Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội chính thức đi vào hoạt động từ tháng 9/1995, được thành lập trên cơ sở Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.
Theo thông tin đăng tải trên website, sứ mệnh của trường là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và phát hiện, bồi dưỡng nhân tài; tiên phong trong nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và chuyển giao tri thức về khoa học tự nhiên và công nghệ, góp phần tích cực vào sự phát triển, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tầm nhìn trở thành trường đại học nghiên cứu và đổi mới sáng tạo hàng đầu châu Á, với các lĩnh vực chính nằm trong nhóm 500 trường hàng đầu thế giới vào năm 2035 và một số lĩnh vực đạt top 300 vào năm 2045.
Hiện Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thanh Sơn là Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội; Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Vũ Hoàng Linh là Chủ tịch Hội đồng trường.
Các ngành học thuộc khối Khoa học Trái đất gặp nhiều khó khăn
Thông tư 01/2024/TT-BGDĐT (sau đây gọi tắt là Thông tư 01) về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo là cơ sở để thực hiện quy hoạch, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục đại học; đánh giá và giám sát các điều kiện bảo đảm chất lượng, việc thực hiện trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của pháp luật.
Theo quy định, các cơ sở giáo dục đại học phải chốt số liệu vào ngày 31 tháng 12 hằng năm; đối với số liệu về tài chính, thời điểm chốt số liệu là ngày 31 tháng 3 của năm tiếp theo.
Tiêu chí 5.2, Thông tư số 01 quy định: Tỷ lệ thôi học, được xác định bằng tỷ lệ người học chưa tốt nghiệp mà không tiếp tục theo học hằng năm, không cao hơn 10% và riêng đối với người học năm đầu không cao hơn 15%.
Tuy nhiên, phóng viên chưa tìm thấy tỷ lệ này trong báo cáo thường niên năm 2024 của nhà trường.
Lý giải về vấn đề này, đại diện Trường Đại học Khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, tỷ lệ sinh viên thôi học năm đầu của nhà trường trong những năm gần đây đều dưới 1,5%.
“Đối với khóa tuyển sinh năm 2022, số sinh viên thôi học năm đầu của nhà trường là 18 sinh viên (chiếm 1,2%); khóa tuyển sinh năm 2023 là 18 sinh viên (chiếm 1%); khóa tuyển sinh năm 2024 ở thời điểm cuối năm 2024 là 21 sinh viên (chiếm 1,1%) và ở thời điểm tháng 5/2025 là 26 sinh viên (chiếm 1,3%).
Số sinh viên của Trường Đại học Khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội thôi học ở năm đầu tiên có một phần là do đi du học và phần còn lại là chọn con đường khác, phù hợp hơn với định hướng cá nhân”, đại diện nhà trường thông tin.
Bên cạnh đó, năm 2020, nhà trường bắt đầu đào tạo ngành Công nghệ quan trắc và giám sát tài nguyên môi trường. Tuy nhiên, từ năm 2023 đến nay, ngành học này không còn nằm trong danh mục ngành đào tạo của trường.
Chia sẻ về vấn đề này, đại diện nhà trường cho biết, ngành Công nghệ quan trắc và giám sát tài nguyên môi trường được mở năm 2020, đề án mở ngành do Đại học Quốc gia Hà Nội phê duyệt. Tuy nhiên trong 4 năm từ năm 2020 đến năm 2023, mặc dù nhà trường và khoa Địa chất đã tích cực quảng bá, truyền thông cho ngành học nhưng số lượng sinh viên nhập học đều dưới 15 sinh viên/năm.
Trước tình hình như trên, để đảm bảo chất lượng và sự hiệu quả của công tác đào tạo, lãnh đạo khoa Địa chất cùng đơn vị tổ chức đào tạo đã đề xuất với Hội đồng tuyển sinh tạm dừng triển khai ngành học nói trên để xây dựng phương án tích hợp vào một ngành khác theo định hướng chuyên sâu (chuyên ngành).
Theo đại diện nhà trường, đối với sinh viên ngành Công nghệ quan trắc và giám sát tài nguyên môi trường, nhà trường cam kết đảm bảo đầy đủ quyền lợi cho sinh viên như các ngành đào tạo khác. Đồng thời, khoa Địa chất cũng thường xuyên động viên, khuyến khích sinh viên yên tâm học tập và phát triển năng lực chuyên môn. Nhiều sinh viên đã thể hiện tinh thần học thuật tích cực, tiêu biểu như 1 sinh viên khóa QH.2021 vừa đạt giải Nhất trong cuộc thi nghiên cứu khoa học cấp trường và đang được chuẩn bị hồ sơ dự thi cấp Đại học Quốc gia Hà Nội.
Thông tin thêm về tình hình tuyển sinh năm học 2024, đại diện nhà trường cho biết rằng công tác tuyển sinh của trường vẫn được duy trì ổn định trong năm 2024 và định hướng tăng 30% chỉ tiêu trong những năm sắp tới.
“Trong kỳ tuyển sinh năm 2024, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội tuyển được 1.950 sinh viên, đạt 106% chỉ tiêu đề ra. Một số ngành, nhóm ngành có sức hút lớn và điểm chuẩn cao như Khoa học máy tính và thông tin, Khoa học dữ liệu, Kỹ thuật điện tử và Tin học, Công nghệ sinh học, Hóa dược, Khoa học và Công nghệ thực phẩm.
