Căn cứ vào tiểu mục 1 Mục IV Thông tư 33/2005/TT-BGDĐT hướng dẫn tạm thời thực hiện chế độ phụ cấp chức vụ lãnh đạo trong các cơ sở giáo dục công lập, quy định về hệ số phụ cấp chức vụ đối với tổ trưởng, tổ phó chuyên môn như sau:
Giáo viên trường trung học phổ thông đảm nhiệm vị trí tổ trưởng chuyên môn và tương đương được hưởng hệ số phụ cấp 0,25; tổ phó chuyên môn và tương đương được 0,15.
Giáo viên trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở đảm nhiệm vị trí tổ trưởng chuyên môn và tương đương được hưởng hệ số phụ cấp 0,20; tổ phó chuyên môn và tương đương được 0,15.
Theo điều 7, dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo sẽ không có phụ cấp chức vụ đối với tổ trưởng, tổ phó chuyên môn thay vào đó là phụ cấp trách nhiệm công việc. Cụ thể, mức phụ cấp của tổ trưởng chuyên môn là 0,3 mức lương cơ sở; tổ phó chuyên môn là 0,2 mức lương cơ sở.
Chuyển sang “phụ cấp trách nhiệm công việc” tạo thuận lợi hơn cho nhà trường trong công tác quản lý
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Nguyễn Thị Kim Liên - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Suối Hoa (phường Kinh Bắc, tỉnh Bắc Ninh) đánh giá: “Đối với trường tiểu học, tổ trưởng chuyên môn đóng vai trò như “cánh tay nối dài” của ban giám hiệu, không chỉ hỗ trợ quản lý hoạt động giảng dạy mà còn tham gia chỉ đạo các phong trào, sự kiện, góp phần điều hành toàn diện công việc của tổ.
Cụ thể, tổ trưởng chuyên môn chịu trách nhiệm tổ chức, giám sát hoạt động dạy học, đảm bảo hoàn thành chương trình, kiểm tra chất lượng giảng dạy và theo dõi kết quả học tập của học sinh. Họ phối hợp với ban giám hiệu trong bồi dưỡng chuyên môn, cập nhật kiến thức cho giáo viên, đồng thời điều chỉnh kế hoạch giảng dạy phù hợp với thực tế. Ngoài ra, tổ trưởng còn quản lý việc sử dụng, bảo quản thiết bị dạy học và tài liệu giảng dạy nhằm đảm bảo tính hiệu quả…
Tổ phó chuyên môn hỗ trợ tổ trưởng trong việc điều hành hoạt động của tổ, tham gia xây dựng kế hoạch, tổ chức sinh hoạt chuyên môn và theo dõi việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên.
Bên cạnh công việc chính là giảng dạy, giáo viên đảm nhận vai trò tổ trưởng, tổ phó chuyên môn có nhiều nhiệm vụ và áp lực, vì vậy được hưởng phụ cấp là hoàn toàn xứng đáng và cần thiết để ghi nhận trách nhiệm kiêm nhiệm của họ”.
Theo cô Liên, đề xuất tổ trưởng, tổ phó chuyên môn không hưởng “phụ cấp chức vụ” mà thay bằng “phụ cấp trách nhiệm công việc” là phù hợp với định hướng cải cách tiền lương. Bên cạnh đó, hệ số phụ cấp được đề xuất cho tổ trưởng, tổ phó chuyên môn lần lượt là 0,3 và 0,2 so với mức lương cơ sở. Mức phụ cấp này tăng so với hệ số hiện hưởng của tổ trưởng, tổ phó chuyên môn ở bậc tiểu học (mức hiện tại là 0,20 và 0,15) cũng phản ánh đúng tính chất và khối lượng công việc thực tế của giáo viên đảm nhận vị trí này.
Trong khi đó, thầy Vũ Anh Dũng - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Kẻ Sặt (xã Kẻ Sặt, thành phố Hải Phòng) nhận định: “Việc chuyển từ “phụ cấp chức vụ” sang “phụ cấp trách nhiệm công việc” là thay đổi hợp lý và tạo thuận lợi hơn cho nhà trường trong công tác quản lý.
Cụ thể, theo thông tư 32/2020/TT-BGDĐT ban hành điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học, hiệu trưởng có thẩm quyền bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó chuyên môn. Trước đây, dù vị trí tổ trưởng, tổ phó được bổ nhiệm theo năm học, nhưng vì được xem là “chức vụ”, nên nhiều trường thường giữ nguyên nhân sự tổ trưởng, tổ phó trong thời gian dài, đôi khi thiếu sự linh hoạt trong điều hành. Do đó, nếu áp dụng phụ cấp theo trách nhiệm công việc sẽ giúp nhà trường chủ động hơn trong điều phối nhân sự, lựa chọn những giáo viên phù hợp với từng giai đoạn chuyên môn.
Hệ số phụ cấp của tổ trưởng chuyên môn ở bậc phổ thông tăng từ 0,25 lên 0,3 và tổ phó chuyên môn tăng từ 0,15 lên 0,2 tạo động lực để giáo viên yên tâm nhận nhiệm vụ kiêm nhiệm, đồng thời góp phần ghi nhận đúng trách nhiệm và đóng góp của họ trong hoạt động chuyên môn của nhà trường.
Cùng bàn về vấn đề này, thầy Lại Văn Lương - Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Vũ Văn Hiếu (xã Hải Anh, tỉnh Ninh Bình) cho biết, dự thảo quy định tổ trưởng, tổ phó chuyên môn từ hưởng “phụ cấp chức vụ” sang “phụ cấp trách nhiệm công việc” là một thay đổi quan trọng, thể hiện sự điều chỉnh trong quan điểm và mục tiêu của chính sách tiền lương.
