Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo. Trong đó, dự kiến tất cả nhà giáo đều được hưởng “hệ số lương đặc thù”: giáo viên mầm non là 1,25 và 1,15 đối với các nhà giáo khác.
Cùng với đó, dự thảo mở rộng đối tượng và trường hợp được hưởng phụ cấp: như phụ cấp trách nhiệm công việc cho tổ trưởng/tổ phó chuyên môn, phụ cấp lưu động cho giáo viên được cử biệt phái, dạy liên trường và nhà giáo phải di chuyển để dạy ở các điểm trường hoặc phân hiệu.
Lãnh đạo một số trường mầm non bày tỏ sự phấn khởi khi chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp với nhà giáo có nhiều điểm mới tích cực, đồng thời có góp ý một số nội dung cần quy định cụ thể hơn nhằm thực hiện hiệu quả khi triển khai trong thực tế.
Tạo động lực khuyến khích nhà giáo yên tâm cống hiến với nghề
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Vũ Thị Phương - Hiệu trưởng Trường Mầm non Hùng Thắng (xã Hùng Thắng, Hải Phòng) bày tỏ: Nếu tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù sẽ tạo động lực và khuyến khích nhà giáo say mê sáng tạo, cống hiến với nghề.
"Tôi đánh giá đây là chính sách rất nhân văn và công bằng, thể hiện sự quan tâm, ghi nhận vai trò của nghề giáo, đặc biệt là đội ngũ giáo viên mầm non – những người làm việc trong môi trường áp lực cao, cường độ lớn và đòi hỏi sự kiên nhẫn, yêu thương trẻ nhỏ mỗi ngày.
Việc áp dụng hệ số lương đặc thù 1,25 cho giáo viên mầm non là sự khích lệ lớn, giúp đội ngũ yên tâm công tác, giảm bớt tình trạng nghỉ việc, chuyển nghề. Điều này cũng góp phần ổn định nhân sự, nâng cao chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho bậc học mầm non.
Từ góc độ quản lý, tôi cho rằng chính sách này sẽ tạo động lực thi đua mới trong toàn ngành, khuyến khích giáo viên nỗ lực, sáng tạo, gắn bó hơn với nghề. Tuy nhiên, cần có lộ trình triển khai rõ ràng, minh bạch và đồng bộ, để đảm bảo chính sách thực sự đi vào đời sống của từng nhà giáo".
Đồng tình với quan điểm này, cô giáo Đỗ Thị Bích Nhuận – Hiệu trưởng Trường Mầm non Hoa Cúc (phường Lê Chân, Hải Phòng) khẳng định, về hệ số lương đặc thù (1,25 cho giáo viên mầm non) là chính sách mang tính nhân văn, thể hiện sự quan tâm, động viên và ghi nhận đặc thù nghề nghiệp của đội ngũ nhà giáo, đặc biệt là giáo viên mầm non, lực lượng có cường độ lao động cao, trách nhiệm lớn, thời gian làm việc kéo dài và ít có điều kiện nghỉ ngơi.
Việc áp dụng hệ số lương đặc thù cho toàn bộ đội ngũ nhà giáo sẽ góp phần tạo động lực, khuyến khích tinh thần cống hiến và gắn bó với nghề, đồng thời nâng cao vị thế, hình ảnh của người giáo viên trong xã hội.
Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi và công bằng trong triển khai, nhà trường kiến nghị cần làm rõ nguồn kinh phí thực hiện, tránh tình trạng chính sách tốt nhưng khó triển khai đồng bộ giữa các địa phương. Đồng thời, có lộ trình áp dụng cụ thể, phù hợp với điều kiện kinh tế - ngân sách của từng vùng, miền.
Còn theo cô Nguyễn Thị Trang - Hiệu trưởng Trường Mầm non Minh Khai (phường Hồng Bàng, Hải Phòng), việc dự thảo quy định tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù là một tin vui đối với toàn ngành giáo dục.
Việc áp dụng hệ số lương đặc thù rất phù hợp với chủ trương cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27-NQ/TW, khi mà lương nhà giáo cần phản ánh đúng tính chất nghề nghiệp đặc thù, cường độ và trách nhiệm cao.
Đây cũng là giải pháp để thu hút người giỏi theo học các ngành sư phạm, giữ chân nhà giáo đang có ý định bỏ nghề, góp phần nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên.
