Theo Khoản 3, Điều 74, Luật Giáo dục 2019 nêu rõ: "Trường sư phạm do Nhà nước thành lập để đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục được ưu tiên trong việc tuyển dụng nhà giáo, bố trí cán bộ quản lý giáo dục, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, ký túc xá và bảo đảm kinh phí đào tạo. Trường sư phạm có trường thực hành hoặc cơ sở thực hành".
Còn tại Khoản 2, Điều 2, Chương I Quy chế hoạt động của trường thực hành sư phạm ban hành kèm theo Thông tư số 16/2014/TT-BGDĐT ngày 16/5/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định: “Trường thực hành sư phạm là trường mầm non, trường phổ thông trực thuộc cơ sở đào tạo giáo viên (do cơ sở đào tạo giáo viên đề xuất thành lập) hoặc trực thuộc cơ quan quản lý giáo dục địa phương (gọi là trường thuộc địa phương). Cơ sở đào tạo giáo viên chủ trì, phối hợp với cơ quan quản lý giáo dục địa phương lựa chọn, phê duyệt danh sách các trường mầm non, trường phổ thông có đủ các điều kiện được giao nhiệm vụ trường thực hành sư phạm trong từng giai đoạn”.
Một số lãnh đạo cơ sở đào tạo giáo viên cho rằng, việc có một trường thực hành sư phạm trực thuộc cơ sở đào tạo giáo viên không chỉ đúng về mặt pháp lý, mà còn góp phần bảo đảm, nâng cao chất lượng đào tạo thực hành sư phạm.
Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay chỉ có một vài trường đại học, cao đẳng sư phạm có trường thực hành trực thuộc, còn hầu hết các cơ sở đào tạo giáo viên mặc dù rất tha thiết và mong muốn xây dựng trường thực hành trực thuộc nhưng vẫn chưa nhận được sự quan tâm và đầu tư đúng mức.
Cơ hội để sinh viên sư phạm có nhiều thời gian cọ xát với nghề
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thạc sĩ Vi Hồng Thắm – Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn khẳng định việc có trường thực hành trực thuộc cơ sở đào tạo giáo viên mang lại những thuận lợi thiết thực cho công tác đào tạo sư phạm.
Cụ thể, theo cô Thắm, khi có trường thực hành trực thuộc, sinh viên tại cơ sở đào tạo giáo viên đó sẽ được tham gia thực hành, dự giờ và tập giảng ngay trên chính đối tượng học sinh của trường thực hành; quá trình học và rèn luyện cho sinh viên sư phạm sẽ gắn chặt với thực tiễn.
Thêm nữa, sinh viên sẽ không phải tốn thời gian di chuyển, và giảm được nguy cơ tiềm ẩn gây mất an toàn giao thông khi các em đi đến đơn vị thực tập sư phạm.
Chưa kể, cơ sở đào tạo giáo viên có thể giản lược những thủ tục hành chính không cần thiết; không phải làm công văn và tìm cách liên hệ, kết nối với đơn vị tổ chức thực tập cho sinh viên. Điều này cũng giúp nhà trường giảm đáng kể sự lệ thuộc vào đơn vị tiếp nhận sinh viên thực tập, thay vào đó, nhà trường sẽ chủ động hơn trong việc sắp xếp thời gian, kế hoạch dạy thực hành cho sinh viên sư phạm.
Cùng đưa ra quan điểm, Tiến sĩ Trần Anh Đức - Trưởng khoa Bồi dưỡng và Liên kết đào tạo, Trường Cao đẳng Sư phạm Bà Rịa – Vũng Tàu cho rằng, muốn nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, cơ sở đào tạo giáo viên cần thiết phải có trường thực hành trực thuộc.
Bởi vì đối với giảng viên, trường thực hành trực thuộc sẽ giúp cho đội ngũ giảng viên của cơ sở đào tạo giáo viên có điều kiện thực nghiệm phương pháp giảng dạy mới; còn đối với sinh viên, các em sẽ vừa được tham gia thực tập, vừa được dự giờ, và kiểm nghiệm những kiến thức lý thuyết đã học song song với hoạt động thực hành, thực tiễn tại trường thực hành trực thuộc.
“Nếu có trường thực hành trực thuộc cơ sở đào tạo giáo viên, nhà trường hoàn toàn có thể vận hành tốt như nhiều cơ sở đào tạo giáo viên khác đang có trường thực hành trực thuộc. Điều này sẽ giúp sinh viên của nhà trường có cơ hội được thực hành thường xuyên, thay vì phải chờ đến 2 đợt thực tập/khóa học như hiện nay”, thầy Đức chia sẻ.
Thầy Đức cũng chỉ ra một số hạn chế khi sinh viên sư phạm đi thực tập tại các đơn vị trường học. Cụ thể như bản thân sinh viên sẽ chủ yếu tự xoay xở, vận dụng kiến thức đã học trước đó vào thực tiễn mà ít được giáo viên tại nơi thực tập hướng dẫn cặn kẽ. Việc đồng hành, hướng dẫn của giảng viên nhà trường gần như là không thường xuyên nên nếu có phát sinh tình huống nghề nghiệp, sinh viên cũng khó nhận được sự hỗ trợ kịp thời. Ngoài ra, do chỉ có 2 đợt thực tập trong toàn khóa học nên sinh viên ít có cơ hội rèn luyện song hành giữa lý thuyết và thực hành.
Vì vậy, thầy Đức cho rằng, nếu cơ sở đào tạo giáo viên có trường thực hành trực thuộc thì sẽ tháo gỡ được những bất cập kể trên, đồng thời tạo nền tảng để nhà trường nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ giáo viên.