Tuy nhiên, các ngành thuộc khối khoa học trái đất như Địa chất học, Tài nguyên và môi trường nước, Hải dương học, Khí tượng và khí hậu học vẫn gặp nhiều khó khăn trong tuyển sinh, chưa đạt được chỉ tiêu đề ra.
Nhà trường sẽ tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp nhằm duy trì và phát triển các ngành học thuộc khối khoa học trái đất, đồng thời từng bước nâng cao cả về số lượng lẫn chất lượng đào tạo.
Trong bối cảnh phát triển bền vững và biến đổi khí hậu là vấn đề toàn cầu được đặc biệt quan tâm, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này là rất lớn và cấp thiết đối với đất nước. Thực tế cho thấy, phần lớn sinh viên tốt nghiệp loại khá, giỏi đều tìm được việc làm phù hợp hoặc giành được học bổng sau đại học từ các trường đại học uy tín ở nước ngoài”, đại diện nhà trường cho hay.
Tỷ trọng thu từ nghiên cứu khoa học vượt trội
Tiêu chí 6.1. Tỷ trọng thu từ các hoạt động khoa học và công nghệ trên tổng thu của cơ sở giáo dục đại học có đào tạo tiến sĩ (có tính trọng số theo lĩnh vực), tính trung bình trong 3 năm gần nhất không thấp hơn 5%.
Theo biểu mẫu 21 công khai tài chính của cơ sở giáo dục đại học năm học 2023-2024, tổng thu năm từ hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ là 55,5 tỷ đồng, đạt 19,37%.
Trong đó, nhà trường có 22 đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước, 54 đề tài thuộc Quỹ Nafosted, 16 đề tài cấp Bộ/tỉnh, 9 dự án hợp tác quốc tế, 5 đề tài doanh nghiệp, 105 đề tài cấp Đại học Quốc gia Hà Nội, 7 đề tài Quỹ ARC và 38 đề tài cấp cơ sở.
Như vậy, có thể thấy tỷ trọng thu từ các hoạt động khoa học và công nghệ trên tổng thu của cơ sở giáo dục đại học có đào tạo tiến sĩ của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội hoàn thành và vượt mức chuẩn tối thiểu theo quy định của Thông tư 01.
Chia sẻ kinh nghiệm trong việc nâng cao chất lượng và số lượng đề tài nghiên cứu khoa học, đại diện nhà trường cho biết, với sứ mạng là trường đại học nghiên cứu, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội luôn coi hoạt động nghiên cứu khoa học cùng với đào tạo là những trụ cột phát triển chính. Nhà trường có đội ngũ các nhà khoa học có trình độ và uy tín, thực hiện nhiều chính sách khuyến khích hoạt động nghiên cứu khoa học.
Cụ thể, nhà trường trao quyền chủ động cao cho các nhà khoa học trong việc xây dựng và triển khai các đề tài nghiên cứu, đồng thời tập trung vào hỗ trợ và giám sát chất lượng nghiên cứu. Môi trường học thuật được tạo dựng theo hướng tự do, khuyến khích phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh, đề cao tinh thần liêm chính khoa học và đảm bảo an toàn trong quá trình thực hiện.
Các diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu được tổ chức thường xuyên nhằm kết nối các nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực, thúc đẩy các hướng đi liên ngành.
Bên cạnh đó, nhà trường cũng tăng cường kết nối với doanh nghiệp và địa phương để nắm bắt nhu cầu thực tiễn, mở rộng hợp tác trong nghiên cứu. Việc chủ động đề xuất các dự án đầu tư trang thiết bị cũng được đẩy mạnh nhằm phục vụ hiệu quả hơn cho hoạt động nghiên cứu khoa học.
Ngoài ra, các đề tài nghiên cứu khoa học của trường được chia thành 2 nhóm chính gồm: đề tài nghiên cứu cơ bản, đề tài nghiên cứu ứng dụng.
Các đề tài nghiên cứu cơ bản chủ yếu thuộc Quỹ Nafosted và cấp Đại học Quốc gia Hà Nội, tập trung vào việc công bố các bài báo khoa học, đặc biệt là trên các tạp chí quốc tế uy tín thuộc danh mục WoS/Scopus. Nhóm đề tài này đã đóng góp quan trọng vào thành tích công bố quốc tế của nhà trường với 607 bài báo WoS/Scopus trong năm 2024.
Các đề tài nghiên cứu ứng dụng hoặc định hướng ứng dụng bao gồm đề tài cấp Nhà nước, cấp Bộ/Tỉnh, hợp tác với doanh nghiệp và quốc tế đều tập trung tạo ra các giải pháp khoa học, công nghệ hoặc khuyến nghị chính sách nhằm phục vụ chuyển giao cho địa phương và doanh nghiệp. Một số đề tài đã đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho hoạt động chuyển giao công nghệ.
Với các chính sách đột phá về khoa học và công nghệ của Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 193/2025/QH15 của Quốc hội, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội dự kiến sẽ gia tăng mạnh mẽ các chỉ số hoạt động khoa học và công nghệ trong những năm tới.
