn.
Những môn học có thể sẽ gặp khó khăn về việc làm khi ra trường
Khi thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018, cấp trung học cơ sở có nhiều xáo trộn về môn học và số tiết học theo định mức.
Môn Công nghệ và môn Tin học từ lớp 6 đến lớp 9- chương trình 2006 mỗi tuần có 2 tiết học/ 1 lớp nhưng chương trình 2018 mỗi tuần chỉ còn 1 tiết/ lớp. Vì thế, hiện nay 2 môn học này đang có tình trạng thừa cục bộ ở các nhà trường trung học cơ sở.
Môn Lịch sử và môn Địa lý là 2 môn học độc lập của chương trình 2006 nhưng chương trình 2018 trở thành môn Lịch sử và Địa lý. Các môn Hóa học, Vật lý, Sinh học là 3 môn học độc lập trước đây, giờ được tích hợp thành môn Khoa học tự nhiên.
Những năm học vừa qua, các địa phương đã cử giáo viên 5 môn học trước đây, gồm: Lịch sử; Địa lý; Hóa học; Vật lý; Sinh học đi học bồi dưỡng theo Quyết định 2454/QĐ-BGDĐT và Quyết định 2455/QĐ-BGDĐT để về dạy các môn học tích hợp.
Bên cạnh đó, các trường sư phạm những năm qua cũng đã đào tạo các chuyên ngành: môn Khoa học tự nhiên; Lịch sử và Địa lý. Mấy năm học vừa qua cũng đã có nhiều khóa học của 2 chuyên ngành này ra trường.
Điều này cũng đồng nghĩa, những sinh viên sư phạm học các chuyên ngành: Lịch sử; Địa lý; Hóa học; Vật lý; Sinh học có thể không còn nhiều cơ hội để dạy cấp trung học cơ sở như hàng chục năm qua. Sinh viên tốt nghiệp các chuyên ngành này giờ đây phù hợp dạy ở cấp trung học phổ thông hơn.
Nếu muốn dạy ở cấp trung học cơ sở thì phải đi học bồi dưỡng theo Quyết định 2454/QĐ-BGDĐT và Quyết định 2455/QĐ-BGDĐT nhưng cơ hội không rộng mở vì nhân sự các môn học này hiện nay không thiếu. Trong khi, cấp trung học phổ thông thì các môn học này gần hết đã là môn học lựa chọn nên số tiết ở các trường trung học phổ thông cũng không còn nhiều như chương trình 2006 trước đây.
Bản thân người viết bài có nhiều năm được tham gia hội đồng tuyển dụng viên chức ngành giáo dục ở một tỉnh phía Nam. Có những môn học số lượng người nộp đơn dự tuyển thiếu nên chỉ cần xét tuyển hồ sơ là được nhận vào làm việc.
Nhưng, cũng có những môn học không tuyển, hoặc tuyển nhưng có ít chỉ tiêu mà người nộp đơn dự tuyển thì nhiều. Vì thế, dẫn đến nhiều vòng thi lý thuyết, thực hành gian nan mà số người rớt nhiều gấp nhiều lần người đậu vì…quá ít chỉ tiêu. Chính vì thế, khi thí sinh chọn ngành nghề cũng cần cân nhắc kĩ lưỡng ngành học của mình để phù hợp nhu cầu thị trường.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