Trong khi đó, Tiến sĩ Lê Hồ Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm (Đại học Huế) chia sẻ, việc có trường thực hành trực thuộc cơ sở đào tạo sư phạm mang lại nhiều lợi ích cho chính cơ sở đào tạo giáo viên, sinh viên và học sinh của trường thực hành trực thuộc.
Theo thầy Sơn, hiện nay nhà trường đã có một trường phổ thông trực thuộc, tạo điều kiện để sinh viên đến thực hành, thực tập thường xuyên. Theo đó, sinh viên được trải nghiệm thực tế ngay từ những năm đầu các em bước chân vào giảng đường sư phạm. Sinh viên không chỉ được học lý thuyết mà còn có điều kiện tiếp xúc với môi trường giảng dạy thực tế tại trường thực hành trực thuộc.
“Chẳng hạn, bằng việc học tập trải nghiệm tại trường thực hành trực thuộc, sinh viên được tiếp cận với Chương trình giáo dục phổ thông 2018, biết cách tổ chức cũng như quản lý các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Ngoài ra, sinh viên còn được dự giờ để quan sát cách giáo viên dẫn dắt bài giảng, áp dụng phương pháp giảng dạy, cách quản lý lớp học, hay quản lý các hoạt động đoàn - hội”, thầy Sơn chia sẻ.
Cơ sở đào tạo giáo viên mong sớm được xây dựng trường thực hành trực thuộc
Khi cơ sở đào tạo giáo viên có trường thực hành trực thuộc, sinh viên sẽ có nhiều cơ hội được cọ xát với thực tiễn. Tuy nhiên, trên thực tế, hiện nay hầu hết cơ sở đào tạo giáo viên đều gửi sinh viên đi thực tập ở các cơ sở giáo dục độc lập, do không có trường thực hành trực thuộc. Chính vì thế, mong muốn chung của lãnh đạo cơ sở đào tạo sư phạm là sớm nhận được sự quan tâm, đầu tư nhiều hơn nữa từ các cơ quan, ban ngành để xây dựng trường thực hành trực thuộc.
Chia sẻ về điều này, thầy Đức cho biết, trước đây, nhà trường từng có một cơ sở thực hành trực thuộc, song khi nhà trường được nâng cấp thành trường cao đẳng, cơ sở thực hành này đã được chuyển giao cho địa phương quản lý.
“Việc xây dựng trường thực hành trực thuộc cơ sở đào tạo giáo viên là mong mỏi từ lâu của nhiều trường, nhưng thực tiễn vẫn chưa thực hiện được. Bởi những khó khăn như diện tích để xây dựng trường còn hạn chế, cơ sở vật chất chưa được đáp ứng, đặc biệt là sự ủng hộ của các cấp quản lý chưa thực sự đủ mạnh”, thầy Đức chia sẻ.
Theo ghi nhận của phóng viên, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm (Đại học Huế) cũng rất ủng hộ việc cơ sở đào tạo giáo viên có trường thực hành trực thuộc, nhằm tạo môi trường để sinh viên sư phạm rèn nghề, mang lại lợi ích trực tiếp cho học sinh của trường thực hành.
Thầy Sơn cho biết, hiện nhà trường có hơn 60% giảng viên trình độ tiến sĩ. Trong đó, hầu hết các giảng viên của trường đều tham gia tích cực cho công tác đào tạo ở trường thực hành, giúp cho học sinh được tiếp cận sớm với kiến thức ở bậc cao hơn, phong phú hơn.
Trước một số ý kiến cho rằng, việc đưa sinh viên sư phạm đến thực tập tại các trường như hiện nay sẽ tạo được sự phong phú, đa dạng hơn so với trường thực hành trực thuộc, cô Thắm bày tỏ điều này không hoàn toàn đúng. Bởi, trường thực hành trực thuộc cơ sở đào tạo giáo viên vẫn thực hiện các nội dung như các trường học bình thường khác.
Tất cả các hoạt động của trường thực hành trực thuộc đều được thực hiện theo chương trình chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. Vì vậy, sinh viên thực hành, thực tập tại trường thực hành trực thuộc được tiếp cận với toàn bộ nội dung cần có, không thiếu đi sự phong phú, đa dạng của môi trường sư phạm thực tế. Hơn nữa, khi có trường trực thuộc, giảng viên sư phạm cũng thuận tiện hơn trong việc tham gia giảng dạy, hướng dẫn sinh viên ngay tại môi trường thực hành, tăng cường kết nối giữa đào tạo lý thuyết và hoạt động nghề nghiệp.
Thạc sĩ Vi Hồng Thắm mong muốn Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn sớm có được một trường mầm non thực hành trực thuộc. Tuy nhiên, để xây dựng được trường mầm non thực hành trực thuộc, nhà trường rất cần đến sự ủng hộ, phối hợp của chính quyền địa phương và các sở, ngành liên quan.
“Chúng tôi hy vọng rằng nhà trường sẽ nhận được sự quan tâm và đầu tư nhiều hơn nữa từ các cấp quản lý, các sở ban ngành trên địa bàn để sớm xây dựng một trường mầm non trực thuộc trường.
Trường thực hành trực thuộc của nhà trường sẽ là “địa chỉ” để sinh viên ngành sư phạm mầm non của nhà trường được tiếp xúc trực tiếp với trẻ nhiều hơn, từ đó rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp sớm và toàn diện. Ngoài ra, giảng viên của nhà trường cũng nhờ đó mà có điều kiện tham gia giảng dạy thực tế, nâng cao chất lượng đào tạo sư phạm mầm non”, cô Thắm chia sẻ.
