Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố Dự thảo Thông tư quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh để lấy ý kiến rộng rãi trong cộng đồng xã hội cho đến hết ngày 06/7/2025. Trong đó, nhiều ý kiến trái chiều xoay quanh hình thức đình chỉ học tập của học sinh.
Người viết là một giáo viên trung học phổ thông, đang trực tiếp thực hiện nhiệm vụ giáo dục và đào tạo học sinh, cho rằng hình thức kỷ luật học sinh trong Thông tư 08/TT cần xem xét cẩn trọng để cùng nhau hướng đến môi trường giáo dục tiến bộ, nhân văn, phù hợp với bối cảnh giáo dục hiện nay.
Có trường 5 năm không đình chỉ học sinh nào
Theo báo cáo tổng kết trong vòng 5 năm tại trường trung học phổ thông nơi người viết công tác cho thấy, kết quả giáo dục và đào tạo tốt; trong đó, kết quả rèn luyện (hạnh kiểm) của học sinh khá ấn tượng, không có học sinh bị đưa ra Hội đồng kỷ luật và không có học sinh nào bị đình chỉ học tập.
Năm học 2024 - 2025, trường có tổng số học sinh là 1381, trong đó có 1366 học sinh đạt hạnh kiểm Tốt, chiếm 98.91%; 13 học sinh đạt loại Khá, chiếm 0.94%; chỉ có 1 học sinh loại Đạt, chiếm 0.07% và Chưa đạt là 1 học sinh, chiếm 0.07%.
Sở dĩ có kết quả rèn luyện xuất sắc như vậy là do nhà trường có nhiều giải pháp giáo dục tích cực. Chẳng hạn như, nhà trường xây dựng môi trường giáo dục an toàn, giáo viên luôn lắng nghe và tư vấn cho học sinh kịp thời; từ đó, tạo ra mối quan hệ thầy trò cởi mở, thân thiện nhưng vẫn giữ được sự tôn nghiêm.
Ngoài kết quả học tập, nhà trường còn luôn quan tâm đến sự phát triển đạo đức, kỹ năng sống, sức khỏe tinh thần và thể chất cho học sinh. Trong hoạt động dạy học, giáo viên sử dụng phương pháp tích cực, đặt học sinh vào trung tâm, khuyến khích học sinh chủ động trong quá trình học tập.
Bên cạnh đó, nhiều hoạt động ngoại khóa nhằm phát huy khả năng sáng tạo của học sinh như sân khấu hóa tác phẩm văn học, thiết kế và trình diễn thời trang, hội chợ ẩm thực, sinh hoạt chuyên đề bộ môn (hình thức Rung chuông vàng), hội thi thể dục thể thao, hội trại,…
Điều này chứng minh cho hiệu quả của phương pháp giáo dục tích cực tại đơn vị, nhà trường chưa từng sử dụng hình thức đình chỉ, dù điều này vẫn còn trong nội quy học sinh.
Có thể nói, với tỷ lệ kết quả hạnh kiểm loại Tốt gần như tuyệt đối, số lượng học sinh có hạnh kiểm Chưa đạt là rất ít (chỉ có 1/1381 tổng số học sinh). Thay vì đình chỉ, nhà trường đã áp dụng biện pháp tích cực hơn như viết kiểm điểm, phạt lao động, hoặc phối hợp với gia đình để giáo dục các em. Nhà trường thật sự cân nhắc việc đình chỉ, để không làm gián đoạn kiến thức học tập của học sinh, hoặc tác động tiêu cực đến tâm lý các em.
Thế nên, đề xuất bỏ đình chỉ học tập của học sinh không khiến giáo viên nhà trường e ngại bởi học sinh của trường có ý thức kỷ luật rất cao. Tuy nhiên, đề xuất này vẫn cần được xem xét kỹ lưỡng, dựa trên kết quả khảo sát toàn quốc chứ không chỉ dựa vào một trường hợp điển hình để đảm bảo quy định khả thi và có hiệu quả khi áp dụng.
Đừng đồng nhất kỷ luật đình chỉ là không nhân văn
Theo người viết, không nên đồng nhất việc bỏ hình thức kỷ luật đình chỉ học sinh là biểu hiện của giáo dục nhân văn. Hiểu như vậy sẽ dễ dẫn đến tư duy những quy định trong Thông tư 08 là thiếu nhân văn. Thiết nghĩ, biện pháp giáo dục nào cũng hướng đến mục đích giáo dục học sinh thành công dân tốt, có ích cho xã hội.
