Thông tư 01/2024/TT-BGDĐT (gọi là Thông tư 01) về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo là cơ sở để thực hiện quy hoạch, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục đại học; đánh giá và giám sát các điều kiện đảm bảo chất lượng, việc thực hiện trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của pháp luật.
Theo quy định, các cơ sở giáo dục đại học phải chốt số liệu vào ngày 31 tháng 12 hằng năm; đối với số liệu về tài chính, thời điểm chốt số liệu là ngày 31 tháng 3 của năm tiếp theo.
Để tìm hiểu rõ hơn về việc đáp ứng các tiêu chuẩn, tiêu chí tại Thông tư 01, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam gửi câu hỏi tới Nhà trường và đã nhận được chia sẻ của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Thanh Tùng - Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế.
Trường có 3 giáo sư trên tổng 244 giảng viên
Tỷ lệ giảng viên toàn thời gian có trình độ tiến sĩ theo điểm b, tiêu chí 2.3, Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học quy định: “Không thấp hơn 40% và từ năm 2030 không thấp hơn 50% đối với cơ sở giáo dục đại học có đào tạo tiến sĩ”.
Theo bảng thống kê đội ngũ giảng viên, viên chức quản lý và nhân viên tại Báo cáo Công khai chất lượng giáo dục năm học 2024-2025 của Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế cho thấy, tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ của nhà trường trong năm 2024 đạt 56,85% và đạt 56,97% ở năm 2025.
Nhà trường có tổng 244 giảng viên toàn thời gian; trong đó có 3 giáo sư, 33 phó giáo sư, 103 tiến sĩ, 103 thạc sĩ và 2 cử nhân.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam về kinh nghiệm thu hút, giữ chân giảng viên đảm bảo vượt chuẩn theo tiêu chí 2.3 của Thông tư số 01, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Thanh Tùng - Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế cho biết: “Sự gia tăng tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ của nhà trường xuất phát từ hai nguyên nhân chính.
Thứ nhất, nhà trường luôn chú trọng phát triển đội ngũ nội bộ thông qua việc tạo điều kiện cho cán bộ, giảng viên được học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ trong và ngoài nước theo các quy định hiện hành và phù hợp với điều kiện thực tế của từng cá nhân. Chính sách thăng hạng chức danh nghề nghiệp, trong đó yêu cầu đạt chuẩn trình độ tiến sĩ đối với giảng viên chính cũng là một trong những động lực quan trọng giúp đội ngũ giảng viên chủ động phấn đấu học tập, nghiên cứu và hoàn thiện trình độ chuyên môn.
Bên cạnh đó, nhà trường còn có chính sách khuyến khích về chế độ giờ giảng, theo đó giảng viên có trình độ tiến sĩ khi dạy vượt định mức sẽ được thanh toán với mức cao hơn, góp phần tạo động lực nghề nghiệp và giữ chân người có trình độ cao.
Thứ hai, nhà trường chủ động tuyển dụng các giảng viên có trình độ tiến sĩ, đáp ứng đủ năng lực và tiêu chuẩn chuyên môn. Trong năm học 2024-2025, nhà trường đã thu hút được thêm 2 giảng viên có trình độ tiến sĩ về công tác và giảng dạy tại trường.
Ngoài ra, để khuyến khích phát triển đội ngũ nghiên cứu sinh, nhà trường có chính sách hỗ trợ đối với giảng viên đang làm nghiên cứu sinh. Cụ thể, các nghiên cứu sinh là giảng viên của trường được tạo điều kiện thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Đại học Huế (mỗi đề tài do nhà trường hỗ trợ từ 100 triệu đồng trở lên).
Đối với nghiên cứu sinh đang học tập ngoài Đại học Huế, nhà trường hỗ trợ 6 triệu đồng/tháng nhằm giúp giảng viên yên tâm học tập, nghiên cứu và sớm hoàn thành chương trình đào tạo”.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, báo cáo cho thấy, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế chỉ có 1 giáo sư ở khối ngành IV và 2 giáo sư ở khối ngành V; khối ngành VII không có giáo sư nào.
Chia sẻ về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Thanh Tùng cho biết: “Khối ngành IV bao gồm các ngành Công nghệ sinh học, Vật lý học, Hóa học, Khoa học môi trường, Sinh học, Địa lý tài nguyên và môi trường; hiện có 42 giảng viên cơ hữu, trong đó có 2 giáo sư, 13 phó giáo sư, 17 tiến sĩ và 10 thạc sĩ.
Khối ngành V gồm các ngành Kỹ thuật phần mềm, Quản trị và phân tích dữ liệu, Công nghệ thông tin, Công nghệ kỹ thuật điện tử - viễn thông, Công nghệ kỹ thuật hóa học, Kỹ thuật trắc địa - bản đồ, Kiến trúc, Toán học và Khoa học máy tính; hiện có 86 giảng viên cơ hữu, trong đó có 1 giáo sư, 11 phó giáo sư, 37 tiến sĩ, 36 thạc sĩ và 1 cử nhân.