Trên thực tế, vai trò của tổ trưởng chuyên môn vốn chỉ mang tính chất kiêm nhiệm, giới hạn trong phạm vi một tổ chuyên môn và chịu sự chỉ đạo trực tiếp từ hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng. Việc thay đổi sang phụ cấp trách nhiệm giúp phản ánh đúng bản chất công việc, phù hợp với thực tế.
Bên cạnh đó, “phụ cấp trách nhiệm công việc” sát hơn với tính chất nhiệm vụ trực tiếp điều hành, tổ chức các hoạt động chuyên môn trong tổ mà tổ trưởng đảm nhiệm, nhưng không phải chức vụ lãnh đạo quản lý toàn diện như ban giám hiệu. Sự phân biệt này giúp làm rõ ranh giới giữa các chức vụ quản lý hành chính và nhiệm vụ chuyên môn kiêm nhiệm trong nhà trường.
Mặt khác, xét trong tổng thể cải cách chính sách tiền lương, việc tách biệt phụ cấp chức vụ với phụ cấp trách nhiệm là cần thiết, nhằm hợp lý hóa hệ thống phụ cấp, bảo đảm sự công bằng và minh bạch, đồng thời phản ánh đúng tính chất và mức độ của từng loại công việc trong hệ thống giáo dục.
Thầy Lương nhấn mạnh: “Với đặc thù ngành giáo dục, nhiều giáo viên nhận nhiệm vụ tổ trưởng, tổ phó chuyên môn trên tinh thần tự nguyện, cống hiến. Tuy nhiên, nếu chế độ phụ cấp không rõ ràng, không đảm bảo quyền lợi sẽ khiến những giáo viên này cảm thấy thiệt thòi. Khi đó, nhà trường sẽ khó khăn hơn trong việc phân công, bố trí người có năng lực, kinh nghiệm đảm nhận vị trí này, đặc biệt là ở những tổ chuyên môn đông hoặc có tính chất phức tạp.
Do đó, việc quy định mức phụ cấp phù hợp là rất cần thiết để tạo động lực, ghi nhận đóng góp và giữ chân đội ngũ giáo viên đảm nhiệm vai trò tổ trưởng, tổ phó chuyên môn”.
Tiền lương thực nhận của giáo viên có thể tăng thêm nhưng phần lương hưu sau này có thể giảm
Việc điều chỉnh “phụ cấp chức vụ” sang “ phụ cấp trách nhiệm công việc” được nhiều giáo viên đánh giá là bước đi phù hợp, giúp ghi nhận rõ hơn vai trò kiêm nhiệm của tổ trưởng, tổ phó trong hoạt động chuyên môn. Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng kéo theo tác động đến chế độ lâu dài của giáo viên.
Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Kẻ Sặt cho hay, theo quyết định số 595/QĐ-BHXH ban hành quy trình thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp; quản lý sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế, phụ cấp trách nhiệm công việc không được tính để đóng bảo hiểm xã hội.
Vì vậy, việc chuyển từ “phụ cấp chức vụ” sang “phụ cấp trách nhiệm công việc” đối với tổ trưởng, tổ phó chuyên môn cũng có những tác động nhất định. Do không phải trích đóng bảo hiểm xã hội trên khoản phụ cấp này, nên thu nhập thực nhận hàng tháng của giáo viên có thể tăng thêm so với trước đây.
Tuy nhiên, cũng do phụ cấp trách nhiệm không được dùng để đóng bảo hiểm xã hội nên phần thu nhập này sẽ không được tính vào lương bình quân làm cơ sở tính lương hưu. Điều đó đồng nghĩa với việc nếu dự thảo được thông qua, thu nhập của giáo viên khi còn công tác tại trường có thể cải thiện hơn một chút. Song, khi nghỉ hưu, phần lương hưu của giáo viên có thể thấp hơn so với kỳ vọng.
“Việc điều chỉnh mức phụ cấp cho vị trí tổ trưởng, tổ phó chuyên môn góp phần tạo động lực cho giáo viên đảm nhận vị trí này, nhưng đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cân nhắc kỹ lưỡng trong chính sách để bảo đảm hài hòa lợi ích trước mắt và lâu dài cho giáo viên”, thầy Dũng bày tỏ.
Trong khi đó, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Suối Hoa đề xuất, mức phụ cấp trách nhiệm công việc đối với tổ trưởng, tổ phó chuyên môn nên được điều chỉnh linh hoạt theo quy mô và hạng trường để bảo đảm tính công bằng.
Thực tế, ở các trường hạng I có quy mô lớn, tổ chuyên môn có thể phụ trách từ 10 đến 15 lớp, như vậy, khối lượng công việc của tổ trưởng tương đương một phó hiệu trưởng ở trường có quy mô nhỏ hơn. Trong khi đó, ở những trường hạng II, hạng III, mỗi tổ chuyên môn phụ trách ít lớp học hơn, áp lực công việc cũng phần nào được giảm tải.
Việc có cơ chế phân loại linh hoạt dựa trên số lượng lớp học hoặc đầu việc thực tế sẽ giúp ghi nhận đúng mức độ đóng góp của giáo viên kiêm nhiệm vai trò tổ trưởng, tổ phó chuyên môn. Cách làm này không chỉ phản ánh sát thực tế công việc mà còn tạo động lực cho giáo viên nhận nhiệm vụ kiêm nhiệm, đặc biệt là tại các trường có quy mô lớn, khối lượng công việc chuyên môn nhiều.