Từ góc độ của người làm giáo dục, có thể nói, không có nhà trường hay giáo viên nào muốn đưa học sinh của mình ra Hội đồng kỷ luật, hoặc đình chỉ học tập của học sinh. Tuy vậy, cũng không nên bỏ hẳn hình thức kỷ luật này, bởi thực trạng học sinh vẫn còn vi phạm nghiêm trọng ở một số nơi.
Trong bài báo “Những vụ bạo lực học đường gây ám ảnh năm 2024” (đăng ngày 31/12/2024), tác giả có viết: “Theo báo cáo tổng kết năm học 2023-2024, Bộ GD&ĐT nhận định tình trạng bạo lực học đường, tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật trong học sinh vẫn còn diễn biến phức tạp. Hình thức bạo lực học đường ngày càng đa dạng, gây bức xúc trong dư luận. Đây là một trong những tồn tại của ngành mặc dù thời gian qua đã có những giải pháp để ngăn chặn, kiềm chế vấn nạn này”. [1]
Hoặc, bài báo “Liên tiếp vụ bạo lực học đường” (đăng ngày 14/4/2025), nói về việc một nữ sinh trường trung học cơ sở (Thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh) bị đánh hội đồng. Làm việc với cơ quan chức năng, các đối tượng khai do mâu thuẫn vì bị chê bai. Bài báo có nhận định và thống kê số vụ bạo hành trong 1 ngày trên cả nước: “Những vụ việc như thế này vẫn thường diễn ra. Theo thống kê, trung bình mỗi ngày cả nước xảy ra 5 vụ bạo lực học đường”. [2]
Với thực tế vấn còn nhiều vụ việc vi phạm nghiêm trọng của học sinh, người viết cho rằng việc giữ lại hình thức đình chỉ học sinh là cần thiết. Bởi hình thức này có tính răn đe cao đối với những học sinh có hành vi xâm phạm đến thể chất và tinh thần người khác, hoặc vi phạm nghiêm trọng các quy định của nhà trường.
Đồng thời, đình chỉ học tập có thể bảo vệ môi trường giáo dục an toàn, tránh những nguy hiểm tiềm ẩn trong nhà trường.
Khi đó, không nên nhận định rằng đình chỉ học tập với học sinh là thiếu nhân văn, mà đó là biện pháp nhân văn, góp phần xây dựng văn hóa ứng xử văn minh nơi trường học.
Khi nhà trường đã dùng nhiều biện pháp giáo dục tích cực mà học sinh chưa thay đổi, thì đình chỉ học tập của học sinh được xem là hình thức quan trọng để học sinh nhận ra tính nghiêm trọng của vi phạm và có nhận thức rõ để thay đổi.
Nền giáo dục hiện đại là đào tạo ra những người học có đầy đủ phẩm chất và năng lực, đặc biệt biết tôn trọng kỷ cương. Do đó, duy trì các hình thức kỷ luật là cần thiết, trong đó có kỷ luật đình chỉ học tập để đảm bảo môi trường học đường trật tự, kỷ cương.
Tuy nhiên, áp dụng hình thức kỷ luật này cần xem xét cẩn thận trong từng trường hợp cụ thể, tránh lạm dụng tùy tiện, cứng nhắc. Cần lưu ý rằng việc đình chỉ học tập không phải là giải pháp toàn diện cho những học sinh cá biệt.
Nhà trường cần xây dựng quy chế thật chặt chẽ, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp khác như tăng cường giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, tư vấn tâm lý, xây dựng môi trường học đường thân thiện, phối hợp chặt chẽ với gia đình và cộng đồng để giáo dục học sinh một cách tích cực nhất.
Tóm lại, trong bối cảnh bạo lực học đường và các vi phạm của học sinh diễn biến phức tạp, việc giữ lại hình thức đình chỉ học tập của học sinh vẫn có thể xem như một biện pháp răn đe cần thiết.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://suckhoedoisong.vn/nhung-vu-bao-luc-hoc-duong-gay-am-anh-nam-2024-169241231181818105.htm
[2] https://vtv9.vtv.vn/tong-hop-nhung-vu-bao-luc-hoc-duong-gan-day