Khối ngành VII bao gồm các ngành Hán Nôm, Triết học, Lịch sử, Văn học, Quản lý văn hóa, Quản lý nhà nước, Xã hội học, Đông phương học, Báo chí, Truyền thông số, Công tác xã hội,… Hiện nay, khối ngành này có 116 giảng viên, trong đó có 9 phó giáo sư, 49 tiến sĩ, 57 thạc sĩ và 1 cử nhân.
Trong quá trình khuyến khích giảng viên đạt chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư, nhà trường gặp không ít khó khăn, đặc biệt là đối với khối ngành VII thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn.
Theo Quyết định số 37/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chuẩn, thủ tục xét công nhận đạt tiêu chuẩn và bổ nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư, một trong những điều kiện tiên quyết là ứng viên phải có công bố khoa học quốc tế thuộc danh mục WoS hoặc Scopus.
Tuy nhiên, đặc thù của lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn là các nghiên cứu thường gắn với chính sách, văn hóa và lịch sử Việt Nam. Những đề tài như vậy thường khó có thể công bố trên các tạp chí quốc tế do khác biệt về bối cảnh, phạm vi nghiên cứu và yêu cầu về nội dung. Hơn nữa, một số chủ đề có tính đặc thù, nhạy cảm khiến việc xuất bản quốc tế gặp nhiều hạn chế. Vì vậy, các ứng viên thuộc khối ngành VII gặp nhiều trở ngại trong việc đáp ứng tiêu chuẩn công bố quốc tế, dẫn đến tỷ lệ đạt chức danh giáo sư, phó giáo sư còn thấp”.
Ngoài ra, trong chiến lược phát triển đội ngũ, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế luôn coi trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ viên chức và người lao động.
Hiệu trưởng nhà trường cho biết, theo Quy chế chi tiêu nội bộ, nhà trường có nhiều chính sách hỗ trợ nhằm khuyến khích cán bộ học tập, nghiên cứu và nâng cao trình độ. Cán bộ tham gia học cao học được hỗ trợ 8 triệu đồng/năm, trong khi nghiên cứu sinh được hỗ trợ 12 triệu đồng/năm. Nhà trường giảm 85% định mức giờ giảng cho cán bộ học tập trung và từ 50% đến 70% cho các hệ không tập trung, đồng thời hỗ trợ một phần kinh phí đi lại, lưu trú và tạo điều kiện thuận lợi trong các thủ tục hành chính khi cán bộ tham gia hoạt động chuyên môn trong và ngoài nước.
Đối với cán bộ đạt chức danh giáo sư, phó giáo sư, nhà trường có chính sách khuyến khích cụ thể. Giảng viên đạt chức danh giáo sư trước 50 tuổi được thưởng 2 triệu đồng, còn giảng viên đạt chức danh phó giáo sư trước 40 tuổi được thưởng 1 triệu đồng. Bên cạnh đó, trong quá trình phấn đấu đạt chức danh phó giáo sư, nhà trường cũng ưu tiên cho các cán bộ đăng ký các đề tài cấp Bộ, hỗ trợ kinh phí bài báo đăng tạp chí quốc tế.
Nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn về kỹ năng viết đề cương nghiên cứu và công bố khoa học, giúp giảng viên có thêm năng lực và kinh nghiệm trong việc đăng bài trên các tạp chí trong và ngoài nước.
Để khuyến khích hoạt động nghiên cứu, nhà trường có chính sách khen thưởng cho các công trình khoa học thuộc danh mục WoS hoặc Scopus. Mức thưởng được tính tùy theo số lượng tác giả và vai trò của từng người, trong đó bài báo có một tác giả được thưởng 3 triệu đồng, bài báo có nhiều tác giả được phân chia mức thưởng phù hợp. Riêng khối ngành VII, nhà trường hỗ trợ mỗi bài đăng trên tạp chí uy tín từ 20 đến 30 triệu đồng/bài trong quá trình để đạt được các chức danh. Ngoài ra, giảng viên có sách chuyên khảo xuất bản tại các nhà xuất bản quốc tế uy tín cũng được hỗ trợ từ 2 triệu đồng đến 5 triệu đồng tùy trường hợp.
Bên cạnh đó, các nghiên cứu sinh là giảng viên của trường được tạo điều kiện thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học cấp Đại học Huế hoặc cấp Bộ, nhằm khuyến khích giảng viên phát triển chuyên môn, tích lũy kinh nghiệm và tiến tới đạt các chức danh học thuật cao hơn trong tương lai.
Nỗ lực đáp ứng tiêu chí về cơ sở vật chất
Tiêu chí 3.1. Từ năm 2030, diện tích đất (có hệ số theo vị trí khuôn viên) tính bình quân trên một người học chính quy quy đổi theo trình độ và lĩnh vực đào tạo không nhỏ hơn 25 m², đối với các trường ở thành phố trực thuộc Trung ương là 10 m².