Nếu dự thảo này được thông qua, giáo viên sẽ có thêm động lực cống hiến, sáng tạo và đổi mới phương pháp dạy học. Thầy cô cũng yên tâm ở lại với nghề; giảm được áp lực “dạy thêm - học thêm”. Đây sẽ là nguồn động viên to lớn, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Cần làm rõ chính sách hỗ trợ hoặc lựa chọn nghỉ hưu sớm cho giáo viên mầm non
Đối với phụ cấp trách nhiệm công việc, dự thảo Nghị định bổ sung các trường hợp được hưởng phụ cấp trách nhiệm công việc gồm có tổ trưởng/tổ phó chuyên môn, tổ trưởng/tổ phó bộ môn và tương đương; nhà giáo dạy tiếng dân tộc thiểu số trong các khoa đào tạo tiếng dân tộc thiểu số tại cơ sở giáo dục đại học; nhà giáo giảng dạy môn học bằng ngoại ngữ (trừ nhà giáo dạy môn Ngoại ngữ); nhà giáo được giao thực hiện công tác tư vấn học sinh.
Hiệu trưởng Trường Mầm non Hùng Thắng cho rằng, việc mở rộng đối tượng được hưởng phụ cấp trách nhiệm công việc là hợp lý và thể hiện sự ghi nhận vai trò thực tế của đội ngũ giáo viên đảm nhận công tác kiêm nhiệm. Tuy nhiên, mức phụ cấp cần được xem xét điều chỉnh cao hơn để tương xứng với khối lượng công việc, áp lực và trách nhiệm mà các vị trí này đảm nhận, đặc biệt là tổ trưởng, tổ phó chuyên môn trong trường mầm non, những người trực tiếp chỉ đạo, hỗ trợ chuyên môn và duy trì chất lượng giáo dục trong nhà trường.
Cũng theo cô Phương, dự thảo Nghị định chưa làm rõ chính sách hỗ trợ hoặc lựa chọn nghỉ hưu sớm cho giáo viên mầm non trong những trường hợp sức khỏe không đảm bảo. Cô Phương kiến nghị cần xem xét chính sách khuyến khích nghỉ hưu sớm tự nguyện cho giáo viên mầm non, giúp đảm bảo hài hòa giữa quyền lợi cá nhân và yêu cầu phát triển chất lượng đội ngũ.
Còn theo cô giáo Đỗ Thị Bích Nhuận, giáo viên mầm non có nhiều đặc thù (giờ làm việc nhiều, chăm sóc trẻ nhỏ, trách nhiệm cao) nếu điều động/biệt phái tới nơi có điều kiện khó khăn hơn hoặc chuyển vùng, nên có chế độ hỗ trợ bổ sung ngoài bảo lưu chế độ - chẳng hạn ưu tiên bố trí lại nơi làm việc phù hợp hoặc thời hạn bảo lưu dài hơn.
Về phụ cấp trách nhiệm công việc, dự thảo Nghị định quy định phụ cấp trách nhiệm công việc nhằm ghi nhận vai trò, khối lượng và tính chất công việc của từng vị trí trong nhà trường, thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với đội ngũ quản lý và giáo viên có nhiệm vụ đặc thù. Tuy nhiên cần xem xét điều chỉnh tăng mức phụ cấp trách nhiệm với một số vị trí như: Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng trường mầm non, do phải quản lý toàn diện cả chuyên môn, chăm sóc - nuôi dưỡng và an toàn của trẻ. Tổ trưởng chuyên môn, giáo viên - những người trực tiếp gánh vác trách nhiệm cao về chuyên môn, an toàn và giáo dục trẻ hàng ngày.
Cần có chính sách hỗ trợ tiền lương với đội ngũ nhân viên trường học, nhất là nhân viên cấp dưỡng
Theo Hiệu trưởng Trường Mầm non Hoa Cúc, về cách tính và nguồn chi trả phụ cấp, một số nội dung trong dự thảo (như hệ số lương đặc thù, phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp ưu đãi theo nghề) chưa nêu rõ cách tính trên tổng hệ số lương hay mức lương cơ sở. Chính vì thế cần có quy định cụ thể công thức tính và mức chi trả, để các địa phương có căn cứ thực hiện thống nhất, tránh hiểu khác nhau giữa các cấp quản lý.
Cần bổ sung nguồn kinh phí thực hiện: nêu rõ phần ngân sách do Trung ương, địa phương hoặc đơn vị tự chủ chi trả. Việc chưa có hướng dẫn nguồn chi cụ thể có thể khiến các địa phương gặp khó khăn khi triển khai.