Tiêu chí 3.2. Diện tích sàn xây dựng phục vụ đào tạo trên số người học chính quy quy đổi theo trình độ và lĩnh vực đào tạo không nhỏ hơn 2,8 m²; ít nhất 70% giảng viên toàn thời gian được bố trí chỗ làm việc riêng biệt.
Theo bảng các chỉ số đánh giá về cơ sở vật chất, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế có tổng diện tích đất cơ sở đào tạo quản lý sử dụng là 35.699 m², diện tích sàn là 14.075 m². Trong đó, diện tích đất/người học của trường là 5,9 m²; diện tích sàn/người học là 0,873 m²; chưa đạt chuẩn theo quy định đối với thành phố trực thuộc Trung ương.
Lý giải về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Thanh Tùng cho hay, số liệu nhà trường sử dụng trong báo cáo công khai chất lượng giáo dục năm học 2024-2025 được tính theo năm 2024, khi thành phố Huế chưa trực thuộc Trung ương, do đó hệ số vị trí khuôn viên (Kvt) được tính bằng 1.
Theo cách tính này, diện tích đất trên người học đạt 5,9 m². Tuy nhiên, nếu tính theo thời điểm hiện nay, khi thành phố Huế chính thức trở thành đô thị trực thuộc Trung ương từ ngày 01/01/2025, hệ số vị trí khuôn viên Kvt được xác định là 2,5. Khi áp dụng hệ số này, diện tích đất trên người học sẽ đạt 14,75 m², với điều kiện quy mô sinh viên không thay đổi.
Đối với tiêu chí quy định về diện tích sàn/sinh viên, nguyên nhân của việc không đạt chuẩn là do quy mô đào tạo của trường đa ngành và đa lĩnh vực, gồm các hệ đại học chính quy, cao học và nghiên cứu sinh. Sự phân bổ diện tích giữa các hệ đào tạo chưa thật sự cân đối, dẫn đến chỉ số diện tích sàn bình quân trên người học bị ảnh hưởng.
Bên cạnh đó, số lượng học sinh khối trung học phổ thông chuyên tăng lên, trong khi trường đã dành riêng khối nhà K gồm 17 phòng học phục vụ công tác đào tạo của khối này nên diện tích sàn phục vụ cho đào tạo đại học, cao học và nghiên cứu sinh bị giảm đáng kể.
Ngoài ra, trong năm 2024, một số ngành đào tạo cần sử dụng diện tích sàn lớn cho các phòng nghiên cứu, thí nghiệm và thực hành chuyên sâu nhằm phục vụ phát triển tiềm lực nghiên cứu khoa học - công nghệ của nhà trường. Điều này cũng làm giảm diện tích sàn dành riêng cho sinh viên khiến hệ số diện tích sàn trên người học giảm tương ứng.
“Về lộ trình phấn đấu đạt chuẩn, nhà trường đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ đạt chuẩn về diện tích đất và diện tích sàn theo quy định, đảm bảo đáp ứng quy mô và định hướng phát triển đào tạo của trường.
Để đạt được mục tiêu này, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế sẽ đề xuất chủ trương và phối hợp với Đại học Huế nhằm đẩy nhanh việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tại khu quy hoạch Trường Bia, nơi trường đã được giao 6,5 ha đất nhưng hiện chưa có hạ tầng.
Cụ thể, nhà trường kiến nghị bàn giao quyền sử dụng đất cho Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế trực tiếp quản lý; thực hiện công tác giải phóng mặt bằng tại khu vực còn mồ mả và san lấp các khu vực ruộng, ao nước; đồng thời bố trí kinh phí để xây dựng hàng rào bảo vệ, đảm bảo quản lý khu đất.
Trên cơ sở đó, trường sẽ tiến hành lập quy hoạch chi tiết, trình Đại học Huế và Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét, phê duyệt, đồng thời đề xuất bố trí kinh phí đầu tư cho các hạng mục ưu tiên trong giai đoạn 2025-2030.
Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế là cơ sở đào tạo đa ngành, có đặc thù về các lĩnh vực khoa học tự nhiên, kỹ thuật và khoa học xã hội - nhân văn. Do đó, nhu cầu về diện tích nhà làm việc, phòng học, phòng thực hành và thí nghiệm phục vụ cho hoạt động đào tạo và nghiên cứu đến năm 2030 là rất lớn.
Với thực trạng quỹ đất và cơ sở vật chất hiện nay, việc triển khai các dự án đầu tư xây dựng mở rộng diện tích của trường tại khu quy hoạch Đại học Huế ở Trường Bia trong giai đoạn 2025-2030 là hoàn toàn hợp lý và cần thiết. Kế hoạch này phù hợp với tiêu chuẩn, định mức sử dụng diện tích nhà làm việc và cơ sở hoạt động sự nghiệp trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo mà Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế đã đề xuất”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Thanh Tùng cho biết.