Về chính sách ưu tiên cho vùng khó khăn và bậc mầm non, dự thảo đã thể hiện sự quan tâm đối với bậc mầm non nhưng chưa có quy định riêng, cụ thể cho giáo viên công tác tại vùng đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Có thể bổ sung phụ cấp đặc thù vùng khó khăn, gộp với phụ cấp ưu đãi theo nghề để tránh chồng chéo, đồng thời bảo đảm công bằng giữa các nhóm nhà giáo.
Về hướng dẫn và triển khai thực tế, cần có văn bản hướng dẫn chi tiết, tập huấn đồng bộ cho các cơ sở giáo dục về quy trình, thủ tục chi trả và bảo lưu chế độ, nhằm tránh tình trạng mỗi địa phương hiểu, thực hiện khác nhau.
Cô Nhuận kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Nội vụ nghiên cứu bổ sung chế độ phụ cấp trách nhiệm hoặc phụ cấp đặc thù đối với nhân viên trường học, đặc biệt là nhân viên cấp dưỡng, kế toán, văn thư, y tế học đường, bảo vệ.
Cần quy định rõ tính thống nhất giữa các địa phương trong việc tuyển dụng, xếp lương và chi trả phụ cấp cho nhân viên trường học, tránh chênh lệch lớn giữa các phường/xã.
Đối với nhân viên hợp đồng lâu năm, nên có chính sách ưu tiên tuyển viên chức hoặc tham gia bảo hiểm, chế độ phúc lợi đầy đủ, giúp họ yên tâm gắn bó với đơn vị.
Với nhân viên cấp dưỡng và bảo vệ làm việc bán trú, nên được hưởng phụ cấp đặc thù hoặc chế độ làm thêm giờ định mức, do đặc thù làm việc kéo dài ngoài giờ hành chính.
Đồng thời, có thể xem xét hỗ trợ thêm chế độ bồi dưỡng độc hại đối với nhân viên làm việc trong môi trường đặc thù như bếp ăn, khu vệ sinh, khu thu gom rác thải trường học. Cần quy định rõ căn cứ tính phụ cấp trách nhiệm (tỷ lệ phần trăm lương cơ sở hoặc hệ số cố định) để dễ áp dụng thống nhất giữa các địa phương.
Ngoài ra, nên phân cấp cho địa phương linh hoạt điều chỉnh trong phạm vi cho phép của Nghị định, nhằm phù hợp điều kiện thực tế và khả năng ngân sách từng nơi.
Cũng theo cô Nhuận, tại nhiều địa phương, đặc biệt cấp xã/phường, có ngân sách eo hẹp nên việc chi trả phụ cấp và bảo lưu chế độ mới có thể gặp khó khăn trong giai đoạn đầu. Do đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần phối hợp Bộ Tài chính có hướng dẫn cụ thể về nguồn chi và cơ chế hỗ trợ ngân sách trung ương cho các địa phương khó khăn.
Trong khi đó, Hiệu trưởng Trường Mầm non Minh Khai nhấn mạnh, bậc mầm non có đặc thù kép: vừa chăm sóc – nuôi dưỡng, vừa giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ. Một bữa ăn an toàn, đủ dinh dưỡng là tiền đề cho phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ.
Trong đó, nhân viên cấp dưỡng là người trực tiếp chuẩn bị, chế biến, đảm bảo an toàn thực phẩm, khẩu phần dinh dưỡng, vệ sinh… cho trẻ. Công việc của họ nặng nhọc, trách nhiệm cao, nhưng ít được ghi nhận tương xứng.
Trên thực tế, theo cô Trang chế độ, thu nhập của họ còn thấp (hệ số 1.86), không có phụ cấp ưu đãi nghề, phụ cấp đặc thù. Dẫu vậy, áp lực công việc cao, thời gian đi làm sớm, nhưng chế độ nghỉ ngơi, bồi dưỡng, đào tạo chuyên môn gần như chưa được quan tâm đúng mức.
Đây là khoảng trống lớn, làm cho nhiều người không gắn bó lâu dài với nghề, dẫn đến thiếu nhân lực hoặc thay đổi thường xuyên trong các cơ sở giáo dục mầm non. Do đó, cần có thêm ưu đãi đặc thù phù hợp đối với nhân viên nuôi dưỡng trong các cơ sở giáo dục mầm non.
